Dede Korkut’un Sırları Çözülmeye Artık Daha Yakın: İşte Yeni Bulunan Bursa Nüshası Hakkında Tüm Detaylar

Dede Korkut Hikâyeleri Bursa nüshası ile taçlandırıldı. Yeni bulunan yazma, Korkut Ata’nın anlatılarına dair henüz çözülememiş birçok detayı saklıyor.

İlk etapta, toplamda 12 hikâyeden oluştuğu düşünülen Dede Korkut Hikâyeleri’ni içeren yalnızca iki nüsha biliniyordu. Bunlardan birisi Dresden, diğeri Vatikan kütüphanelerinde muhafaza ediliyor. Ancak 2019’da gerçekleştirilen keşifle Türkistan nüshası ile tanışma fırsatı bulduk ve toplam hikâye sayısının da 13’e çıktığını öğrendik. Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi başlıklı yeni boy, gözlerin bir kez daha Dede Korkut’un zenginliklerine çevrilmesine neden oldu.

Şimdi ise yeni bir yazma haberi ile karşı karşıyayız. Bursa’da bir antikacı dükkânında gün yüzüne çıkan bu yazmada, Dede Korkut’un bilinen 12 hikâyesi yer alıyor. 16. yüzyıldan kaldığı düşünülen eser, 120 yapraktan oluşuyor.

Dede Korkut Hikâyeleri: Bursa Nüshası Hakkında İlk Detaylar

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı öğretim üyesi Prof. Dr. Ersen Ersoy, geçen şubat ayında yeni bir Dede Korku nüshası bulduğunu duyurdu. Nüsha hakkındaki ilk detaylar ise 17 Mart’ta Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde gerçekleştirilen Dede Korkut Sempozyumu’nda paylaşıldı.

Yeni Şafak gazetesinden Halil Solak’ın haberine göre Bursa’da bulunan nüsha, daha önce literatürde hiçbir şekilde kullanılmamış, yeni bir kopya.

Prof. Dr. Ersen Ersoy, yeni nüshanın varlığından yakın arkadaşı Mehmet Yayla sayesinde haberdar ediliyor. İyi bir kitap koleksiyoneri olan Yayla, 19 Şubat’ta Bursa’daki Kur’an ve El Yazmaları Müzesi’ni ziyareti sırasında şans eseri bir eseri fark ediyor. Yazmanın bilgi kartında “Dede Korkut Hikâyesi” ifadesi yer alıyor. Eserin fotoğrafını çeken Yayla, görüntüleri Prof. Ersoy’a iletiyor. Yazmanın tamamına dijital ortamda erişen Ersoy, yaptığı araştırmanın ardından müjdeyi veriyor: Daha önce üzerinde hiç çalışılmamış yeni bir Dede Korkut nüshası ile karşı karşıyalar!

Dede Korkut Hikâyeleri’nin Yeni Nüshasının Bursa’dan Çıkması Şaşırtmadı

Sayfaları karışık hâlde ciltlenen toplamda 120 yaprak ve 12 hikâyeden oluşan bu kopya, Dresden nüshasıyla büyük benzerlikler taşıyor. 16. yüzyıldan kaldığı düşünülen yazma, Dede Korkut Hikâyeleri hakkında 200 yıldır cevap aranan soruları yanıtlama ihtimalini de taşıyor. Bursa yazmasının, Dede Korkut’un şifrelerini çözebilmek için araştırmacılara önemli veriler sağlayacağı öngörülüyor.

Yeni yazmanın Bursa kentinde ortaya çıkması ise kimse için şaşırtıcı olmamış. Halil İnalcık’ın aktardığına göre 1402 yılında Timur’un askerlerinin şehri yağmalamasıyla pek çok eser yok olmuştu. Ancak tüm bu vandalizme karşı şehir elyazmaları açısından önemli kaynaklara sahip. Örneğin Oğuz Türkçesinin en eski örneklerinden Behçetü’l-Hadaik yazması, Anadolu’nun İbn Sina’sı sayılan Hacı Paşa’nın tıp konusundaki Kitâbü’s-Sa’âde ve’l-ikbâl’inin yazması, 17. yüzyılın ünlü mutasavvıfı Niyazî-i Mısrî’nin kendi hattıyla hatıralarını içeren mecmuası, Divanü Lugati’t-Türk’ün ilk Türkçe çevirilerinden Abdullah Sabri Karter’in tercümesinin yirmi iki defter halindeki yazmaları Bursa kütüphanelerinde bulunmakta.

Dede Korkut Hikâyeleri’ni anlatan yeni bir yazmanın Bursa’da gün yüzüne çıkması da bu açıdan birçokları için son derece isabetli bir keşif oldu.

Yazmalar Üç Yıldır Kur’an ve El Yazmaları Müzesi’nde Sergileniyordu

Yeni Dede Korkut nüshasının Bursa’daki Kur’an ve El Yazmaları Müzesi’ne gelişi de heyecan verici bir hikâyeye sahip.

Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından 2017’de restore edilen Muradiye Külliyesi ve Medresesi’nin içinde açılan Kur’an ve El Yazmaları Müzesi, aslında 2019 yılından beri bu önemli yazmayı bünyesinde barındırıyor ve sergiliyordu. Ancak eserin değerinin tam anlamıyla anlaşılması için aradan üç yıl daha geçmesi gerekti.

Bursa Kapalıçarşı’da antikacılık işiyle uğraşan İbrahim Koca 2018’de birkaç matbu Kur’an, birkaç icazetname ile beraber Dede Korkut yazmasını da müzeye bağışlamıştı.

Halil Solak’ın aktardığına göre Koca şu ifadeleri kullanıyor:

“7-8 yıl önce Bursa’nın Fadıllı köyünden bir hocaefendi bana bazı yazmalar getirdi satın almam için. Dede Korkut hikâyeleriyle ilgili yazmayı görünce çok sevindim ben. Getiren hocaefendi de işi gereği eski harfleri bildiği için kitabı karıştırıp ne olduğunu anlamıştı zaten. Ben de kendisinden bu yazmayı satın alarak müzeye bağışladım.”

Dede Korkut Hikâyeleri’nin Bursa nüshası, yakında tıpkıbasım hâlinde okurlarla buluşturulacak.

Sempozyumun tam hâli ise önümüzdeki günlerde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin YouTube sayfası üzerinden yayınlanacak.

Bursa nüshası hakkında sizin görüşleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: Yeni Şafak, Handan İnci