Kayıp Editör
Çizgi roman söz konusu olduğunda türlü çizim tekniği var. Bazısı en ince ayrıntısına kadar çizerek ihtişamlı paneller yaratmayı arzuluyor; kimisi oldukça gerçeğe yakın çizimlere hayat veriyor; bir diğeriyse çok daha farklı yolda karmaşık yöntemleri izleyebiliyor. Kusurlu, kusursuz, büyüleyici, gerçekçi, gerçeküstü… Şimdiye kadar sayfalarda birçok yöntem denendi ve denenmeye devam ediyor. Tabii ki her yaratıcı çizim metodunun arkasında, bu üsluplara hayat veren bir isim de var.
Kalemiyle sayfaya dokunduğu zaman çizim ve sanat dünyası üzerinde önemli bir tesiri olan birisi “Jean Giraud” (bilinen takma adıyla namıdiğer Mœbius). Sonsuz hayal gücü ve çizgi roman sanatının sınırlarını zorlamasıyla birlikte bu sanat dalının kilometre taşlarından birisi oldu ve bu anlatı türünü geliştirdi. Yeni çizerler onun hem fikirlerine hem de çizerliğine âşık oldular. Okurlarsa eserlerine tutkun oldu ve çevrelerine ziyadesiyle bahsettiler.
Biz de hayranı olduğumuz bu ismin çizim üzerine tavsiyelerini sizler için çevirdik. Çizer yahut okur olmanız fark etmez, çizim dünyası üstüne söylediklerine bayılacağınıza eminiz. O zaman buyurun Mœbius’un yazdıklarına geçelim.
Çizim ile İlgilenenlerin Mutlaka Dikkate Alması Gereken Moebius İmzalı Tavsiyeler
1. Çizim yaparken ilk olarak kendinizi nefret, mutluluk ve hırs gibi derin duygulardan arındırmalısınız.
2. Elinizi eğitmeniz çok önemli. Fikirlerinizi layıkıyla ve eksiksiz ifade edebilmeniz için elinizin yüksek bir itaat seviyesine ulaşmasını sağlayın. Fakat bir sanatçı olarak, çok fazla mükemmel olmaya çabalamanın yanı sıra çok hızlı olma konusunda da dikkatli olun. Mükemmellik ve hız çok tehlikelidir, bu tam tersleri için de geçerlidir. Çok hızlı veya üstünkörü çizimler ürettiğiniz zaman, hatalar yapmanın dışında, ruhsuz bir çalışma yaratma tehlikesini de doğurursunuz.
3. Perspektif bilgisi çok büyük önem taşır. Okurlarınızı hipnotize veya manipüle etmeniz için iyi ve yararlı bir yol sağlar.
4. Şefkatle kucaklamanız gereken bir diğer unsursa insan vücudu araştırmasıdır. Bu anatomisini, pozisyonlarını, vücut tiplerini, ifadelerini, yapısını ve insanlar arasındaki farklılıkları kapsar.
Erkek çizmek, kadın çizmekten çok farklıdır. Erkek tasvirlerinde daha az hassas ve rahat olabilirsiniz; küçük kusurlar genellikle karakteri oluşturur. Diğer yandan kadın çizdiğinizdeyse mükemmel olmalısınız; küçük bir hatalı çizgi kadının yaşını önemli ölçüde değiştirebilir veyahut onu çirkin ya da sinir bozucu gösterebilir. Böyle olursa kimse çizgi romanınızı satın almaz!
Okurun hikâyenize inanması için, karakterlerinizin kişiliği ve gerçek hayatta yaşadığı hissedilmeli.
Karakterlerin fiziksel hareketleri kusurlarından, güçlü ve zayıf yönlerinden kaynaklanıyor gibi gözükmelidir. Bedene hayat verildiğinde dönüşüm geçirir; yapısında, yağ oranında, yüz ve vücuttaki her kas, kıvrım ve buruşuklarda bir mesaj vardır. Bu hayatın bir çalışması hâline gelir.
5. Hikâye oluşturmaya kalkıştığınız zaman, her şeyi bilmeden başlayabilirsiniz. Lakin hikâyeniz ilerledikçe tasvir ettiğiniz dünyanın ayrıntılarına ilişkin notlar almalısınız. Bunun gibi detaylar okuyucuların merakını yukarı çekecek özellikler sağlar.
Bir karakter hikâyede öldüğünde, kişiliği eğer karakterin yüzü, vücudu ve giysilerinin çiziminde bir şekilde ifade edilmediyse, okuyucu umursamaz. Okuyucunun herhangi bir duygusal bağlantısı olmayacaktır.
Yayıncınız şunu söyleyebilir, “Hikâyenin hiç değeri yok, sadece bir tane ölü var. Bunun iş yapması için benim 20 ya da 30 ölüye ihtiyacım var.” Ancak bu doğru değil. Sizin insan doğasına (sanatçının kapasitesiyle birlikte) dair yaptığınız derin çalışmalar sonucunda oluşturduğunuz ölü, yaralı, zarar görmüş veya herhangi başka bir problemi olan gerçek karakteri eğer okur hissederse duygu oluşacaktır.
Bu çalışmalarla birlikte hem ilgi görecek hem de gelişeceksiniz. Aynı zamanda insanlık adına sevgi ve şefkat geliştireceksiniz.
Bu bir sanatçının gelişimi için çok önemlidir. Eğer sanatçı toplumun ve insanlığın aynası olarak işlev görmek istiyorsa, bu aynası tüm dünyanın bilincini taşımalı; her şeyi görebilen bir ayna olmalı.
6. Alejandro Jodorowsky benim ölü atları çizmeyi sevmediğimi söylüyor. Valla gerçekten çok zor.
Aynı zamanda uyuyan bedeni veya terk edilmiş birisini çizmek de çok zor. Çünkü çoğu çizgi romanda her zaman aksiyon çalışılır. Bu yüzden Amerikalılar neredeyse daima süper kahramanları çiziyorlar. Konuşan insanları çizmek çok daha zor, zira bu çok küçük hareketlerden oluşan bir serinin çizilmesidir, küçük ancak sahici önemi vardır.
İnsani sevgiye ve başkalarının ilgisine ihtiyacımızdan Jodorowsky buna daha çok değer verir. Bu küçük şeyler hayatı ve kişiliği aktarır. Çoğu süper kahramanın herhangi bir kişiliği yoktur; hepsi aynı mimik ve hareketleri kullanırlar.
7. Karakterinizin kıyafetleri ve hangi malzemeden yapıldıkları aynı derecede ehemmiyete sahiptir.
Bu dokunuş karakterinizin deneyimlerine, yaşamlarına, maceranızdaki rolüne dair her şeyi kelimeler olmadan anlatabilir. Elbisede bin kat var; sadece iki ya da üç tane seçseniz yeter, hepsini çizmeyin. Sadece iyi olan o iki ya da üç taneyi seçtiğinizden emin olun.
8. Sanatçının tarzı, biçimsel devamlılığı ve bunun aleni sunumu sembollerle doludur; Tarot destesi gibi okunabilirler. Yirmi iki yaşındayken “Moebius” ismimi şaka olarak seçtim. Ama gerçekte bu isim bana anlamla dolu olarak geldi. Eğer Don Quixote tişörtü giyiyorsan, bu bana senin kim olduğunu söyler. Bana kalırsa göreceli olarak sadelik ve ince işaretlerin çizilmesi mühimdir.
9. Bir sanatçı, çalışan “gerçek” sanatçı sokağa çıktığı zaman “normal” insanlarla aynı şeyi görmez. Onun eşsiz vizyonu, yaşam tarzını ve onu yaşayan insanları belgelemek için hayati bir önem taşır.
10. Bir diğer önemli unsursa kompozisyon. Hikâyelerimizdeki kompozisyonlar çalışılmalı zira bir sayfa, çizim ya da panel okuyucuya bakan ve ona konuşan bir yüzdür. Bir sayfa birbirini izleyen önemsiz paneller değildir. Dolu paneller vardır. Bazıları da boş. Diğerleri dikey. Kimisi yatay. Hepsi yazarın niyetini belirtir. Dikey paneller okuyucuyu heyecanlandırır. Yataylar sakinleştirir. Batı dünyasındaki bizler için; bir paneldeki soldan sağa doğru hareket geleceğe doğru yapılan hareketi temsil eder. Sağdan sola doğru hareket geçmişe doğru hareketi yönlendirir. Belirttiğimiz yönler bir enerji dağılımı temsil ediyor. Bir panelin ortasına konan obje veya kişi enerjiyi, dikkati odaklar ve konsantre eder. Bunlar okuyucuda bir çeşit hipnoz, cazibe uyandıran temel okuma sembolleri ve formlarıdır. Ritim bilincine sahip olmalı ve okuyucunun düşmesi için tuzaklar kurmalısınız zira düştüğünde kaybolur. Onu büyük bir kolaylık ve zevkle dünyanızda kontrol etmenize, hareket ettirmenize olanak sağlar. Çünkü yarattığınız şey bir yaşam hissidir. Büyük ressamları çalışmalısınız; özellikle de çizimleriyle konuşanları. Onların gittikleri çizim okulları, türleri veya zaman dilimleri önemli olmamalı. Fiziksel ve aynı zamanda duygusal kompozisyonla kaygıları üstüne çalışılmalı ki böylece onların çizgilerinin birleşimlerinin kalplerimizde doğrudan bize nasıl temas ettiklerini öğrenebilirsiniz.
11. Anlatım çizimlere uyum sağlamalı. Metninizin yerleştirilmesi ile oluşan görsel bir ritim olmalı. Konunun ritmi görsel uyumunuzla ve zamanı nasıl sıkıştırıp genişlettiğinizle yansıtılmalı. Bir film yapımcısı gibi siz de karakterlerinizi seçerken ve yönetirken çok dikkatli olmalısınız. Karakterlerinizi ya da “aktörlerinizi” bir yönetmen edasıyla kullanmalı, onlar üstüne çalışıp karakterinizin çekimlerinden farklı görüntüler kullanmalısınız.
12. Kuzey Amerika çizgi romanlarının yıkıcı etkisinden kaçının. Meksika’daki sanatçılar sadece yüzey etkilerini inceliyor gibi görünüyorlar: Dinamik kompozisyonlar, canavarlar, kavgalar, çığlıklar ve dişlerle karıştırılmış bir parça analiz. Bunların bazılarından ben de hoşlanıyorum ancak ortada keşfedebileceğiniz çok daha fazla olasılıklar ve anlatılar var.
13. Müzik ve çizim arasında bir bağlantı var. Bu bağlantının boyutu kişiliğinize ve o anda neler olduğuna bağlı. Son on yıldır sükût içinde çalışıyorum; benim için çizgilerimin içinde ritim var. Zaman zaman çizim yapmak keşifler için bir arayış. Titizlikle ve güzelce uygulanan bir çizgi orgazm gibi!
14. Renk, grafik sanatçıları için okuyucunun ilgisini çekmek ve güzellik yaratmak adına bir dil. Objektif ve subjektif renkler vardır. Karakterin duygusal durumları gibi mekân ve günün vakti de bir panelden ötekine rengi değiştirebilir veya etkileyebilir. Renklerin diline özel olarak çalışılmalı ve ilgi verilmeli.
15. Bir sanatçı kariyerinin başında öncelik olarak kendisini çok kaliteli kısa hikâyeler yaratmaya vermeli. Uzun formatlı hikâyelere nazaran işlerini yüksek kalite standardını korurken bitirmek için daha iyi bir şansı olur. Ayrıca bunları bir kitaba yerleştirmek ya da yayıncıya satmak daha kolay olacaktır.
16. Kendimizi bilerek başarısızlık yoluna attığımız zamanlar vardır; yeteneklerimize göre yanlış temayı veya konuyu seçtiğimiz ya da çok büyük bir projeyi yahut uygun olmayan bir tekniği seçtiğimiz. Böyle bir şey olursa sonrasında yakınmamalısınız.
17. Yeni bir iş editöre yollandığında ve ret aldığı zaman her daim reddedilme nedeninizi keşfetmek için sormalı ve araştırmalısınız. Başarısızlık nedenlerimizi çalışarak öğrenmeye başlayabiliriz. Bu sınırlarımızla, halk veya yayımcılar ile ilgili değil. Kişi buna daha çok aikido yaklaşımı ile davranmalı. Hasmımızın kendi gücü ve kuvveti onu yenmek için kullanılmalı.
18. Artık çalışmalarımızı gezegenin her tarafındaki okuyuculara sergileyebiliriz. Bunun daima farkında olmalıyız. Evvela çizim kişisel bir iletişim biçimidir ancak bu sanatçının kendisini bir balon içine hapsetmesi anlamına gelmemelidir. İletişim kendi için estetik, felsefi ve coğrafi olarak yakın olanlarla olduğu kadar tamamen yabancı kişilerle de olmalıdır. Çizim halk, dünya ve daha tanışmadığımız büyük bir aile ile iletişim topluluğudur.
Hazırlayanlar: Burak İpek, Cem Altınışık
Kaynak: Open Culture
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.