Orta Dünya Büyücüleri: Radagast

Orta Dünya Büyücüleri serimizin yeni bölümünde konuğumuz Radagast.

---

“Boz Radagast!… Kuş terbiyecisi Radagast! Basit Radagast! Aptal Radagast! Yine de ona biçtiğim rolü oynayacak kadar aklı varmış.”

 — Saruman, Elrond Konseyi

Boz Radagast büyücülerden biri ve Gandalf’ın yakın arkadaşıdır. Hayvanlarla kuvvetli bir bağı vardır. Rhosgobel’de yani Kuyutorman’ın batısında, Ulu Nehir kıyılarında bulunan Ferah Çayırlar’da yaşar.

Tarihi

Tıpkı diğer büyücüler gibi Radagast da yaklaşık olarak 3. Çağ’ın 1000 yılında Valinor’dan geldi. Valie Yavanna’nın Maiar’ından biridir. Gerçek ismi Quenya dilinde “Kuş Dostu”  anlamına gelen Aiwendil’dir. Yavanna, Curumo’yu (Saruman’ı) Radagast’ı yanına alması için zorlamıştır. Saruman’ın onu hor görmesinin nedenlerinden biri de bu olabilir.

Evi, Rhosgobel’de, Kuyutorman’ın batı sınırları tarafındadır. Beorn’un arkadaşlarından biridir, tıpkı ormandaki birçok canlının ve özellikle de iletişim kurduğu kuşların dostu olduğu gibi… Buna rağmen, Gandalf hayvanlar konusunda Radagast’a göre hâlâ daha bilgili ve hayvanlar tarafından daha çok saygı duyulan kişi olmuştur. Radagast zamanının çoğunu insanlar ve Elfler yerine vahşi doğayla geçirmeyi tercih etmiştir. Çünkü ona göre insanlar ve Elflerle anlaşmak çok daha zordur. Radagast zaman geçtikçe ihmalkâr ve kaygısız biri olmaya başlar. Aynı zamanda özgüven eksikliği de vardır fakat iyi niyetini hiç kaybetmez.

3018 yılının yazında Radagast, farkında olmadan Gandalf’ı Orthanc’e çekmek için Saruman tarafından kullanılır. Saruman, onu Bree’de bulunan Gandalf’a bir mesaj götürmesi için görevlendirir. Bu mesajda Saruman, Gandalf’ı tuzağa düşürüp hapsedeceği Orthanc’a davet etmektedir. Şans eseri Radagast, Gandalf’a zarar vermeyi istememiştir ve Saruman’ın planlarından habersizdir. Zaten Gandalf’ın Orthanc’e gittiğini kartallara haber vererek gri büyücünün oradan kurtulmasına da yardım eder.

Hiç şüphe yok ki Radagast oldukça gizemli bir karakterdir. Kalbinin doğru tarafta olduğuna dair çok az şüphe olmasına rağmen Gandalf’ın Valar tarafından kendilerine verilen görevi tamamlamasını ve özgür halkalara yardım etmesini sağlayan aynı özveriye sahip değildir. Ormanlık evini terk etmeye tenezzül etmemiş, Kuzey Kuyutorman’da kuşlar, hayvanlar ve ağaçlarla kalmıştır.

Sonuç olarak Radagast da, Sauron’la savaşma konusunda başarısız olan dört büyücü arasında yerini almıştır. Saruman gibi hırslı ve zalim biri olmamasına rağmen Sauron’un çöküşüne katkısı olduğuna dair hiçbir kayıt yoktur.

4. Çağ’da Boz Radagast’a ne olduğu hakkında kesin bir bilgi yoktur. Valinor’a dönmesi için izin verilmiş olması olasılıklar arasında olsa da bu pek muhtemel değildir. Orta Dünya’yı gezmeye başlamış ya da vakit geçirmekten memnun olduğu Kuyutorman’da kuşları ve hayvanlarıyla kalmaya devam etmiş olabilir. Ta ki unutulana ve kendisi de ormanın, ağaçların, bitkilerin ve yaprakların bir parçası olana kadar…

Diğer İsimleri

•   Boz
•   Aiwendil
•   Kuş Dostu
•   Hayvanların bakıcısı
•   Kuş Terbiyecisi Radagast – bu isim alay etmek için Saruman tarafından verilmiştir.
•   Basit Radagast – bu isim de alay etmek için Saruman tarafından verilmiştir.
•   Aptal Radagast –  yine Saruman’ın aşağılamak amacıyla ona verdiği bir başka isim.

Etimoloji

Tolkien’in “Unfinished Tales / Tamamlanmamış Öyküler” isimli kitabındaki “The Istari” isimli bölüme göre Radagast ismi Adûnaic dilinde yani Númenor insanlarının kullandığı lisanda “hayvanların bakıcısı” anlamına gelmektedir. Ancak Tolkien daha sonraki notlarında bu ismin Anduin Vadisi insanlarının dilinde olduğunu belirtmiş ve anlamının tercüme edilemez olduğunu söylemiştir.

Radagast adı bir Anglosakson ismi de olabilir. İsimde yer alan “gast” kelimesi “ ghost / hayalet, ruh, melek” anlamlarına gelebilir. Ana unsur “rad” ise “rudu” kelimesinden türetilmiş hali olan “ruddy / al, reddish / kırmızımsı” anlamına geliyor olabilir. Eğer durum bu şekildeyse, Maia doğasına ve cübbe rengine (kahverengi ya da kızıl-kahve) bakılarak ismi şu şekilde tercüme edebiliriz: “Al Melek” ya da “ Al Ruh”. Yine de bunların hepsinin söylentiden ibaret oluğunu söylemekte fayda var.

Radagast, aynı zamanda bir Slav tanrısının da ismidir. Tolkien bu ismi kullanarak ya Slav mitolojisindeki bir tanrıya gönderme yapmak istemiş ya da sadece ismi orada almış olabilir.

---

* Orta Dünya Büyücüleri: Gandalf

* Orta Dünya Büyücüleri: Saruman

* Orta Dünya Büyücüleri: Mavi Büyücüler – Alatar ve Pallando

---

Proje Yöneticisi: M. İhsan Tatari

Çevirmenler: Hazal Çamur, M. İhsan Tatari, Özgürcan Uzunyaşa

Kaynaklar: Tolkien Gateway, The Lord Of The Rings – JRR Tolkien, The Hobbit – JRR Tolkien, The Unfinished Tales – JRR Tolkien & Christopher Tolkien