Antikythera düzeneği hakkında bir gizem daha çözüldü. Yerçekimi dalgaları araştırması, bilim insanlarının 2.000 yıllık ünlü bir mekanik bilgisayar hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı oldu.
Uzay-zaman dokusundaki dalgalanmalarla ilgili yeni araştırmalar, neredeyse 2.000 yıllık bir geçmişe sahip olan kozmik hesap makinesinin güneş takvimi yerine ay takvimini takip ettiğini öne sürüyor.
El ile çalışan Antikythera düzeneği, aynı zamanda dünyanın ilk bilgisayarı olarak da anılıyor. Cihaz adını bulunduğu Yunan adının ismi olan Antikythera’dan alıyor.
Düzenek, 1901 yılında Ege Denizi’nde batık bir gemiden parçalar halinde çıkarıldı. Bilim insanları da hız kaybetmeden bu cihazın nasıl ve ne amaçla yapıldığı üzerine bir asırdan fazla sürecek araştırmalar dizisini başlattı. Kutular şeklindeki mekanik bilgisayar, dişliler ve kadranlar kullanarak güneş tutulmaları ve gezegenlerin hareketleri gibi antik astronomik olayları takip ediyordu.
Şimdi ise araştırmacılar Antikythera’nın Antik Yunan dişlilerinin mekaniklerini ortaya çıkarmaya yardımcı olmak için kara delik birleşmeleri veya yıldız çarpışmaları gibi olaylarla tetiklenen uzay-zaman dalgalanmalarını içeren yerçekimi dalgalarıyla ilgili en son çalışmaları kullanıyorlar.
Antikythera Düzeneği Ay Takvimini Hesaplamakta Kullanılıyordu
Çalışmanın ortak yazarı ve Glasgow Üniversitesi fizik ve astronomi bölümünde araştırma görevlisi olan Joseph Bayley yaptığı açıklamada şu değerlendirmelerde bulundu:
“Antikythera düzeneği ve Yunan zanaatkarların bu cihazı yaparken gösterdikleri özen ve hassasiyete yeni bir takdir kazandırdı. Deliklerin konumlandırılmasının hassasiyeti, son derece doğru ölçüm teknikleri gerektirecek ve delikleri açmak için inanılmaz derecede sabit bir el gerektirecekti.”
Yeni çalışma, 2021’deki X-ray kullanılarak mekanizmanın kırık halkalarından birinin altındaki “düzenli aralıklı deliklerin yeni detaylarını” gösteren önceki araştırmaya dayanıyor. Britanya Horoloji Enstitüsü’ne göre “takvim halkası” olarak bilinen bu bölüm, antik Yunanca ile kazınmış Antik Mısır ay isimleriyle etiketlenmiş.
Nature dergisinde 2021’de yayımlanan çalışmada bilgisayarlı X-ray görüntüleme “aynı zamanda güneş, ay ve antik çağda bilinen beş gezegenin hareketlerini ve bunların antik Yunan kozmoları olarak nasıl gösterildiğini açıklayan yazıtlar” ortaya çıkarmıştı.
2021 çalışması ayrıca Antikythera düzeneğinin disiplinlerarası doğasına dikkat çekiyor:
“Bu karmaşık üç boyutlu bulmacayı çözmek, Babil astronomisinden döngüleri, Platon’un Akademisi’nden matematikleri ve antik Yunan astronomi teorilerini birleştiren bir deha yaratımını ortaya koyuyor.”
Horoloji Dergisi’nde yayımlanan yeni çalışma, araştırmacıların yerçekimi dalgaları araştırmalarından türetilen istatistiksel modelleri kullanarak takvim halkasında kaç delik olduğunu tahmin edebileceklerini öne sürüyor.
Ekip, çalışma sırasında takvim halkasının muhtemelen 354 delik içerdiğini tespit edebildi. Bu da 354 günlük bir ay yılına (veya ayın 12 döngüsüne) denk geliyor. Bugün dünyanın çoğu tarafından kullanılan 365 günlük güneş yılı yerine, Antik Mısır takvimi ve hâlâ dünya genelinde yaygın olarak kullanılan Hicrî takvimin de izlediği ay yılını takip ediyordu.
Ekip çalışmaları sırasında ayrıca YouTuber ve makine ustası Chris Budiselic’in kanalı Clickspring’den ilham aldı. Budiselic, bağımsız araştırmalar yaparken Antikythera düzeneğinin bir replikasını inşa etti. Budiselic’in ekibi, halkada 347 ile 367 arasında delik olabileceğini öne sürüyor.
Antikitera düzeneği hakkındaki fikirlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: Space
Geçmişte çok ileri medeniyetler olabilir fikrinin doğruluğunu kanıtlıyor bu düzenek.