M. Yusuf Kaba
Japonya’daki Kobe Üniversitesi’nden biyolog Kenji Suetsugu, Tokyo’nun doğu eteklerinde yer alan Chiba Eyaleti’ne bir araştırma gezisi düzenledi. Bu gezi esnasında, çayırlardan adeta fışkıran ve canlı renklere sahip olan çiçekler dikkatini çekmişti. Suetsugu yıllar sonra yeni bir orkide türünü dünyaya tanıtmaya hazırlanıyordu.
“Canlı renkleri anında dikkatimi çekti. Cam işçiliğini oldukça andıran benzersiz pembe yaprakları tarafından büyülendiğimi anımsıyorum.”
Suetsugu’nun gördüğü bu yeni tür, pembe ve beyaz çiçeklere sahip, yaprakları ise cam gibi duran ve daha önce keşfedilmemiş bir orkide türüydü. Bitki türleri kapsamlı bir şekilde incelenmiş ve sınıflandırılmış bir ülkede nadir rastlanacak türden bir durumdu bu. Yaklaşık 3 ila 5 mm uzunluğundaki pembe, mor ve beyaz çiçeklere sahip Spiranthes hachijoensis’in keşfi, Journal of Plant Science’ta yayınlanan ve Suetsugu’nun ortak yazarı olduğu çalışmada ayrıntılı olarak anlatılıyor.
S. hachijoensis Japonya’da parklar, yeşillikler ve bahçelerde yaygın bir biçimde varlık gösteriyor olsa da bu büyüleyici bitki günümüze değin kendine ait bir isimle literatüre geçmemişti. Bu durum, bilim insanlarının Japon anakarasındaki tüm Spiranthes’lerin aynı tür olduğunu düşünmesinden kaynaklanıyordu.
Yeni Orkide Türü Laboratuvarda İncelendi
Çok sayıda örnek toplandıktan sonra yapılan incelemeler, S. hachijoensis’in farklı bir tür olduğunu gözler önüne serdi:
“Biraz örnek topladıktan sonra çiçekleri laboratuvara getirdik ve parçalara ayırdık. Morfolojisinin incelediğimiz diğer bitkilerden farklı olduğunu fark ettik.”
Örneklerin DNA’sını ve üreme biyolojisini analiz eden ekip, S. hachijoensis’in aynı cinse mensup diğer orkide türlerinden moleküler düzeyde genetik farklılıklara sahip olduğunu ortaya çıkardı. S. hachijoensis, Spiranthes australis adlı benzer türde olduğu gibi tüylü bir gövde yerine pürüzsüz bir gövdeye sahiptir. Yeni tanımlanan tür, S. australis ile yılın aynı döneminde büyüyor ancak ondan yaklaşık bir ay sonra çiçek açarak iki tür arasında üreme izolasyonu sağlıyor.
Sphirantes cinsini meydana getiren orkide türleri saç buklelerini andıran bir yapıya sahip. Çan biçimli zarif çiçekleri sarıdan mora çok çeşitli renklerde olabiliyorlar ve genellikle tüylü bir gövdeye sahipler. Güney Amerika, Avrasya ve Avustralya’nın tropik/ılıman bölgelerinde bulunan ve sayıları kabaca elliyi bulan Spiranthes türünün varlığından söz etmek mümkün.
Suetsugu’ya göre Spiranthes, Japonya’da yüzyıllardır tanınıyor ve ülkenin en bilindik orkidesi. Öyle ki, tarihi MS 750 yılına dayanan Japonya’nın en eski şiir antolojisi Man’yōshū’da Spiranthes’in bahsine rastlanabiliyor.
Suetsugu şunları kaydetti:
“Yeni bir tür keşfetmek sadece heyecan verici değil aynı zamanda biyolojik çeşitliliği anlamamız ve koruma çabaları için de önemli,” diyor ve ekliyor, “Bu sıradan yerlerde gizlenmiş türün keşfi, önemsiz görünen alanlarda dahi ısrarlı keşif arayışlarına duyulan ihtiyacı belgeliyor. Bunun, doğada her gün temas halinde olduğumuz keşfedilmemiş bir dünyanın varlığını bize hatırlatan bir keşif olduğunu düşünüyorum.”
Suetsugu ve ekibi; türün DNA’sını, ekolojisini, evrimsel geçmişini ve korunma durumunu daha iyi ve detaylı bir biçimde kavrayabilmek için S. hachijoensis üzerinde incelemeler yapmaya devam edecek.
Bu zarif çiçeğin keşfi hakkında sizin düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazla bilimsel içeriğe ulaşmak için Google Haberler’den bizi takip edebilirsiniz.
Kaynak: Popular Science
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!