Yapay Zekâ, Şiir Sanatında Shakespeare’i Gölgede Bıraktı

ChatGPT adlı yapay zekâ destekli dil modeli, edebiyat dünyasında yankı uyandırmaya devam ediyor. ABD’de yapılan bir araştırmada okurlar, sohbet botu tarafından yazılan şiirlerin YZ kaynaklı olduğunu tespit etmekte güçlük çekti. Dahası, bazı katılımcılar ChatGPT’nin şiirlerini William Shakespeare yapıtlarından daha çok beğendi.

Yeni bir çalışma, insanların sohbet botu tarafından üretilen şiirleri basit ve anlaşılır imgeleri, duyguları ve temaları nedeniyle klasik şairlerin yapıtlarına kıyasla daha çok sevebileceğini öne sürüyor.

Scientific Reports dergisinde yayımlanan yeni bir makaleye göre yapay zekâ sohbet robotları William Shakespeare gibi ünlü şairleri birçok insan okuru kandıracak kadar iyi taklit edebiliyor. Buna ek olarak pek çok katılımcı YZ’nin şiirlerini ünlü şairlerin eserlerine tercih ediyor.

Araştırmacılar OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT-3.5 botundan Walt Whitman, Geoffrey Chaucer, T.S. Eliot, Sylvia Plath, Allen Ginsberg, Emily Dickinson ve William Shakespeare gibi tanınmış sanatçıların tarzında şiirler üretmesini istedi.

1.634 kişinin dahil olduğu araştırmada katılımcılardan her bir şairden 10 şiir okumaları istendi. Bu şiirlerden 5’i ChatGPT tarafından yazılmıştı, 5’i ise gerçek şairlerin imzalarını taşıyordu.

Yeni Araştırma ChatGPT’nin Şiir Sanatındaki Gücünü Ortaya Koydu

Bilim insanları katılımcılardan hangi şiirlerin “sahte” hangilerinin gerçek olduğunu tespit etmelerini istedi. Araştırmanın sonucunda katılımcılar yaklaşık %46 oranında doğru tahminde bulundular. Bu oran yazı tura atmalarından biraz daha kötüydü. ChatGPT-3.5 ünlü şairlerin eserleriyle eğitildiği için bu bulgu sürpriz sayılmazdı.

Kaliforniya Üniversitesi’nde bilişsel psikolog Keith Holyoak araştırmanın bu kısmında, “Esasen ChatGPT yarı intihalci biri olarak becerisini gösterdi,” değerlendirmesinde bulundu.

Araştırmacılar, ikinci bir deneyde 696 katılımcıya şiirler okutarak bu eserleri ritim ve özgünlük gibi 14 farklı özellik açısından değerlendirmelerini istedi. Katılımcılar üç gruba ayrıldı. İlk gruptakilere şiirlerin bir yapay zekâ sohbet robotu tarafından yazıldığı söylendi. İkinci gruptakilere şiirlerin bir insan tarafından kaleme alındığı belirtildi. Üçüncü gruba ise şiirlerin kim tarafından yazıldığına dair herhangi bir bilgi verilmedi. Aslında her üç gruba da insanlar ve yapay zekâ tarafından yazılmış şiirlerin bir karışımı sunuldu.

Daha önce yapılan araştırmalardan bilindiği üzere, şiirlerin insanlar tarafından yazıldığını düşünen katılımcılar, gerçekte ne okuduklarına bakmaksızın bu eserlere daha yüksek puanlar verme eğiliminde oldu. Öte yandan şiirlerin yapay zekâ tarafından yazıldığına inanan katılımcılar, aynı şiirleri daha düşük puanlarla değerlendirdi.

Sade ve Net Şiirler Daha Yüksek Puan Aldı

Ancak araştırma ekibi, şaşırtıcı bir bulguya daha ulaştı. Şiirlerin şairleri hakkında hiçbir bilgi verilmeden değerlendirme yapan üçüncü gruptaki katılımcılar, sohbet robotu tarafından yazılan şiirlere ortalama olarak daha yüksek puanlar verdi. Bu durum, yapay zekâ şiirlerinin sade ve net anlatımının okurlar üzerindeki olumlu etkisini bir kez daha ortaya koydu.

Okurların neden yapay zekâ tarafından üretilen şiiri tercih etmeye daha yatkın olduğu konusu henüz tam olarak açıklık kazanmış değil. Ancak araştırmacıların en iyi tahmini, yapay zekâ şiirlerinin nispeten basit ve anlaşılması sebebiyle kolay oldukları için daha çekici olabileceği yönünde.

Araştırmacılar makalede, yapay zekâ tarafından üretilen şiirlerin insanlar tarafından yazılan şiirlerin karmaşıklığıyla eşleşemediği için, “bir imgeyi, bir ruh halini, bir duyguyu veya bir temayı deneyimli olmayan şiir okurlarına açık bir şekilde iletmede” daha iyi olduklarını yazıyor.

Temalar ve duyguların ötesinde ChatGPT’nin şiirleri genel yapıları ve kompozisyonları açısından da daha basitti.

Emily Dickinson’ın Bazı Tercihleri Yapay Zekâ Tarafından Taklit Edilemedi

Pittsburgh Üniversitesi’nden araştırmacı Brian Porter yaptığı açıklamada, “Emily Dickinson bazen kafiye şemasını bilerek bozuyor. Ancak yapay zekâ tarafından onun tarzında üretilen şiirler bunu bir kez bile yapmadı,” ifadelerini kullandı.

Araştırmacılar makalede, insanlar tarafından yazılan şiirleri anlamanın derin ve eleştirel düşünmeyi gerektirdiğini ve bunun şiirin cazibesinin büyük bir parçası olduğunu belirtiyor. Ancak Avustralya’daki Deakin Üniversitesi’nde edebiyat akademisyeni olan Andrew Dean’in görüşüne göre çağdaş okurlar bu emeği sarf etmek istemiyor, bunun yerine kendilerine karşı net olan metinleri tercih ediyor.

T.S. Eliot En Sık Yanlış Tanımlanan Şair Oldu

Bazı durumlarda, katılımcıların insan şiirinin karmaşıklığını yapay zekâ tutarsızlığı olarak yanlış anlamış olabileceği de düşünülüyor.

Bu teori katılımcıların T.S. Eliot’ın The Boston Evening Transcript adlı şiirine verdikleri yanıtla destekleniyor. Dönemin popüler gazetesinin okurları hakkında bir hiciv niteliği taşıyan eser; katılımcıların en sık yanlış tanımladığı metinlerden biri oldu. Bir katılımcı, Eliot’ın mısraları için, “Bana anlamlı gelmedi, duyguları olan birisi yazmış gibi değil,” yorumunda bulundu.

“Dünyada Robotlar Dahil Tüm Şairlere Yer Var”

Eserleri deneye dahil edilenler arasında yaşayan tek şair olma özelliğini taşıyan Dorothea Lasky, okurların yapay zekâ tarafından üretilmiş şiirlerden hoşlanmasının kötü bir şey olması gerekmediğini savundu. Lasky basına verdiği demeçte şu ifadeleri kaydetti

“Şiir her zaman gerekli olacaktır. Çalışmadaki bu insanlar yapay zekâ şiirlerini okuduysa ve bu şiiri insan elinden çıkma bir şiirden daha çok sevdilerse, bu bana göre çok güzel bir şey. Bir şiirle iyi bir deneyim yaşadılar ve kimin yazdığı umurumda değil. Dünyada tüm şairlere, hatta robot şairlere bile yer olduğunu düşünüyorum.”

Sizce ChatGPT ve benzeri yapay zekâ dil modelleri, yakın gelecekte edebiyat dünyasını nasıl etkileyecek? Görüşlerinizi yorumlarda ve Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: Smithsonian Magazine

---

Kayıp Rıhtım’ın WhatsApp Kanalını Takip Etmek İçin Tıklayın