İnsanoğlunun ölümle olan karmaşık ilişkisi arkeolojik bulgularla gün yüzüne çıkıyor. İsrail’de bulunan Qafzeh Mağarası’ndaki antik mezarlar, atalarımızın ölüme bakışını ve cenaze ritüellerini anlamak için önemli ipuçları sağluyor.
İnsanlığın ölümle olan ilişkisi tarih öncesi dönemlere kadar uzanıyor. Arkeologlar ve antropologlar bu ilişkinin nasıl geliştiğini anlamak için yıllardır çalışmalar yürütüyor. Bu bağlamda İsrail’deki Qafzeh Mağarası’nda bulunan mezarlar, insanlığın ölüme bakışı hakkında önemli bilgiler sunuyor.
Qafzeh Mağarası’nda bulunan 25 insan mezarı, on binlerce yıllık bir zaman dilimine yayılıyor. Bu mezarların en eskisi 1993 yılında yapılan bir çalışmaya göre en az 100.000 yıl öncesine dayanıyor. Bazı araştırmacılar ise bu tarihin 130.000 yıl öncesine kadar uzanabileceğini öne sürüyor. Mezarlarda bulunan deniz kabukları ve kırmızı aşı boyası ile renklendirilmiş eşyalar, gömülerin kasıtlı olarak yapıldığını gösteriyor.
Dünyanın Bilinen En Eski Mezarlı: Qafzeh Mağarası’ndaki Kanıtlar ve Anlamı
Bu tarihler insan davranışlarının daha karmaşık hale geldiği Üst Paleolitik dönemden (yaklaşık 50.000 ile 12.000 yıl öncesi) çok daha eskiye dayanıyor. Bu durum soyut düşünce, sembolik davranış ve teknolojik gelişmelerin sanılandan çok daha önce başlamış olabileceğini düşündürüyor.
Mezarlar genellikle sanat eserleri yaratma ve kişisel süs eşyaları takma gibi “ileri” davranışlar sınıfına dahil ediliyor. Bu tür davranışlar soyut kavramların farkındalığı, bireysel kimlik ve geçicilik gibi kavramları anlama yeteneğine işaret ediyor. Ancak gerçeğin bu kadar net olmayabileceğini de unutmamak gerekiyor.
Erken Dönem Gömü Pratikleri ve Bilişsel Gelişim Üzerindeki Etkileri
Qafzeh Mağarası’ndaki mezarlar Homo sapiens’e ait olsa da, bölgede Neandertallerin de yaklaşık 120.000 yıl önce ölülerini kasıtlı olarak gömdüklerine dair kanıtlar bulunuyor. Afrika’da ise en az 78.000 yıl öncesine dayanan insan mezarları bulundu. 2021 yılında yapılan bir çalışma, modern Kenya’daki bir mağarada genç bir Homo sapiens çocuğunun kasıtlı olarak gömüldüğünü ortaya koydu.
Ancak mezarların ölümün derin bir şekilde anlaşıldığını her zaman göstermeyebileceğini de unutmamak gerekiyor. Gömülerin cesetleri yırtıcı hayvanlardan uzak tutmak veya çürüyen bedenlerle ilişkili hastalıkları ve kokuları kontrol altına almak için başlamış olması da mümkün.
İnsanların ölülerini ne zaman gömmeye başladığı sorusu bilişsel yeteneklerin, sosyal karmaşıklığın ve belki de ölümü anlayışımızın gelişiminde önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor. Mary Stiner, 2016 tarihli “Taş Devri’nde Aşk ve Ölüm” başlıklı makalesinde belirttiği konuyla ilgili olarak şunları yazmıştı:
“Gömü, insan evrim tarihinde yaşayanlar ve ölenler arasındaki ilk kanıtlanabilir ritüelleştirilmiş köprüyü ortaya koyabilir.”
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Dünyanın En Eski Mezarlığı Bulundu: Bir İnsansı Türü, İnsanlardan 100 Bin Yıl Önce Ölülerini Gömüyordu
Sizce bilinen en eski bilinçli mezar kalıntısı daha ne kadar geçmişte olabilir? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!