Astronomlar James Webb Uzay Teleskopu sayesinde evrenin en erken dönemlerine ait çarpıcı bir keşfe imza attı. J1007+2115 adı verilen kuasar, şimdiye kadar gözlemlenen en eski ve en güçlü galaksi ölçekli rüzgârları üretiyor.
Evrenin en parlak nesneleri arasında yer alan kuasarlar, süper kütleli kara deliklerin etrafındaki maddeyi yutarken ortaya çıkan muazzam enerjiyle beslenir. Arizona Üniversitesi’nden araştırma ekibi lideri Weizhe Liu, “Bildiğimiz kadarıyla, bu galaksi ölçeğindeki kuasar kaynaklı rüzgâr şu anda bilinen en erken örnek,” diye belirtiyor. J1007+2115’in Büyük Patlama’dan yaklaşık 700 milyon yıl sonra, yani 13.8 milyar yaşındaki evrenin henüz %5’i kadar genç olduğu bir dönemde ortaya çıktığı tespit edildi.
Antik kuasarın en dikkat çekici özelliği ise ürettiği devasa rüzgârlar. Kara delikten kaynaklanan rüzgârlar, inanılmaz bir şekilde 7.500 ışık yılı mesafeye kadar uzanıyor. Söz konusu mesafe yan yana dizilmiş yaklaşık 3.750 Güneş Sistemi’ne eşdeğer. Rüzgârların taşıdığı madde miktarı yıllık 300 Güneş kütlesine denk ve ses hızının 6.000 katına varan hızlara ulaşıyor.
Devasa Kara Delik Büyük Patlama’dan Sadece 700 Milyon Yıl Sonra Ortaya Çıktı
James Webb’in hassas gözlemleri sayesinde J1007+2115’in ev sahibi galaksinin yoğun moleküler gaz ve toz bakımından zengin olduğu ortaya çıktı. Galaksi yılda yaklaşık 80 ila 250 Güneş kütlesi kadar yıldız oluşturuyor. Ancak kuasar rüzgarlarının yıkıcı etkisi bu yoğun yıldız oluşum sürecini tehdit ediyor.
Weizhe Liu, güçlü rüzgârların galaksinin yıldız oluşturma malzemesini uzaklaştırarak “öldürme” potansiyeline sahip olabileceğini söylüyor.
“Rüzgâr büyük miktarda gazı dışarı itiyor. Bu durum yıldız oluşturmak için gaza ihtiyaç duyan galaksinin yıldız oluşturma faaliyetini baskılayabilir ve aynı zamanda süper kütleli kara deliğin kendisinin büyümesini de engelleyebilir”.
Araştırmacılar, erken dönem galaksisinin artık “ölü” bir galaksi olabileceğini ve yıldız oluşturma malzemesinin uzaklaştırılması nedeniyle büyümesinin durmuş olabileceğini düşünüyor. Söz konusu durum sadece galaksinin değil, aynı zamanda merkezdeki süper kütleli kara deliğin de büyümesini etkileyebilir.
J1007+2115: Star Wars’taki “Güç”ü Anımsatan Kozmik Bir Fenomen
J1007+2115’in kara deliği yaklaşık 1 milyar Güneş kütlesine eşdeğer bir kütleye sahip. Ancak kuasar rüzgârlarının neden olduğu gaz ve toz kaybı bu devasa kara deliğin büyümesini de sınırlıyor. Böylece galaksilerin ve içlerindeki süper kütleli kara deliklerin evrimi hakkında yeni sorular ortaya çıkarıyor.
Astronomlar yeni keşfin ardından evrenin çok erken dönemlerinde benzer galaksi ölçekli, kuasar kaynaklı rüzgârları aramaya devam edeceklerini belirtiyor. Liu, “Bu tür rüzgârların özelliklerini bir popülasyon olarak anlamayı hedefliyoruz,” diyor. Araştırmalar evrenin ilk milyar yılındaki galaksi oluşumu ve evrimi hakkında çok değerli bilgiler sağlayabilir.
J1007+2115, Star Wars evrenindeki güçlü Jedi’ların kullandığı “Güç”ü anımsatan kozmik bir fenomeni gözler önüne seriyor. Tıpkı Interstellar filminde olduğu gibi kara deliklerin muazzam gücü ve evreni şekillendirme potansiyeli, bilimkurgudan gerçeğe dönüşüyor. Keşif, Mass Effect oyun serisindeki galaksiler arası yolculukları mümkün kılan kütle etkisi teknolojisini de hatırlatıyor.
İlginizi Çekebilir: Bir Zamanlar İnsanlık için Sadece Bir Işık Zerreciğiydi: Evrenin Erken Dönemindeki En Büyük Galaksi Ortaya Çıktı
Yeni gözlemlerle ilgili düşüncelerinizi yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.
Kaynak: Space
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!