Ethem Yekta Ulaş
T-rex’in uzak kuzeni olan ve kendine özgü çıkıntılı kaşlara sahip olan yeni bir yırtıcı dinozor türü olduğu ortaya çıktı. Kırgızistan’da bulunan ve Alpkarakush kyrgyzicus adı verilen yeni tür, Orta Asya’da keşfedilen ilk büyük Jura dönemi yırtıcı dinozoru olma özelliğini taşıyor.
Yaklaşık 165 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilen Alpkarakush kyrgyzicus, adını Kırgız mitolojisindeki dev bir kuştan ve bulunduğu ülkeden alıyor. 7-8 metre uzunluğunda olan dinozor, göz çukurunun arkasında bulunan ve muhtemelen bir boynuz taşıyan oldukça gelişmiş bir “kaş” yapısına sahip. Bu özellik, türün en dikkat çekici özelliklerinden biri olarak öne çıkıyor.
Alpkarakush’un fosil kalıntıları, 2006 yılında Kırgızistan’ın batısındaki Taşkömür şehri yakınlarındaki dağlık çöl bölgelerinde yer alan Balabansai Formasyonu’nda keşfedildi. 2023 yılına kadar süren kazı çalışmaları sonucunda dinozorun kafatası kemikleri, omurga parçaları, ön ve arka uzuvları ile leğen kemiği gibi önemli iskelet parçaları gün yüzüne çıkarıldı.
Araştırmacılar bulunan fosillerin incelenmesi sonucunda Alpkarakush’un Metriacanthosauridae ailesine ait olduğunu belirledi. Bu aile, Orta Jura’dan Erken Kretase dönemine kadar yaşamış olan allosauroid theropod dinozorların bir grubunu oluşturuyor. Söz konusu sınıflandırma Alpkarakush’un Doğu Asya’da bir zamanlar hüküm süren büyük yırtıcı dinozorlarla yakın akraba olduğunu gösteriyor.
Garip Kaşlara Sahip Yeni Yırtıcı Dinozor Türünün Keşfi Neden Önemli?
Keşfin önemi sadece yeni bir tür bulunmasıyla sınırlı değil. Alpkarakush kyrgyzicus’un varlığı, Orta Avrupa ile Doğu Asya arasındaki geniş bölgede daha önce hiç büyük Jura dönemi yırtıcı dinozoru bulunmamış olması nedeniyle paleontoloji dünyasında büyük heyecan yarattı. Haliyle Alpkarakush kyrgyzicus’un dinozorların evrimine ve biyocoğrafyasına dair önemli yeni bilgiler sunacağı düşünülüyor.
Araştırma ekibi aynı bölgede Alpkarakush’un biraz daha küçük olan ikinci bir örneğini de buldu. Bu ikinci örneğin genç bir birey olduğu düşünülüyor. İki örneğin bir arada bulunması, türün sosyal yaşamına dair ipuçları sunuyor ve belki de bu dinozorların gruplar halinde yaşamış olabileceğini gösteriyor.
Münih’teki Bavyera Paleontoloji ve Jeoloji Koleksiyonu’ndan ve çalışmanın baş yazarı olan Profesör Oliver Rauhut, yeni bulgularla ilgili olarak şunları söyledi:
“Alpkarakush’un metriacanthosauridlerle ilişkisi şaşırtıcı olmasa da, bu keşif Jura dönemi theropodları hakkındaki bilgimizde büyük bir boşluğu dolduruyor. Bu, bize bu hayvanların evrimi ve biyocoğrafyası hakkında önemli yeni bakış açıları kazandırıyor.”
Kırgızistan İçin Bir İlk
Araştırmacılar, metriacanthosauridaelerin ve diğer theropodların Güneydoğu Asya’da ortaya çıkmış olabileceğini ve daha sonra Orta Asya ve Avrupa üzerinden diğer kıtalara yayılmış olabileceğini öne sürüyor. Bu hipotez söz konusu yırtıcıların göç yolları ve evrimsel süreçleri hakkında yeni tartışmaların önünü açıyor.
Alpkarakush kyrgyzicus’un tüm önemli kemiklerinin dijital fotogrametrik 3D modelleri oluşturuldu ve çevrimiçi olarak erişime açıldı. Böylece dünyanın dört bir yanındaki araştırmacıların takip çalışmaları yapmasına ve 3D baskılar almasına olanak tanındı.
Yeterli destek bulunursa Alpkarakush kyrgyzicus’un orijinal kemikleriyle bir rekonstrüksiyonunun Bişkek’teki Ulusal Tarih Müzesi’nde sergilenmesi planlanıyor. Bu da Kırgızistan’da sergilenecek ilk orijinal dinozor iskeleti olma potansiyeli taşıyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Yeni Bir Araştırma T. Rex’in Düşünülenden Çok Daha Büyük Olabileceğini Ortaya Koydu
Sizler de Kırgızistan’daki bu önemli dinozor keşfi hakkındaki yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Bu dinozor bugün yaşasa martı kaş diye dalga geçerler.