İngiltere’deki En Eski Veba Salgınının 4.000 Yıl Önce Yaşandığı Ortaya Çıktı

İngiltere’deki en eski veba günümüzden yaklaşık 4.000 yıl önce yaşanmıştı. Yapılan yeni bir araştırmada toplu mezarlardaki insan kalıntılarında vebaya neden olan bakteriler keşfedildi.

İngiltere’nin Kuzey Batı bölgesindeki Cumbria kontluğunda ve Güney Batı bölgesindeki kontluk Somerset’te Tunç Çağı’ndan kalma mezarlardaki insan dişlerinde Yersinia pestis bakterisinin izleri bulundu.

Yersinia pestis bakterisinin izlerine Somerset’teki en az 40 erkek, kadın ve çocuğun doğal bir kuyuya parçalanmış şekilde gömüldüğü Charterhouse Warren’daki toplu bir mezarda ve Cumbria’daki Levens’teki bir höyükte bulunan insan dişlerinde rastlandı.

Ortaya çıkan yeni bulgular, Tunç Çağı’nın başlarında Avrasya’yı saran vebanın kuzeybatıya doğru yayıldığını ve ülkenin ilk belgelenmiş hastalık vakası olan Milattan Önce 541’deki Justinianus Vebası’nda binlerce yıl önce İngiltere’ye deniz yoluyla ulaştığını gösteriyor.

Nature Communications’ta yayımlanan ve Londra’daki Francis Crick Enstitüsü’nde doktora öğrencisi Pooja Swali’nin başyazar olarak kaleme aldığı makalede, iki gömü alanından alınan 34 iskeletin dişlerinde DNA taramaları yapıldığı ve İngiltere’nin en eski salgına dair kanıtlar ortaya çıktığı belirtildi. Cumbria’da gömülü 35-45 yaşlarındaki bir kadın ile Charterhouse Warren’da 10-12 yaşlarındaki iki çocuğun dişlerinden elde edilen materyalde veba bakterisi pozitif çıktı.

DNA’nın hava koşullarına maruz kaldığında hızla bozulması nedeniyle, gömü alanlarında bulunan diğer insanların da enfekte olmuş olabileceği ancak sonuçların testlere yansımayabileceğine de dikkat çekildi. Bölgede yapılan radyokarbon tarihlemesi, üç kişinin yaklaşık olarak aynı zamanda, yaklaşık 4.000 yıl önce yaşadığını ortaya koydu.

İngiltere’de Tespit Edilmiş En Eski Veba Genomu

Swali, bulguların önemi gece geç saatlerde laboratuvarda çalışırken fark etti:

“Bir Eureka anı yaşadım, ancak bunu paylaşabileceğim kimse yoktu. Bu, İngiltere’deki bugüne kadarki en erken veba genomu.”

Daha önceki çalışmalarda, 5.000 ila 2.500 yıl önce Avrasya genelinde veba vakaları bildirilmiş, ancak bu kadar eski tarihli İngiltere’de tanımlanan bir vakaya rastlanmamıştı.

DNA analizi, üç kişinin de daha sonraki nesillerde görülen yapC ve ymt genlerine sahip olmayan bir Yersinia pestis formuyla enfekte olduğunu gösterdi. ymt geni, pireler aracılığıyla vebanın yayılmasında önemli bir rol oynuyor ve 14. yüzyılda Avrupa nüfusunun yarısını öldüren Kara Ölüm gibi yıkıcı salgınlara neden olan bubonik hastalık formuna yol açıyor.

İngiltere’ye 4.000 yıl önce ulaşan hastalığın muhtemelen pnömonik veba formu olduğu düşünülüyor. Bu, bakterilerin akciğerlerde yerleştiği ve ateş, baş ağrısı, zayıflık ve zatürreye neden olan bir form olarak biliniyor. Avrupa’da belgelenen vakalara göre, pnömonik veba bir avcı veya çobandan bir topluluğa birkaç gün içinde yayılabiliyor.

Oxford Üniversitesi’nde arkeolog olan ve çalışmanın ortak yazarı Profesör Rick Schulting, Charterhouse Warren bölgesinde, düzinelerce kişinin parçalanmış bedenlerinin ardında yatan hikâyenin tam olarak ne olduğunun belirsiz olduğunu belirtti.

“Erken Tunç Çağı İngiltere’sinde şiddete dair kanıtlar çok nadirdir ve daha önce bu ölçekte hiçbir şey bulunmamıştır.

“Vebanın bulunması tamamen beklenmedikti, çünkü bu hastalık iskelette hiçbir iz bırakmaz. Şu anda bu yeni kanıtın, olayın hikâyesiyle nasıl bağlantılı olduğu ve hastalık ile şiddet arasında bir ilişki olup olmadığı konusunda emin değiliz.”

Araştırmanın bir diğer ortak yazarı ve Crick’teki eski genomik laboratuvarının başı olan Dr. Pontus Skoglund, eski DNA’nın aksi takdirde bilinmeyen bulaşıcı hastalık salgınlarını tanımlamaya ve yeniden oluşturmaya yardımcı olabileceğini söyledi.

“Bunu sadece DNA sayesinde biliyoruz. Aksi takdirde Yersinia pestis olduğundan haberdar olmayız.

“Kayıtlar oluşturmayı ve sonunda bulaşıcı hastalık, salgın ve pandemilerin bir dizi örneğine sahip olmayı umuyoruz ve böylece DNA’mızın bunlara nasıl yanıt vererek ve insan toplumlarının sağlığı üzerinde nasıl etkiler yarattığını daha genel olarak anlayabileceğiz.”

Bu araştırma hakkında sizin görüşleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, arkeoloji dünyasından daha fazlası için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.

Kaynak: The Guardian