Eda Aydın
Kuzey Afrika’daki Sahra Çölü’nün doğu kenarında yer alan Nabta Playa, dünyanın en eski megalitik yapılarından biri olarak dikkat çekiyor. Stonehenge’den binlerce yıl önce inşa edilen bu taş çemberler, Güneş’in hareketlerini izlemek ve mevsim değişikliklerini takip etmek amacıyla kullanılmış olabilir.
Geçen günlerde Danimarka’da gün yüzüne çıkartılan Stonehenge benzeri yapı, dünyanın farklı bölgelerindeki diğer megalitik yapılarla birlikte, farklı kültürlerin gökyüzünü anlama ve doğa olaylarını takip etme konusundaki ortak çabalarını bir kez daha gözler önüne serdi.
Nabta Playa, bugünkü Mısır’ın güneyinde, Nubian Çölü’nde yer alıyor. 1970’lerde keşfedilen bu alan, yüzlerce ocak yeri, kültürel kalıntı ve sığır kemikleriyle arkeologların ilgisini çekti. Buluntular, Nabta Playa’nın Neolitik Dönem’e kadar uzanan bir geçmişe sahip olduğunu gösteriyor. Araştırmalara göre bölgeye yılın belirli dönemlerinde göçebe topluluklar gelerek burada su kaynaklarından yararlanıyor ve ritüeller düzenliyordu.
Bir zamanlar göçebe kabileler için hayati bir su kaynağı olan bu bölge, zamanla önemli bir kültürel merkez hâline geldi. Bu süreçte en az üç farklı megalitik taş çemberi inşa edildi ve Nabta Playa yıllar sonra Sahra’nın Stonehenge’i olarak anılmaya başladı.
Stonhenge’den Çok Daha Eski: Nabta Playa, Astronomik Gözlemler için Kullanılmış Olabilir
1998 yılında yapılan detaylı incelemelerde, her bir yapının çapraz yerleştirilmiş büyük kumtaşı bloklarından oluştuğu ve ortada kuzey-güney eksenli dikdörtgen bir levhanın bulunduğu belirlendi. Yapının yaklaşık 7.000 yıl önce inşa edildiği tahmin ediliyor.
Bu megalitik düzenlemenin, Ru’at El Baquar adı verilen sığır tapınıcısı göçebe bir topluluk tarafından inşa edildiği ve kullanıldığı düşünülüyor. Bu topluluk, Güneş’in hareketlerini izlemek ve muson yağmurlarının gelişini öngörmek amacıyla bu yapıyı kullanmış olabilir. O dönemde Nabta Playa’nın şu anki gibi çöl olmadığı ve hatta mevsimsel olarak göle dönüşen verimli bir alan olduğu biliniyor.
Yapının tasarımı ve olası işlevi, Stonehenge ile benzerlik taşıyor. Stonehenge, yaklaşık M.Ö. 3100 ile M.Ö. 1600 yılları arasında inşa edilmişti. Bu benzerlik, Nabta Playa’nın dünyadaki en eski astronomik gözlemevlerinden biri olabileceği ihtimalini gündeme getiriyor.
Bazı araştırmacılar, Nabta Playa’nın astronomik gözlemler kadar ritüeller ve ölüler için sembolik anmalar için de kullanılmış olabileceğini öne sürüyor. Ancak bugüne kadar yapı altında herhangi bir insan kalıntısı bulunmadı.
Nabta Playa, sahip olduğu tarihöncesi megalitik yapılar ve sunduğu arkeolojik verilerle, Kuzey Afrika’nın insanlık tarihi açısından en önemli merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor. Ünlü Gize Piramitleri’nin inşasından yaklaşık 2.500 yıl öncesine tarihlenen bu yapı, bölgenin binlerce yıldır kültürel ve astronomik gelişimde kilit rol oynadığını ortaya koyuyor.
İlginizi Çekebilir: Stonehenge’i İnşa Edenlerin Beslenme Alışkanlıkları Ortaya Çıktı
Tarihteki Stonhenge benzeri yapılara dair sizin görüşleriniz neler? Düşüncelerinizi yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, arkeoloji dünyasından yeni haberler için bizleri Google News ve WhatsApp’tan takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!