Maryland Üniversitesi’nden araştırmacılar, Dünya yüzeyinin 410 ila 660 kilometre altında bulunan manto geçiş bölgesinde alışılmadık derecede kalın bir alan keşfettiler. Bulgular, dinozorlar zamanından kalma antik bir okyanus tabanının izlerini taşıyor.
Jeoloji doktora sonrası araştırmacısı Jingchuan Wang liderliğindeki ekip, güneydoğu Pasifik Okyanusu’ndaki bir tektonik levha sınırı olan Doğu Pasifik Yükselişi’ni incelemek için gelişmiş sismik görüntüleme teknikleri kullandı. Araştırmacılar yaklaşık 250 milyon yıl önce Dünya’nın içine dalan eski bir okyanus tabanı parçasının “fosilleşmiş parmak izi” olarak nitelendirdikleri kalınlaşmış alanı keşfettiler.
Yeni bulgular, bazı okyanus levhalarının manto boyunca batarken yarı yolda takılıp kaldığını ve daha önce düşünülenden çok daha yavaş hareket ettiğini gösteriyor. Bu da derin Dünya yapılarının yüzey jeolojisini nasıl etkilediğine dair yeni sorular ortaya çıkarıyor.
Okyanus Tabanında Bulunan Antik Yapının Dünya’nın İç Dinamiklerine Etkisi
Araştırma ekibi antik okyanus tabanının aynı zamanda Dünya’nın alt mantosundaki Pasifik Büyük Düşük Kesme Hızı Bölgesi’nin (LLSVP) anormal yapısını da açıklayabileceğini düşünüyor. Söz konusu yapı, Dünya’nın iç dinamiklerini ve yüzey jeolojisini etkileyebilecek önemli bir unsur olarak görülüyor.
Ekip sismik dalgaları kullanarak okyanus tabanının derinliklerini inceledi ve mantonun içindeki yapıların detaylı haritalarını oluşturdu. Yenilikçi yaklaşım normalde yüzeyde belirgin izler bırakmayan dalma-batma süreçlerini gözlemlemelerine olanak sağladı. Wang durumu şöyle açıklıyor:
“Söz konusu bölgede malzemenin beklediğimizin yaklaşık yarısı hızında battığını bulduk. Bu, manto geçiş bölgesinin bir bariyer gibi davranabileceğini ve malzemenin Dünya içindeki hareketini yavaşlatabileceğini gösteriyor.”
Araştırmacılar antik yapının çevresindeki bölgelerden daha soğuk ve yoğun olduğunu ve eski bir okyanus tabanının fosilleşmiş bir parçası olduğunu belirlediler. Yapı, çevresindeki manto kadar tamamen erimediği için daha sıcak manto katmanlarına doğru çıkıntı yaparak süper plümler olarak adlandırılan yapıların oluşmasına neden oluyor.
Keşfin Geleceğe Yönelik Etkileri
Araştırma ekibi Pasifik Okyanusu’nun diğer bölgelerini ve ötesini incelemeyi planlıyor. Amaçları ise eski dalma-batma ve yükselme bölgelerinin daha kapsamlı bir haritasını oluşturmak. Devam eden çalışma Dünya’nın karmaşık jeolojik geçmişi hakkında yeni bilgiler ortaya çıkarma ve tarih boyunca tektonik levha hareketlerinin modellerini iyileştirme potansiyeline sahip.
Wang, “Derin Dünya’nın, yüzeyde gördüklerimizi çok geniş mesafeler ve zaman ölçekleri boyunca nasıl etkilediğine dair yeni sorular açıyor bu keşfimiz,” dedi.
Science Advances dergisinde yayımlanan çalışma sadece Dünya’nın geçmişi için değil, aynı zamanda Mars ve Venüs gibi diğer gezegenlerin iç yapılarını incelemek için de yeni yöntemler sunuyor. Bilim insanları çalışmanın depremler ve volkanik aktiviteler için erken uyarı sistemlerini iyileştirme potansiyeline de dikkat çekiyor.
İlginizi Çekebilir: Okyanus Tabanında Keşfedilen “Karanlık Oksijen”, Yaşamın Kökeniyle İlgili Bilinenleri Değiştirebilir
Yeni çalışma ile ilgili fikirlerinizi yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News ve WhatsApp kanalımızdan takip edebilirsiniz.
Kaynak: Science Alert
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!