Bilim insanları, Pasifik Okyanusu’nun yaklaşık 2.500 metre derinliğinde gerçekleşen nadir bir olaya tanıklık etti. Delaware Üniversitesi’nden kimyasal okyanus bilimci Andrew Wozniak, Alvin adlı araştırma denizaltısında görev yaparken Tica hidrotermal bacasında meydana gelen bir okyanus altı volkanik patlamanın izlerini ilk kez canlı olarak gözlemledi.
Patlamadan bir gün önce Tica bölgesi, kırmızı tüp solucanları, midyeler ve çeşitli kabuklularla dolu canlı bir ekosisteme ev sahipliği yapıyordu. Ancak patlamanın ardından bölge, siyah lav kayaları ve ölü organizmalarla kaplı hâle geldi. Bölgede yalnızca birkaç ölü tüp solucanı kalmıştı. Suyun içinde süzülen partiküller ve lavın turuncu parıltıları, yakın zamanda gerçekleşmiş bir felaketin izlerini taşıyordu.
Wozniak yaşadıklarını, “Beynim ne olduğunu anlamaya çalışıyordu,” sözleriyle aktardı. Araştırmacılar, denizaltı volkanizmasının yol açtığı bu dönüşüme tanıklık ederek, Dünya’nın kabuğunun oluşum süreçlerini yakından inceleme şansı buldu.
Okyanus Ortası Sırtında Gerçekleşen Volkanik Patlama İlk Defa Canlı Gözlemlendi
Bu olay, bilim insanlarının okyanus ortası sırtında gerçekleşen aktif bir volkanik patlamayı ilk kez doğrudan gözlemlemesi açısından tarihi bir anı temsil ediyor.
Yaklaşık 64.000 kilometrelik bu dağ sırası, tektonik plakaların ayrıldığı yerlerde yeni okyanus kabuğunun oluştuğu bölgeyi temsil ediyor. Yeryüzündeki volkanik faaliyetlerin yaklaşık yüzde 80’i deniz tabanında, büyük bölümü ise bu sırt boyunca meydana geliyor.
Oregon Eyalet Üniversitesi’nden volkanolog Bill Chadwick, “Bu olağanüstü bir ilk,” diyerek gözlemin önemini vurguladı. Bu tür bir olayı gerçek zamanlı olarak gözlemlemek, deniz tabanı oluşumu, okyanus kimyası, mikrobiyal yaşam ve deniz ekosistemleri üzerindeki etkiler hakkında yeni bilgiler sağlama potansiyeli taşıyor.
“Büyük Bir Şans”
Ekip, araştırma gemisi R/V Atlantis ile yola çıkarak Alvin denizaltısı ile bölgeye indi. Asıl hedefleri, Ulusal Bilim Vakfı tarafından finanse edilen bir proje kapsamında Tica bacasından çıkan karbon akışını incelemekti. Bu bacalar, yeraltından ısıtılan deniz suyunun salındığı doğal boşaltım noktalarıdır ve okyanus kimyasını düzenleyerek özgün deniz yaşamına ev sahipliği yapar.
Dalış sırasında sıcaklıklar artmaya ve partiküller görüş alanını kaplamaya başladı. Alvin’in pilotu Kaitlyn Beardshear güvenlik gerekçesiyle geri çekilme kararı aldı. Beardshear, “Gördüğümüz manzara inanılmazdı. Günler önce canlı olan her şey silinmişti. Bu kadar yakın zamanda orada bulunmamız büyük bir şanstı,” dedi.
Gemideki hidrofonlar, patlamayı düşük frekanslı patlama sesleri ve çıtırtılar olarak kaydetti. Tica bölgesinde daha önce 1980’lerden bu yana yalnızca iki patlama kaydedilmişti.
Okyanus Tabanı Volkanizmasının Önemi
Dan Fornari, Woods Hole Okyanus Araştırma Enstitüsü’nden deniz jeoloğu, yıllardır bu bölgedeki değişimleri izliyor. Bu gözlemin, “orta okyanus sırtı boyunca bir patlamanın başlangıcına şimdiye kadarki en yakın temas” olduğunu belirtti. Güvenlik nedeniyle veri toplama çalışmaları Atlantis gemisinden uzaktan yürütülüyor.
Elde edilen veriler, derin deniz volkanizmasının deniz ekosistemleri üzerindeki rolünü daha iyi anlamaya yardımcı olacak. Fornari, “Bu, Dünya ve okyanusun iç içe geçmiş karmaşık ve güzel sistemini anlamaya yönelik bütüncül bir yaklaşım gerektiriyor,” dedi.
İlginizi Çekebilir: Pasifik Okyanusu’nun Derinliklerinde Açıklanamayan Anomaliler Keşfedildi
Görüntülere dair düşüncelerinizi yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, bilim dünyasından son gelişmeler için bizleri Google News ve WhatsApp’tan takip edebilirsiniz.
Kaynak: The New York Times
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!