Ethem Yekta Ulaş
Stonehenge sunak taşı Galler’den değil, İskoçya’dan geldi. Binlerce yıllık anıtın tarih kitaplarında yazan bir bilgisi yeni bulgularla birlikte değişmiş gibi gözüküyor.
Stonehenge’in gizemli geçmişi yeni bir bilimsel keşifle bir kez daha gündeme geldi. Yüzyıllardır Galler’den getirildiği düşünülen devasa sunak taşının aslında İskoçya’nın kuzeydoğusundan geldiği ortaya çıktı. Yeni araştırmalar, Neolitik dönem Britanya’sının sanılandan çok daha bağlantılı ve gelişmiş bir toplum olduğunu gösteriyor.
Curtin Üniversitesi’nden Anthony Clarke liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, Nature dergisinde yayımlanan çalışmalarında, Stonehenge’in merkezinde yer alan ve “sunak taşı” olarak bilinen dev kayanın kökenini belirledi. Yaklaşık 5 metre uzunluğunda ve 6 ton ağırlığındaki bu taş, daha önce Galler’in güneybatısındaki Preseli Tepeleri’nden geldiği düşünülüyordu.
Araştırmacılar, taşın kimyasal bileşimini ve içindeki minerallerin yaşını inceleyerek kaynak bölgesini tespit ettiler. Sonuçlar, taşın İskoçya’nın kuzeydoğusundaki Orcadian Havzası’ndan geldiğini gösterdi. Bu bölge Caithness, Orkney Adaları ve Moray Firth’i kapsıyor.
University College London’dan Dr. Robert Ixer, yeni bulguları “gerçekten şok edici” olarak nitelendirdi.
“Bu bulgu, sadece Stonehenge hakkındaki düşüncelerimizi değil, tüm Geç Neolitik Dönem anlayışımızı değiştiriyor.”
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: 4.500 Yıllık Dışkı Kalıntısı Sayesinde Stonehenge’i İnşa Edenlerin Beslenme Alışkanlıkları Ortaya Çıktı
Stonehenge’in inşası yaklaşık 5.000 yıl önce başlamış ve sonraki 2.000 yıl boyunca değişiklikler ve eklemeler yapılmıştı. Sunak taşının, anıtın merkezine nasıl taşındığı hâlâ gizemini koruyor. Araştırmacılar, taşın ya deniz yoluyla ya da kara üzerinden, muhtemelen yıllar süren bir yolculukla getirilmiş olabileceğini düşünüyor.
İskoçya’dan Geldiği Ortaya Çıkan Stonehenge Sunak Taşı ile Tarih Öncesi Britanya Hakkında Bilinenlerin Eksik Olduğu Anlaşılıyor
Aberystwyth Üniversitesi’nden Prof. Nick Pearce da keşfin önemine şu sözlerle değindi:
“Bu keşif, Neolitik toplulukların bağlantı düzeyleri ve ulaşım sistemleri hakkındaki anlayışımızda büyük değişiklikler yaratacak.”
English Heritage’in Stonehenge küratörlerinden Heather Sebire, bulguların Britanya’daki sosyal bağlantıların gücünü gösterdiğini vurguladı.
“O dönemin insanlarının bu kadar büyük bir taşı bu kadar uzağa getirmeleri olağanüstü. Bunu yapmak için zorlayıcı bir nedenleri olmalıydı.”
Araştırma bölgenin sadece güney İngiltere’deki bir anıt değil, tüm Britanya adasını kapsayan büyük bir işbirliğinin ürünü olduğunu gösteriyor. Anıtın merkezindeki sunak taşı İskoçya’dan, iç at nalı şeklindeki yapıdaki “mavi taşlar” Galler’den ve dış çemberdeki daha büyük taşlar İngiltere’den getirilmiş.
Araştırma ekibinin lideri Anthony Clarke, “Stonehenge, adanın her yerinden farklı insanları içeren büyük bir Britanya girişimi gibi görünüyor,” diyerek bu işbirliğinin önemini vurguladı.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: İklim Aktivistleri, 5.000 Yıllık Stonehenge Anıtına Turuncu Toz Boya Sıktı
Tarih öncesi Britanya’nın sanılandan çok daha bağlantılı ve gelişmiş bir toplum olduğunu gösteren yeni bulgularla ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşabilirsiniz.
Arkeoloji dünyasından daha fazla gelişme için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.
Kaynak: The Guardian, BBC
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!