Ethem Yekta Ulaş
Bilim insanları, 6 milyon yıl önce meydana gelen bir süpernovanın Dünya’yı etkileyerek Afrika’daki evrim sürecini şekillendirmiş olabileceğini öne sürdü. Yapılan yeni araştırmaya göre kozmik patlamadan yayılan radyasyon, özellikle Tanzanya’daki Tanganika Gölü’nde virüslerin evrimini hızlandırarak ekosistem üzerinde önemli değişimlere yol açmış olabilir.
Tanganika Gölü, Doğu Afrika’nın Büyük Rift Vadisi’nde yer alan ve Burundi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Tanzanya ve Zambiya’nın sınırlarını aşan dünyanın en büyük ikinci tatlı su gölü olarak biliniyor. Yaklaşık 12.700 mil karelik alanı kapsayan göl, 2.000’den fazla türe ev sahipliği yapıyor ve bu türlerin yarısından fazlası yalnızca burada bulunuyor. Dünya Koruma Birliği’ne göre, “dünyanın başka hiçbir yerinde böyle bir biyolojik çeşitlilik yok.” İşte tam bu noktada araştırmacılar, söz konusu çeşitliliğin artmasının ardında süpernovadan kaynaklanan radyasyonun olabileceğini öne sürdü.
Bilim insanları göl tabanından alınan tortu örneklerini inceleyerek, demir-60 adı verilen ve yıldız patlamaları sırasında üretilen radyoaktif bir izotopun varlığını keşfetti. Yapılan radyoaktif tarihleme çalışmaları, demir-60 izotopunun iki farklı yaş grubuna ayrıldığını ortaya koydu: biri 6,5 milyon yıl öncesine, diğeri ise 2,5 milyon yıl öncesine dayanıyordu.
Araştırmacılar, izotopların kökenini izlemek için Güneş’in Samanyolu’ndaki hareketini simüle etti ve yaklaşık 6,5 milyon yıl önce Güneş Sistemi’nin, Orion Kolu’ndaki “Yerel Kabarcık” adı verilen, patlayan yıldızların kalıntılarıyla dolu düşük yoğunluklu bir bölgeden geçtiğini tespit etti.
Araştırmaya göre 2,5 milyon yıl önce Tanganika Gölü’ndeki balıkları enfekte eden virüsler, bilinmeyen bir nedenle hızla çeşitlendi. Bu çeşitliliğin nedeni uzun süredir gizemini koruyordu. Ancak bilim insanları, aynı dönemde Dünya’nın kozmik ışınlarla bombardımana tutulduğunu keşfederek bu iki olay arasında bir bağlantı olabileceğini öne sürdü.
Araştırmanın baş yazarı ve Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz’da astrofizikçi olan Caitlyn Nojiri, diğer bilimsel çalışmaların radyasyonun DNA’ya zarar verebileceğini gösterdiğini ve bunun hücrelerdeki evrimsel değişiklikler veya mutasyonlar için bir hızlandırıcı olabileceğini belirtti.
“Bu kadar uzak kozmik olayların hayatımızı ya da gezegenimizin yaşanabilirliğini nasıl etkileyebileceğini keşfetmek gerçekten heyecan verici.”
Süpernova ve Afrika’daki Evrimsel Etkiler
Süpernovaların Dünya üzerindeki etkileri yeni bir keşif değil. 2022’de yayımlanan bir araştırma, süpernova patlamaları ile Dünya’da karmaşık yaşamın evrimi arasında önemli bir bağlantı olduğunu ortaya koydu. Araştırma, son 3,5 milyar yıl boyunca süpernovaların sıklığı ile Dünya’nın tortul katmanlarına gömülü organik madde oranı arasında bir ilişki buldu. Bu da süpernova olaylarının Dünya’nın iklimini ve yaşamın gelişimini etkileyebileceğini gösterdi.
Yeni çalışmada ise bilim insanları, Tanganika Gölü’ndeki viral çeşitliliğin patlamasının, Dünya’nın yaklaşık 100.000 yıl boyunca kozmik ışınlara maruz kaldığı bir döneme denk geldiğini belirtti.
Simülasyonlar, Dünya’ya ulaşan bu kozmik ışınların atmosferi etkileyerek virüslerin DNA’sını parçalayıp mutasyonları hızlandırabileceğini gösterdi. Araştırmacılar bu patlamanın 460 ışık yılı uzaklıktaki Akrep-Centaurus yıldız grubundaki veya 230 ışık yılı mesafedeki Tucana-Horologium yıldız grubundaki genç yıldızlardan kaynaklanmış olabileceğini öne sürüyor.
Her ne kadar bilim insanları bu bağlantının kesin olmadığını vurgulasa da, bu durum güçlü kozmik olayların gezegenimizdeki yaşamı şekillendirmiş olabileceği olasılığını gündeme getiriyor. Nojiri şöyle diyor:
“Bu olayların bağlantılı olduğunu söyleyemeyiz, ancak zaman çizelgeleri birbiriyle örtüşüyor. Virüslerdeki çeşitliliğin arttığını görmek bizim için ilgi çekiciydi.”
İlginizi Çekebilir: Dünya’daki Karmaşık Yaşam Formu Tahminlerden Eski Olabilir: 2,1 Milyar Yıllık Fosil Bulundu
6 milyon yıl önceki bir süpernova patlamasının Afrika’daki Tanganika Gölü’nde virüslerin evrimini tetikleyerek ekosistem üzerinde derin etkiler bırakmış olabileceği düşünüyor musunuz? Cevaplarınızı aşağıda yer alan yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News ve WhatsApp‘tan takip edebilirsiniz.
Kaynak: Forbes
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!