Gökbilimciler evrenin derinliklerinde oluşan yeni gezegenlerin bugüne dek elde edilen en net görüntülerini yayımladı. Şili’de bulunan Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi (ALMA) sayesinde elde edilen çarpıcı kareler, uzak yıldızların etrafında şekillenmekte olan gezegenlerin doğrudan gözlemlenmesini sağladı.
ALMA’nın gelişmiş görüntüleme teknikleri, gezegen oluşumuna ev sahipliği yapan protoplanet disklerinin -yani genç yıldızların etrafındaki gaz ve toz halkalarının- iç yapısında daha önce görülmemiş detayların ortaya çıkarılmasına olanak tanıdı. Bilim insanlarına göre bu veriler, gezegen oluşumunu modelleyen bilgisayar simülasyonlarının daha hassas hâle getirilmesini sağlayabilir.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) Richard Teague liderliğindeki ekip, yapılan gözlemlerin, genç yıldız sistemlerinin ilk oluşum aşamaları hakkında bugüne kadar elde edilen en kapsamlı verileri sunduğunu belirtti.
“Bu teknikler okuma gözlüğünden yüksek güçlü dürbünlere geçmek gibi. Haliyle sistemlerde yepyeni bir detay seviyesini ortaya çıkarıyorlar.”
Yeni Gezegen Doğumuna Dair Çarpıcı Görsellerde Neler Yer Alıyor?
Araştırma kapsamında Dünya’dan birkaç yüz ile bin ışık yılı uzaklıkta bulunan 15 genç yıldız sistemine ait görüntüler analiz edildi. ALMA teleskopları doğrudan gezegenleri görüntülemek yerine, genç gökcisimlerinin çevrelerine bıraktığı izleri (disklerdeki halkalar, boşluklar, gazın döngüsel hareketleri ve yerel bozulmalar gibi) inceledi. Bu yöntem yeni doğmakta olan gezegenlerin varlığını dolaylı olarak belirlemek için kullanılıyor.
Fransa’daki Gezegen Bilimleri ve Astrofizik Enstitüsü’nden Christophe Pinte, söz konusu yöntemi şöyle açıkladı:
“Yöntemimiz bir balığı doğrudan görmek yerine, gölette bıraktığı halkaları izleyerek tespit etmeye çalışmaya benziyor.”
Yapılan ilk analizler, ötegezegen disklerinin son derece dinamik, düzensiz ve yapı bakımından karmaşık olduğunu gösterdi. Görseller büyük toz parçacıklarının halkalar hâlinde nasıl toplandığını ve halkaların gezegen oluşumuna nasıl öncülük ettiğini ortaya koydu. Ayrıca disklerin kütleçekim etkisine dair ipuçları da elde edildi. Bilgiler, bir yıldız sisteminde gezegen oluşumu için ne kadar kütle mevcut olduğunu tahmin etmede yeni bir yöntem sunuyor.
Teague, “Doğmakta olan gezegenlerin, oluştukları diskleri şekillendirdiğine dair güçlü işaretler görüyoruz,” ifadelerini kullandı.
Genç Bilim İnsanlarından Büyük Katkı
Araştırmanın dikkat çeken bir diğer yönü ise projeye genç bilim insanlarının liderlik etmiş olması. Yayımlanan 17 akademik makalenin 12’si erken kariyer araştırmacılar tarafından kaleme alındı. Araştırma ekibi bu yıl içerisinde daha fazla makalenin yayımlanacağını da duyurdu.
Görüntülerin merkezinde yer alan sistemlerden biri olan HD 135344B, özellikle dikkat çekici bir yapıya sahip. Elde edilen dört farklı görüntüde genç yıldızın çevresindeki disk içerisinde girdap benzeri yapılar görülebiliyor. Bu tür vorteksler toz parçacıklarını hapsederek gezegen oluşumunu tetikleyen kararsızlıkları başlatabiliyor.
ALMA’nın sunduğu bu çarpıcı veriler, bilinen olgun ötegezegen sistemleriyle bu bebek sistemler arasında nasıl bağlantılar kurulabileceğini anlamaya da katkı sağlayacak.
İlginizi Çekebilir: Yakın Evrende Yaşam Barındırabilecek Yeni Bir Gezegen Keşfedildi
Sizler de yeni görüntüleme teknkleri hakkındaki yorumlarınızı aşağıda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News ve WhatsApp kanalımızdan takip edebilirsiniz.
Kaynak: Space
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!