17. Yüzyıldan Kalan Gizemli Tablonun Sırrı Açığa Çıktı

Gizemler söz konusu olduğunda sanat tarihinin payı göz ardı edilemez. Uzun süredir kayıp bir Da Vinci freski, bir başka duvar resminin arkasına mı saklanmıştır? Michelangelo, Sistine Şapeli’nin tavanına beyinle ilgili gizli bir mesaj mı işlemiştir? Dan Brown nasıl bu kadar çok satabilmiştir?

Yakın zamanda dikkatli bir vasinin, Connecticut’ta bulunan Yale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi koridorlarında asılı bir 17. yüzyıl tablosunun yüzeyini, tabiri caizse kazıması sayesinde bir sanat gizemi daha ortaya çıktı.

Bilinmeyen bir sanatçı tarafından yapılmış koyu tonlardaki tablo, Protestan Reformu’nun başı, Martin Luther’i tasvir ediyor. Çevresinde de John Calvin ve Theodore Beze gibi isimlerin yer aldığı, ondan fazla Reform hareketçisi bulunuyor. Tablo üzerindeki bakım çalışmaları sırasında sorumlu yetkili Kathy Hebb, tablonun büyük ölçüde gri arka planını mikroskop altında incelemiş ve çatlakların bazıları arasından parlak renklerin süzüldüğünü görmüş. Ardından, British Museum’de bulunan bir oyma da dâhil olmak üzere, aynı özneyi tasvir eden farklı çalışmaları da incelemiş. Bunun sonucunda her birinin, arka planda fazladan dört figür daha resmettiğini ortaya çıkarmış: bir başpapaz, bir boğa, bir papa ve bir rahip.

Ancak Yale’deki tablonun, gri bir yağlı boya katmanıyla değiştirildiği ortaya çıktı. Hebb, buradaki gizlenmiş figürleri çıkarmak için tablonun üzerinde çalıştı. Yale News’e şöyle konuştu:
“Bir katmanı diğerinden ayırmak, oldukça dikkatli bir çalışma istiyor.”
Neyse ki dört figür de açık ve görünür şekilde oradaydı.

Resmin Saklanan Versiyonu, Kilise Karşıtı Bir Duruş Sergiliyor

Resmin saklanan parçası, önceden sanılandan çok daha güçlü bir kilise karşıtı duruş sergiliyor. “Kamufle” edilmiş versiyonunda Luther ve Reformistler, İsa’nın son akşam yemeğine bir gönderme niteliğinde, yuvarlak bir masa etrafında oturuyor. Önlerinde açık bir İncil ve yanan mum yer alıyor. Kompozisyon, Katolik inancı sembolik bir şekilde reddediyor. Yeni ortaya çıkarılan dört figür ise mumu üfleyerek söndürmeye çalışıyor – Katolik kilisenin, Reform hareketlerinin “ışığını” söndürme girişimlerinin bir temsili. British Museum’de, aynı sahneyi tasvir eden oyma, şu ifadeleri de içeriyor:
“Mum yandı, artık onu söndüremeyiz.”
Peki, bu kilise karşıtı unsur neden Yale tablosunda örtülmüştü? Bu konuyla ilgili Yale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde sanat tarihçisi olan Felicity Harley-McGowan, Yale News’e konuştu:
“Belki Katoliklere yönelik bir suçlamayı önlemek için yapılmıştı. Yahut belki imgenin, artık bir anlam ifade etmediği zamanda bir galerici, Katolik figürler ve işaretleri olmadığı takdirde tablonun daha kolay satılabileceğini düşünmüş olabilir, bilemiyoruz.”
Tablo, Martin Luther’in 31 Ekim 1517’de o meşhur Doksan Beş Madde’sini, Almanya’daki Wittenberg All Saints’ Kilisesi’nin kapısına asmasıyla başlayan Reform’un 500. yıldönümü için tekrar sergiye çıkarıldı.

Sizin bu keşif hakkındaki görüşleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: Atlas Obscura