Ensar Çırak
Britanya’da, adaya ilk ulaşan tavşan ve tavukların özenle ve dokunulmamış bir şekilde toprağa gömüldüğüne dair arkeolojik bulgulara ulaşıldı. İnsanlar nezdinde ilk zamanlar yemek olarak önem taşımayan bu hayvanların kemikleri incelendiğinde herhangi bir bıçak darbesine rastlanılmadı.
Oxford, Leicester ve Exeter Üniversitelerinden uzmanların çalışmaları tavşan ve tavukların Britanya’ya nasıl ulaştığını gösterirken hayvanların Paskalya için ne kadar önemli olduklarının da izi sürüldü.
Uzman ekibin önceki araştırması İngiltere’deki ilk tavşan kemiklerini birinci/ikinci yüzyıla tarihlemişti. Ancak ülkenin güneyinde ortaya çıkan yeni kemik bulguları bu tarihi daha da geriye götürüyor. Hampshire ve Hertfordshire bölgelerinde bulunan kemiklerin karbon izotopu incelendiğinde, tavşan ve tavuğun bu topraklara Demir Çağı’nda, M.Ö. 5. ile 3. yüzyıl arasında vardığını gösteriyor.
Toprağa gömülü kemikleri, bu hayvanların Roma dönemine kadar yemek olmadıklarını gösteren tarihi bulgularla da uyuşuyor. Britanyalıların bu davranışlarının en önemli tanıklarından birisi olan Jül Sezar, Galya Savaşı Üzerine Notlar’ında duruma yer veriyor:
“Britonlar tavşan, tavuk ya da kaz yemeyi kutsal olana karşı gelmek olarak sayıyorlar. Diğer yandan bunları kendi eğlenceleri ve zevkleri için kullanıyorlar.”
Eski Britanya halkının tavşana olan düşkünlüklerine bir diğer örnek ise Kraliçe Boudicca. Boudicca, Romalı tarihçi Cassius Dio’nun yazdığına göre, Romalılarla savaşa girmeden önce doğaya bir tavşan salıyor. Savaştan galip çıkmak isteyen Iceni’li kraliçe, zaferini güvenceye alması için tavşan yoluyla savaş tanrıçası Andraste’den medet umuyor.
Tavşan ve tavuk Britanya’daki Roma döneminde yemek olarak yetiştirildi. Roma, M.S. 410’da Britanya’dan çekilip bir de ekonomik darbeye sebep olduğunda ise bu canlılar yeniden değerlendi. Adayı terk eden Romalılarla birlikte sayıları oldukça azalan tavşan ve tavuklar, Britonlar arasında özel konumlarını yeniden kazanmış oldular.
Tanrıdan Yemeğe: Tavuk ve Tavşanlar
Araştırmanın başındaki isim olan Exeter Üniversitesi Profesörü Naomi Sykes, Paskalya’nın Britanya için önemine değinirken hayvanların gördüğü ilginin şaşırtıcı olmadığını vurguluyor.
“Ülke için önemli bir bayram olması bir tarafa, Paskalya’nın taşıdığı ikonik özelliklerin hiçbiri Britanya için yerli şeyler değil. Tavşan ve tavuğun dini objeler olarak görülmesi şaşırtıcı değil. Kültürlerarası çalışmalar, egzotik şeylerin ve hayvanların sıklıkla doğaüstü konumlara taşındıklarını gösteriyor.
“Tarihsel verilere göre tavşan ve tavuk yenilemeyecek kadar değerli canlılardı, onun yerine tanrılarla ilişkilendirildiler. Tavşan ismi bilinmeyen bir tanrıçayla, tavuk Demir Çağ’ın Merkür’ü olan bir tanrıyla. Tavşan ve tavuğun dinle olan bağlantısı Roma dönemine kadar sürdü.
“Ne var ki arkeolojik bulgular hayvanların sayısı arttıkça yenilmelerinin arttığını, hatta tavşanların yemek olmak için yetiştirildiklerini gösteriyor. Gömülmek yerine yemek artığı olmaya başlıyorlar.”
Arkeologların orta çağa kadar tek tük bulgulara erişebilmesinin sebebi Romalılardan sonra tavşanların daha fazla avlanmaması olabilir. Tavşanların aksine tavukların sayısı ise arttı. Aziz Benedikt’in altıncı yüzyılda, Paskalya öncesi perhizinde dört ayaklı hayvanların tüketilmesini yasaklamasının bunda etkisi olabilir. Benedikt’in on ve on birinci yüzyıla kadar benimsenen kurallarının, tavuğun artan popülasyonunda etkisi büyük.
Bulgular tavşanın on üçüncü yüzyılda Britanya’ya geri geldiğini gösteriyor. Ancak bu sefer dini motif olarak değil, pahalı bir yemek olarak. Viktorya Dönemi’nde Paskalya’nın eski gelenekleri geri dönerken tavşanların da o dönemde popüleritesi oldukça yüksekti.
Sizin bu yeni bulgulara dair düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da belirtebilirsiniz.
* Kehribar İçindeki Kertenkele Fosilleri, 100 Milyon Yıl Öncesine Işık Tutuyor
Kaynak: Phys
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.