Ayşenur Ütnü
Hobby Lobby şirketinin müzesinde sergilediği “Gılgamış Destanı”nın 3.600 yıllık “Rüya Tableti” parçasına Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti tarafından el kondu. Federal mahkeme, eserin ülkeye kaçak yollarla sokulduğunu iddia etti.
Antik Mezopotamya zamanlarından bugüne kalmayı başarmış en eski destan olan Gılgamış, şimdinin Irak coğrafyasında kurulmuş olan Sümer şehir-devleti Uruk kralının hikâyesini konu alıyor. Rüya Tableti adıyla anılan tablet ise destanın önemli bir parçasını olarak karşımıza çıkıyor.
El sanatlarına ait parçaların ve çeşitli eşyaların perakende satış şirketi Hobby Lobby, Gılgamış Destanı’ndan metinler içeren 3.600 yıllık tableti bünyesinde barındırıyordu. Eserin nereden geldiği ve nasıl elde edildiğine dair ortaya çıkan gerçekle, tablet ve çoğu eser ait olduğu ülkelere geri gönderilecek.
Amerika Birleşik Devletleri Adalet Bakanlığı’nın iddiasına göre tablet Irak topraklarında bulunan bir bölgeye ait. Yapılan duruşmalar sonucunda, eserin kaçakçılıkla elde edildiği ve Irak’a geri gönderilmesi gerektiği açıklandı.
2003’te Amerikalı bir antikacı tarafından alınan tablet 2007’de içinde eski bronz parçaların ve asılsız kaynak belirtilen bir mektubun da olduğu bir kutuyla satıldı. İncelemelere göre eserler birçok kez el değiştirdi ve en son Hobby Lobby şirketi tarafından müzesinde sergilenmek üzere satın alındı.
Bakanlık, Hobby Lobby’nin illegal yollarla ülkeye getirilmiş eseri, bünyesinde bulundurduğunu kabul ettiğini belirtti.
Gılgamış Destanı Parçası Rüya Tableti Dâhil, Müzede Sergilenen Çoğu Eserin Kaynağı Bilinmiyor
Avukat Jacquelyn M Kasulis, verilen cezanın tarihi mirasların ait oldukları yere gönderilmesi yolunda çok önemli bir adımı temsil ettiğini ifade etti. Aynı zamanda bu tarz önemli eserlerin kara borsanın eline düşmemesi için mücadele veriliyor.
Hobby Lobby bünyesindeki binlerce kaçak eserin Irak’a gönderilecek. Diğer yandan 2017’de, şirket 3 milyon dolar ceza ödemeyi ve sahip oldukları eşyaları nasıl elde ettikleri üzerine ayrıntılı sorguları ve gözetimde bulunmayı kabul etmişti.
Müzenin yaptığı araştırmalar sonucu Mart 2020’de kaynağı bilinmeyen 5.000 papirüs parçası ve 6.500 adet kil nesne tespit edildi.
Müzenin kurucularından Christian Steve Green, eserleri sırayla Mısır ve Irak hükûmetlerine ulaştırmaya çalıştıklarını söyledi ve şu ifadelerde bulundu:
“Amacım her zaman kültürel mirası korumak, incelemek ve onu dünya ile paylaşmak oldu. Bu hedefim değişmedi fakat atılan birkaç yanlış adım sonucu artık sadece doğru ve güvenilir kaynaklarla gelen eşyaları satın almaya karar verdim. Dahası, eğer koleksiyona ait diğer parçaların da başka şahıs veya ülkelere ait olduğunu öğrenirsem, doğru olan şeyi yapmaya devam edeceğim.”
Irak Kültür Bakanı Hasan Nazım da şu anda ABD topraklarında bulunan ve geçmiş zamanlarda “yağmalanmış” 17 bin tarihi eserin iadesinin yapılacağını ifade etti. Bu eserlerin çoğunun da Gılgamış Rüya Tableti ile yakın zamanlara ait olduğunu belirtti.
Eser kaçakçılığı hakkında sizler ne düşünüyorsunuz? Sizce kültürel mirasa yeterince sahip çıkılıyor mu? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: The Guardian
Daha önce de muhabbetini yapmıştık ve tekrarlamak istemiyorum ama söylemeden de edemeyeceğim. Tarihi eserler, mümkünse Ortadoğu gibi sürekli savaşlar olan bölgelerde ve tarihi eserlere sahip çıkmayı bilmeyen ülkelerde muhafaza edilmesin bence.
Bende aynı fikirdeyim bu konuda. Çok nadide bir eser üstelik yazılı bir kaynak. Bunun oraya gidip kendini bilmez bazı gruplarca yok edilmesi çok acı olur.
şöyle bir şey var