Ceren Ak
Bilim insanları Batı Afrika’daki bazı yetişkin erkek şempanzelerin kimi tuhaf davranışlarda bulunduğunu fark etti. Bu şempanzeler, taşları ellerine aldıktan sonra bağırarak ağaçlara fırlatıp ardından da kaçıyorlar. Popüler ağaçlarda da zamanla küçük taş yığıntıları oluşuyor.
Bu davranışın sebebi tam olarak bilinmese de, yeni yapılan bir araştırma bir ipucuna ulaştı: Şempanzeler bu taşları daha güçlü ve uzun süren sesler çıkaran ağaçlara atıyorlar. Bu da, şempanzeler bu taşları ağaçlara iletişim kurmak için fırlattıklarını, ya da sadece çıkan sesi beğendikleri için fırlattıklarını gösteriyor.
Almanyanın Leipzig şehrinde bulunan Max Planck Evrim Antropolojisi Enstitüsü’nde primatolog olarak çalışan Ammie Kalan ve iş arkadaşları bu davranışı ilk defa 2016’da rapor ettiler. Geçtiğimiz birkaç senedir, Ammie Kalan şempanzelerin neden bu davranışta bulunduklarını açıklamaya çalışıyor.
Şempanzeler, Taşları En Çok Ses Çıkartacak Ağaçlara Fırlatıyor
Kalan, bazı hayvanların orman içinde farklı yerlerde bulunan grup arkadaşlarının yerlerini bulmak amacıyla ağaçların köklerine vurduklarını biliyordu. Eğer bu taş fırlatma davranışının da amacı benzer ise, şempanzeler taş fırlatınca en çok ses çıkaran ağaçları seçmiş olabilirler.
Kalan, Fransa’dan seslerin akustiğini ve nasıl algılandıklarını çalışan iki grup çağırdı. Birlikte farklı ağaçlardan çıkan farklı ses tonlarını test etmek için bir düzenek oluşturdular. Kalan bu düzeneği test etmek için 13 farklı ağaca taş fırlatarak çıkan sesleri kaydetti.
Çıkan seslerin kayıtlarını aldıktan sonra, bu seslerin ne kadar sesli ve ne kadar süre dayandığını analiz ettiler. Sonuçlar şempanzelerin en çok pes sesli ve sesin uzun sürdüğü ağaçlara taş fırlatmayı tercih ettiğini açığa çıkardı. Ağaçların birbirine benzemesi önemli değildi fakat kökleri yüksek ve uzun olan ağaçlar popüler tercihler arasında yer alıyordu.
Şimdilik araştırmacılar sadece dört farklı şempanze grubunda bu taş fırlatma davranışını gözlemledi. Bu gruplar Fildişi Sahili’nde, Liberya’da, Gine’de ve Gine-Bisav’da bulunmaktalar. Birleşik Krallık’ta bulunan St. Andrews Üniversitesi’nde zoolog olan Andrew Whiten, bu davranışı tüm şempanzelerin göstermemesini “merak uyandırıcı” olarak tanımlıyor ve bu davranışların yerel bir kültür olabileceğini düşünüyor.
Deney süresince şempanzelerin hep aynı, köklerinde taş birikmiş olan ağaçları tercih ettikleri gözlemleniyor. Gelecekteki araştırmalarla Kalan, şempanzelerin bu ağaçları ilk nasıl seçtiklerini açığa çıkarmak istiyor. Belki de ağaçlarının yerlerinin yakınlardaki yiyecek ve su kaynaklarıyla alakalı olup, seslerin grup arkadaşlarını bulmaları için bir sinyal olabileceğini ekliyor.
Kalan ayrıca bunun bir erkek hakimiyeti göstergesi olabileceğini de düşünüyor. Bunun sebebi ise taş fırlatıcıların genelde erkek şempanzeler olması.
Ayrıca, daha düşük bir ihtimal olsa da, şempanzeler bunu sadece eğlence amaçlı da yapıyor olabilirler. Fakat oyun davranışlarının belli bir yapısının olmadığını ve doğaçlama olduğunu da ekliyor. Kalan şempanzelerin oyunlarından bir örnek de veriyor: Şempanzeler yürürken birbirlerinin ayaklarını tutup yere düşüyorlar. Yine de Kalan oyun hipotezini ya da şempanzelerin ağaçlara taş fırlatarak kendi müziklerini yaptıkları ihtimallerini rafa kaldıramıyor.
Peki siz bu yanılma hakkında ne düşünüyorsunuz? Şempanzeler ağaçtan çıkan sesleri beğendikleri için mi taş fırlatıyorlar? Yoksa ortada arkadaşlarıyla kurmak istedikleri bir iletişim mi var?
Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşmayı unutmayın.
* Dinozorların Son Gününde Neler Yaşandı?
Kaynak: Science Mag
Maymunlar Gezegeni;
ya da gelen sesten kaynaklı aÄacın ruhunu -Åeytanı- taÅlıyorlar
Bir kaç yıldır bu haber ara ara araÅtırmacıların çeÅitli yorumları ile okuyorum. Oyun, iletiÅim ve ibadet diyen var ama bir Åempanze ortaya çıkıp bunu neden yaptıklarını anlatana kadar tam olarak ne amaçla, hangi ihtiyaçla hareket ettiklerini anlayacaÄımızı zannetmiyorum.