Mehmet Çakıcı
2011 yazı güney Norveç için sıra dışı sıcaklıkta geçti. Karlarla kaplı dağ patikaları yüzlerce yılın ardından erişilebilir oldu. Secrets of Ice girişimiyle Norveç dağlarında ortaya çıkan arkeolojik hazineler incelenmeye başlandı. Yapılan araştırmalar sonucu Viking sırları, buzulların erimesiyle ortaya çıktı.
Günümüzde durum çok daha ciddi, Sadece Norveç’te değil, Orta Avrupa’da, Alp Dağlarında da buzullar endişe verici bir hızla eriyor. Bir zamanlar insanların yürüdüğü bu dağ sırtlarındaki erimeler sadece iklim değişikliği için değil arkeolojik bir acil durum da yaratıyor.
Secrets of Ice girişimi bu yaz Lendbreen geçidine daha derin cevaplar için geri döndü. Geçen 10 yılda geçit eridikçe kıyafetler, ev eşyaları, deri ve hayvan kalıntıları ortaya çıktı.
Lendbreen geçidi folk hikâyelerinde de kendine yer bulmuştu. Antik höyükler, dağlardan geçen bir yolu betimliyordu, 18. yüzyıldan kalma şarkılar dağ sırtlarındaki evleri anlatıyordu. Bu folk hikâyelerinin sunduğu izi izleyen araştırmacılar yol kenarındaki yoğun çalı örtüsünü keserek bir zamanlar Viking evleri taşımış taş temellere ulaştı. Radyokaron tarihlendirmesi taş temelleri M.S. 750-1.150 arasına yerleştirdi.
Norveç Dağlarında Yaşayan Viking Halkı Hakkında Bilgiler Halâ Çok Kısıtlı
Secrets of Ice projesinin başındaki isim, buzul arkeoloğu Lars Pilø, dağları ev edinen Vikingler hakkında bilgilerimizin hâlâ çok kısıtlı olduğunu belirtiyor:
“Buzdan çıkan eşyalar dağ yerleşimcileri hakkında önemli bilgiler sunuyor. Bulgular, Norveç’in güneyindeki dağların dış dünyayla bağlantısı olmayan ıssız yerler olduğu düşüncesini yalanlıyor.”
Dağ geçidinden çıkanlar ise çok farklı zamanlara ait. Demir ve Bronz çağından ok başları ve 8. yüzyıldan kalma tahta kayaklar dağların sürekli insanlara ev sahipliği yaptığını ortaya koyuyor.
Buzulların erime hızı göz önüne alınırsa ilerleyen yıllarda bulunan eserlerin zaman aralığı da artacak. Buzullar zamanla yükseldiği için alt seviyeler daha da eski zamanlardan kalıntılara ev sahipliği yapıyor. Meteoroloji uzmanlarına göre 1980’den 326 kilometrekare Norveç buzulu, toplam kütlesinin %11’ini erimeler sonucunda yitirdi.
Buzulların Erimesi Arkeolojik Bir Fırsat Olarak da Görülüyor
Yüksek rakım arkeolojisi alanında uzman Mark Aldenderfer’in açıklamaları durumun iki yönüne ışık tutuyor:
“Yakın gelecekte buzlar hızlıca eriyecek ve arkeologlar bu fırsatı kullanmalı. Günümüzdeki önlemler buzulların erimesini önlemek için yetersiz ve ortaya çıkan kalıntılar ayrışmadan önce ele geçirmek için çalışmalıyız.
“Gezegenimizin iyiliği için arkeologların elinden gelen tek şey hükümetlerin sera gazı salınımını azaltmaları için dua etmek.”
Secrets of Ice projesi tehlikede olan buzulları daha da kötü bir duruma getirmemek için ellerinden geleni yaptıklarını, ekipman ve bilim insanlarının dağa helikopterlerle değil at ve yük eşekleriyle çıktığını belirtiyor.
Şu an 63 alanda buzlar eridikçe geçmişin izleri ortaya çıkartılıyor ve gelecekte 100 kadar alanda daha çalışmalar yürütüleceği düşünülüyor. Norveç İklim Merkezi, bu yüzyılın sonunda ülkedeki buzulların %33’ünün erimiş olacağını, sadece zirveye yakın alanlarda buzların kalacağı öngörüsünde bulunmuştu.
Hem iklim değişikliği hem de arkeoloji açısından önemli bu konuyla ilgili düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: Phys
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.