Ay'da Su Varlığının Yaygın Olduğu Doğrulandı: Astronotlar da Kullanabilecek!

- Reklam -

Ay’da su bulundu haberleri sıklıkla karşımıza çıkan bir durum. Ancak bu defa işler farklı. Dünya’nın uydusunda, geçmişte düşünülenden çok daha bol ve ulaşılabilir bir seviyede su olduğu doğrulandı. Bulunan su kütlelerinin gelecekte astronotların da kullanımına açılması planlanıyor.

Colorado Üniversitesi’nden Paul Hayne ve ekibi NASA’nın yeni Ay gözlem aracından gelen verileri Ay’ın arka yüzüne odaklanarak inceledi. Ay’ın arka yüzünün daha düşük sıcaklıklara maruz kalması sebebiyle buz barındırmasının mümkün olduğu açıklandı.

Ay’da buz formunda su olması yeni bir bilgi değil. Ancak şimdiye kadarki gözlemlerimiz buzların oluşacağı sıcaklıkların ancak “soğuk tuzak” olarak anılan ve yüzeyin kilometrelerce derininde kalan kraterlerde mümkün olduğunu gösteriyordu. Hayne’in gözlemlerinden anlaşılıyor ki Ay’ın Dünya’dan görünmeyen arka yüzeyinde metre hatta santimetrelerle ölçülebilecek derinliklerde “mikro soğuk tuzakları” olması mümkün. Bu mikro soğuk tuzaklarının ay yüzeyinde toplam 40 bin kilometre karelik alan kapladığı düşünülüyor. Bu sayı ayın yüzeyinin %0,1’ine denk geliyor.

- Reklam -

Hayden’in sözleri şöyle:

“Daha önce hiç tespit edilmemiş milyarlarca soğuk tuzağı tespit ediyoruz. Buzu çıkartmak için inanılmaz bir fırsat yaratılmış oldu. Aydaki astronotların kullanımı için devrimsel olabilecek bir keşfe imza attık.”

Yeni Çalışma Sayesinde Ay’da ve Uzaydaki Su Varlığı Net Tespit Ediliyor

Ay’daki suyu inceleyen bağımsız bir araştırma da tam olarak bizim su olarak tanımladığımız molekülü tespit etmeyi başararak uzay araştırmalarının geleceğinde bir çığır açtı. Bugüne kadar uzayda yaptığımız gözlemlerde kullanılan araçlar su (H²O) ile hidroksili (HO) ayırt edemiyordu. İkisi de hidrojen ve oksijen atomlarından oluştuğu için bu moleküllerin ısı haritası da benzerdi. H²O hayatta kalmamız için önem teşkil eden su iken HO bazı bitkisel yağlarda ve asitlerde bulunan bir molekül türü.

Çalışmayı yapan Casey Honnibal, NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde çalışan bir bilim insanı. Ajansın SOFIA (Kızılötesi Astronomi için Statosferik Gözlem) teleskopunu kullanarak Dünya üzerindeki su kütlelerini incelemiş. Casey, su için eşsiz bir ısı imzası bulduğunda “heyecandan çığlık attığını” belirtiyor.

Honnibal’ın sözleri şöyle:

“Dünya’daki suya ait ısı imzasının aynısı Ay yüzeyine hapsolmuş moleküllerde de görünüyor. Bu su formunun Ay yüzeyinde bolca bulunduğunu düşünüyoruz. Su yaşam için çok önemli ama uzaya taşıması pahalı. Ay’da su bulmak yanımızda götürmek yerine oradakinden faydalanabileceğimizi gösteriyor. Yine de bütün sorunlar çözülmüş değil, astronotların Ay’daki sudan bir şişe doldurabilmek için kilolarca kayayı işlemeniz gerekebilir.”

- Reklam -

Ay’ın Arka Yüzü ve Etrafındaki Efsaneler

Ay’ın her zaman aynı yüzünü gördüğümüz için diğer tarafıyla ilgili bilgilerimiz son 50 yıla kadar sınırlıydı. “Ay’ın karanlık yüzü” adı verilen taraf için Nazi üssü oluşundan uzaylı bir robot türüne ev sahipliği yaptığına kadar pek çok efsane üretildi. Elbette bunların hiçbirisi doğru değil.

Ay’ın arka yüzü kesinlikle karanlık değil, ışık alıyor. Ay kendi etrafında dönen bir uzay cismi olduğu için yüzeyinin her noktasında belli zaman aralıklarıyla ışık düşüyor. Ay’ın dönüşü bizim gezegenimize senkronize olduğu için ise biz diğer yüzü göremiyoruz.

Gezegenimiz ve biricik uydumuz oluştuğu zamanlarda pek çok gök cisminin çarpması sonucu iki gök cisminde de etkiler oluştu. Bu etkilerden gezegenimiz için en büyüğü geoit şekil. Ay’da da iki yüzün farklı jeolojik şekiller sahibi olması. Ay’ın gördüğümüz yüzü pek çok kratere ve düz alanlara sahip. Bu alanlar göktaşı çarpması sonucunda veya sonrasında ortaya çıkan yüksek ısılar sayesinde yaratıldı. Çarpmalardan nispeten az nasiplenen arka yüz ise çok daha doğal. Düz alanlar ve kraterler çok daha az bulunuyor.

Ay’ın arka yüzünün daha doğal bir formda olması da yüzeyin hemen altında bulunan su moleküllerinin ön yüzün aksine derinlere gömülmemesine sebep olmuş. Bu suların NASA ve SpaceX ortak çalışmalarıyla 2021’de yeniden başlayacak olan insanlı seferlerde kullanılması hedefleniyor.

Ay’da bulunan yeni su izleri ve bunların astronotların da kullanabileceği düzeyde oluşu hakkında neler düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bekliyoruz.