Dinozorların Soyları Göktaşı Çarpmasından Önce de Yok Oluyordu

66 milyon yıl önce Meksika’ya 12 kilometre çapında bir meteor çarptı ve Hiroşima’ya atılan atom bombasından milyarlarca kat büyüklüğünde bir patlama yaşandı. Dinozorların soyları bu patlama ile tükendi. Sadece dinozorlar da değil, Amerika kıtasında yaşayan neredeyse her şey anında yok oldu. Çarpışmanın etkisiyle Dünya çapında tsunamiler yaşandı. Tonlarca toz atmosfere kalktı ve gezegen karanlığa gömüldü. Bu nükleer kış ile patlamadan kurtulanlar da hayatlarını kaybetti.

Bir zamanlar besin zincirinin tepesinde olan dinozorlar, toz temizlendiğinde sahneden çıkmıştı. Peki, dinozorlar meteordan önce ne durumdaydı?

Yeni bir çalışma meteordan 40 milyon yıl öncesinden başlayarak altı dinozor familyasının nüfusunu ölçtü. Familyalardan üçü etobur; Tyrannosauridler, Dromaeosauridler ve Troodontiadlar. Diğer üçü otobur; Ceratopsiadlar, Hadrosaurlar ve Ankylosauriadlar.

Bu altı familyanın da Kretase dönem meteorla bitene kadar yaşadığını biliyoruz. Çalışma, aile içindeki türlerin çeşitlenme hızını ve türler arasındaki nüfusun değişimini inceliyor.

Beş yıl süren çalışma, her ailenin Dünya’da tam olarak hangi zaman aralıklarında bulunduğuna ve her grupta kaç tür olduğuna odaklandı. 250 türden 1.600 örnek incelendi. Kimi vakalar fosilin durumu tam tarihlemeyi imkânsız kıldığı için çalışmadan çıkartıldı.

Her örneğin ait olduğu familya ve yaşadığı zaman kesinleştikten sonra istatistiksel modellemeyle 160 milyon yıl öncesiyle 66 milyon yıl öncesi boyunca ortaya çıkıp kaybolan türler ve yeni evrimleşen türler belirlendi. Bu oranlar, türlerin fosilleşmesi ve korunması gibi faktörler her yer ve zamanda eşit olmadığı için kesin olmamakla birlikte; yeni veriler ortaya çıkana kadar olabilecek en düşük hata payına sahip.

Dinozorların Soyları Meteor Öncesi Sert Düşüş Göstermiş

Ortaya çıkan sonuçlar, dinozor türlerinin meteor düşmeden 10 milyon yıl önce sert bir düşüşte olduğunu gösterdi. Dünya çapında ve hem etobur hem de otobur örneklerde görülen bu düşüş, son derece ilginç.

Otoburlardan Ankylosauriad ve Ceratopsiad familyaları ve etoburlardan triseraptorlar özellikle büyük düşüşün yaşandığı türler. Altı familyadan sadece birisi, Troodontiadlar, sert düşüşe direnç göstermiş.

Her dinozor ailesinde görülen düşüşün olası sebeplerinden birisi iklim değişikliği. Kretase dönemde Dünya’nın 7 ile 8 derece kadar soğuduğunu biliyoruz. Bu da, ne serin ne de sıcak kanlı olmayan mezoterm denilen ılık metabolizmaya sahip dinozorları büyük ölçüde etkilemiş olmalı. Sıcaklıktaki kesin düşüş, otoburların yaşamını zorlaştırmış. Etoburların azalması otoburlardan daha sonraya denk geliyor; bu da besin kaynaklarının yok olmasıyla bağlantılı. Bu, yaşam döngüsü birbiriyle bağlantılı iki türün yok olması manasına gelen kademeli tükenme durumu.

Meteor Çarpması Dinozorların Soylarına Son Darbe Oldu

Peki, meteor gelmese dinozorlara ne olurdu? Cevaplaması zor bir soru. Paleontologlar dinozorlar kurtulsaydı primatların asla türeyemeyeceğini, bu yüzden insanların ortaya çıkamayacağını söylüyor. Bu yüzen şu anki sonuç işimize yaramış diyebiliriz.

Düşüşten geri dönüşün heterojen ve gruplara bağımlı olabileceğini de dikkate almak lazım. Hadrosorlar ya da ördek gagalı dinozorların diğer bütün türlerden çok daha az düşüş gösterdiği göz önüne alınırsa nüfuslarının yeniden artışa geçmesi ihtimali güçlü.

Kesin olan şey dinozor ekosistemlerinin iklim ve bitki canlılığı bakımından büyük değişikliğe gittiği ve çoğu otoburun yeni ortamda yetişen bitkilerden ihtiyaç duyduğu besini alamadığı. Otoburlar besin yetersizliğinden öldükçe etoburların besin kaynağı yok oldu ve sarsıntılı bir döneme girildi. Bu sürecin nasıl sonlanacağını göremeden de meteor son darbeyi vurdu ve dinozorlara veda dedik.

Bu durum pek çok türün yok olmasında görülüyor: Balta girmemiş bir adaya özgü türlerin nüfusu, çevresindeki toprak parçalarını kolonize eden insanların yaydığı zehirli gazlar yüzünden düşüşe geçiyor ve insanların o adaya girip avcılığa başlaması son darbe oluyor. Ya da, savaşla sayısı iyice azalmış insanlık nükleer saldırılarla kendisini yok ediyor.

Sizce dinozorların soyları tükenmeseydi neler olabilirdi, Dünya popülasyonu ne tarafa doğru yönelirdi? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: The Conversation