Dünya’ya Çarpan En Büyük Asteroitin, Dinozorları Yok Eden Meteordan İki Kat Daha Büyük Olduğu Ortaya Çıktı

Dünya’ya çarpan en büyük asteroitin açtığı krater yeniden incelendi. 2 milyar yıl önce Soluk Mavi Nokta’ya çarpan ve Vredefort Krateri’nin oluşmasına neden asteroite dair yeni bir araştırma yayınlandı.

Günümüzde Güney Afrika topraklarında yer alan Vredefort Krateri’ni inceleyen bilim insanları, Dünya üzerinde bu koca yara izini bırakan devasa gök cisminin kuş olmayan tüm dinozorları yok eden gök taşının iki katı genişliğe sahip olabileceğini hesapladı.

Johannesburg’ün 120 kilometre güneybatısındaki Vredefort Krateri’nin çapı yaklaşık 159 kilometre olarak ölçülmekte. Bu sonuç, onun dünya üzerindeki görülebilir en büyük krater olduğu anlamına geliyor. Yine de Vredefort Krateri, Yucatan Yarımadası’nda yerin altına gömülü olan ve dinozorları yok eden göktaşının Dünya’ya hediye ettiği Chicxulub Krateri’nden daha küçük. Chicxulub Krateri’nin çapı tam tamına 180 kilometre uzunluğunda.

Ancak çarpmaların yarattığı kraterler zamanla erozyona uğrar ve küçülür. Güncel hesaplamalar göre Vredefort Krateri’nin çapının aslında 250 ila 280 km arası bir büyüklüğe sahip olduğunu öne sürüyor. Bunun bir sonucu olarak Vredefort Krateri, günümüzde Chicxulub’dan daha küçük olmasına rağmen Dünya üzerindeki en büyük çarpma krateri olarak kabul ediliyor.

Dünya’ya Çarpan En Büyük Asteroit Hakkında Yayınlanan Yeni Araştırma Tarihi Değiştirdi

Geçmişte araştırmacılar Vredefort Krateri’nin genişliğinin son hesaplanan rakama kıyasla çok daha küçük olduğunu düşünüyordu. O zamanki hesaplamalara göre kraterin çapı 172 kilometre civarı bir büyüklükteydi. Bu tahminlere göre kraterin oluşmasına sebep olan gök taşının büyüklüğünü hesaplayan araştırmacılar, gök taşının yaklaşık 15 kilometre çapında olduğu ve 53.900 km/h’lik bir hızla Dünya’ya çarptığı sonucuna varmışlardı. Ancak son gelişmeler bu ölçümlerin de yeniden gözden geçirilmesini gerektirdi.

Journal of Geophysical Research: Planets adlı bilimsel dergide yayımlanan bir çalışma kapsamında asteroitin boyutlarını yeniden hesaplayan araştırmacıların bulgularına göre Vredefort Krateri’ni açan gök taşı 20-25 km çapındaydı. Gök cismi Dünya’ya çarptığı esnada 72.000-90.000 km/h’lik bir hıza sahipti.

Baltimore’daki Johns Hopkins Üniversitesi Fizik ve Astronomi Bölümü’nde doktora adayı olan çalışmanın baş yazarı Natalie Allen yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

“Dünya üzerinde sahip olduğumuz en büyük etki yapısını anlamak kritik önem taşıyor.

“Çarpma etkisiyle oluşan yapının boyutlarının daha doğru tahmin edilmesi, Dünya’daki ve güneş sistemindeki diğer kraterleri da daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.”

Kraterin Boyutuyla İlgili Belirsizlikler Vardı

Öncesinde bilim insanları Vredefort Krateri’nin büyüklüğünü ölçerken yapının 2 milyar yılda uğradığı erozyon nedeniyle birçok sorun yaşadılar. Ayrıca tek sorun erozyon değildi. Vredefort’un üst kısımlarında yeni taş formasyonları meydana gelmişti. Sonuç olarak kraterin üzeri genç kayalarla örtülmüştü ve bu da orijinal halinde ne kadar büyük olduğunu ölçmeyi daha da zorlaştırıyordu.

Bununla birlikte son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar, krateri çevreleyen minerallere odaklanarak boyutunu tahmin etmeyi başardı. Bilim insanları, çarpmanın kuvars ve zirkon gibi kristallerde yol açtığı deformasyonlar ve şok kırıklarını tespit ettiler ve bu veriler ışığında patlamanın bilinen yarıçapını yeniden ölçtüler.

Araştırmayı yürüten ekibin üyeleri, vardıkları sonucun önceki çalışmalardan daha isabetli olduğuna eminler.

Dinozorları tarih sahnesinden silen asteroit Dünya’ya çarptığında inanılmaz boyutlara varan bir etki yarattı: Geniş çaplı orman yangınları ve asit yağmurlarına sebep oldu, devasa tsunami dalgalarını tetikledi, atmosfere kül ve toz bulutlarının yükselmesi sonucu atmosferin dramatik ölçüde değişmesine yol açtı. Tüm bunların sonucunda gezegen üzerindeki tüm yaşamın yüzde 75’i yok oldu.

Dinozorları Yok Eden Meteorun İki Katı

Vredefort Krateri’nin boyutlarını yeniden hesaplayan çalışma onun Chicxulub’un iki katı olduğunu öne sürüyor. Aynı şekilde, bu kratere yol açan gök taşı da çok daha büyük bir hızla Dünya’ya çarpmış olmalı. Bu nedenle, çarpmanın etkisi de daha şiddetli olmalıydı. Bununla birlikte, çarpma çok uzun zaman önce gerçekleştiğinden, patlamanın yer sarsıcı gücüne ve çarpışmanın gezegen üzerindeki etkilerine dair çok az bulgu var.

Çalışmanın ortak-yazarlarından Miki Nakajima bu durumu şu sözlerle açıklıyor:

“Chicxulub’daki çarpmanın aksine, Vredefort, çarpmanın iki milyar yıl önce yalnızca tek hücreli yaşam formlarının var olduğu ve hiçbir ağacın bulunmadığı bir zamanda gerçekleştiği düşünüldüğünde geriye kitlesel yok oluş veya orman yangınları gibi bir kanıt bırakmadı ancak küresel iklimi Chicxulub etkisinden daha fazla etkilemiş olmalı.”

Bu nedenle Vredefort Krateri’ni incelemeye devam etmek, araştırmacıların bu felaket etkisi hakkında daha fazla şey öğrenmesinin tek yolu olabilir.

Vredefor Krateri’yle ilgili bu araştırma sizi de heyecanlandırdı mı? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşmayı unutmayın.

Kaynak: Live Science