Eda Aydın
The Last of Us son günlerde sık sık gündeme geliyor. HBO tarafından ekrana uyarlanan video oyun serisi, mantar istilası sonrasında “zombiye dönüşen” apokaliptik bir dünyada geçiyordu. Şimdi ise akıllara bu yapımı getiren bir mantar işgali yaşanıyor. Yeni gelişme, mantarların üreme kabiliyetleri hakkında da bilgi veriyor.
Kıyamet sonrası dünyada geçen The Last of Us oyunu Naughty Dog tarafından geliştirilmiş ve PlayStation’ın en popüler markalarından birisi hâline gelmişti. Bu yıl HBO tarafından Neil Druckmann ve Craig Mazin öncülüğünde televizyona taşınan yapım, mantarlar hakkındaki güncel araştırmaları da yeniden göz önüne çıkardı.
Latince ismi Amanita phalloides olan zehirli Köygöçüren (Death cap) mantarı, dünya çapında mantarlardan kaynaklanan ölümlerin %90’ından fazlasını tek başına kapsıyor. Son derece istilacı bir mantar olan köygöçüren, Antarktika dışındaki her kıtada kolonileşebiliyor. Avrupa kökenli mantarın, dünya çapında nasıl yayıldığı ise uzun süredir gizemini koruyordu.
biorXiv’de yayınlanan yeni bir çalışma, mantarların üreme kabiliyetine dair yeni detayları ortaya koyuyor. Şu sıralar agresif şekilde Kaliforniya’da yayılım gösteren köygöçüren, kendini dölleyebiliyor ve kendisinin mükemmel kopyalarını üretebiliyor. Bu da sporlarını henüz ulaşılmamız bir bölgeye salmadan önceki çiftleşme ihtiyacını ortadan kaldırıyor.
The Last of Us Oyununu Gerçek Hayata Taşıyan İstila
Araştırmada şu ifadelere yer verildi:
“İstilacı köygöçüren mantarının çeşitli üreme stratejileri, muhtemelen mantarın hızlı yayılmasını kolaylaştırarak bitki, hayvan ve mantar istilaları arasında derin bir benzerlik olduğunu gösteriyor.”
Kapı tokmağı büyüklüğündeki köygöçüren çiçeklerinin soluk yeşil, beyaz ya da bronz başlıkları bulunuyor. İpeksi etek benzeri bir zarla kaplı olan bu mantarların, tatlarının da son derece hoş olduğu ifade ediliyor. Bu sebeple mantarın ölümcül etkileri ortaya çıktığında, bu durum tüketen kişi için genellikle sürpriz oluyor.
Mantarın amatoksinleri karaciğere bağırsak yolundan girer ve burada yeni proteinler üretmek için enzimlere bağlanarak inaktive olur. Düzenli protein üretimi durduğunda ise karaciğer tükenmeye başlar. Bu durumu da çoğunlukla hızlı organ yetmezliği, koma ve ölüm izler.
Bilim insanları mantarın 19. yüzyılın sonlarında Avrupa ağaçlarının toprak saksılı fideleriyle otostop yaptığı ağaç meraklıları tarafından Kuzey Amerika’ya taşındığını düşünüyor.
Köygöçüren Kaliforniya’ya 1938 Yılında Geldi ve Baskın Tür Oldu
1938’de Kaliforniya’nın Monterey kentindeki Del Monte Hotel’de mantar meşesinin (Q. suber) köklerinden filizlenen köygöçürenler bulundu. Mantar oradan Kaliforniya meşelerine, ardından da Kaliforniya’nın yerli çam ağaçlarına ve hatta kayın, kestane, huş ağacı, ladin, gürgen ve fındık ağaçlarına sıçradı. Kısa süre içerisinde köygöçüren, Körfez Bölgesi’nin her yerinde ve sahilin daha yukarısında yetişebilir hâle geldi.
ABD’de Avrupa’dan bile baskın bir türe dönüşen köygöçürenin bu başarıyı nasıl sağladığı bugüne dek belirsizdi. Avrupa’daki DNA dizilimi, köygöçürenin ürüyerek çoğaldığını gösteriyordu. Ancak yeni çalışmada Kaliforniya’daki mantarların çoğunun birbirleriyle tamamen aynı genetik materyali içerdiğini ve eşeysiz olarak çoğalabileceklerini tespit etti.
Araştırmacılar, bu tür mantarların yeni ortamlarda hayatta kalabilmek için eşeysiz üremeyi seçtiğini, başarılı bir kolonizasyonun ardından da eşeyli üremeye geri döndüklerini öne sürdüler.
Şimdi ise bu üreme stratejisinin mantarlar arasında ne kadar yaygın şekilde benimsendiği ve yalnızca hayatta kalma sınırındayken mi ortaya çıktığı araştırılıyor.
Mantarlar hakkındaki bu araştırmaya dair sizin görüşleriniz neler? Haberi duyunca sizin de aklınıza The Last of Us dizisi ya da oyunu geldi mi? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, en güncel bilimsel gelişmeler için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: Live Science
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.