Titanik Felaketinden Şans Eseri Kurtulan Türk’ün Projesi Bir Asır Sonra Yayımlandı

Titanik felaketinde yaşamını yitirme ihtimalinin eşiğinden dönen Dr. Besim Ömer Akalın imzasını taşıyan Sıhhıye-i Askeriye ve Umumiyede Tayyarelerden Edilecek İstifade adlı eser, 100 yıl sonra kitap olarak yayımlandı. Eserde Besim Ömer’in havadan hasta nakline dair düşünceleri de yer alıyor.

14 Nisan 1912 tarihinde buzdağına çarparak batan RMS Titanic adlı gemi, dünyanın en meşhur facialarından birisi. Kazada 1.514 kişi yaşamını yitirmişti. Bu korkunç olayın kurbanı olmanın eşiğinden dönen bir isim ise Dr. Besim Ömer Akalın’dı.

Washington’da gerçekleşmesi planlanan bir konferansa Osmanlı delegesi olarak gönderilen Dr. Besim Ömer Akalın, biletini RMS Titanic adlı gemiden almıştı. Fransa’dan gemiye binmeyi planlayan Akalın, yola çıkacağı günkü hava koşulları nedeniyle limana ulaşmayı başaramadı ve gemiyi kaçırdı. Böylece Titanik kazasından tesadüf eseri de olsa kurtulmayı başardı. Akalın’ın bir diğer özelliği ise “bileti olmasına rağmen gemiye binmeyen tek yolcu” olması. Bu neden, onun ilerleyen dönemlerde “yeryüzünün en talihli insanı” olarak anılmasına neden oldu.

Osmanlı Devleti’nin son yıllarında tıp alanındaki çalışmaları ile adından söz ettiren Dr. Besim Ömer Akalın, Cumhuriyet’in ilanı sonrasında da iki defa Bilecik’ten milletvekili olarak meclisteki yerini almıştı. Şimdi ise bu şanslı ismin Sıhhıye-i Askeriye ve Umumiyede Tayyarelerden Edilecek İstifade adlı eseri, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl tarafından gerçekleştirilen çalışma ile günümüz Türkçesine aktarılarak raflardaki yerini alıyor.

Sağlık ve havacılık tarihine ışık tutmayı amaçlayan kitap, Osmanlı döneminde hayata geçirilmesi planlanan ancak savaş ve ekonomik koşullar nedeniyle bir türlü gerçekleştirilemeyen havadan hasta nakline ilişkin proje ve bilgiler bulunuyor. Fransızların Birinci Dünya Savaşı sırasında Deyrezor ve Halep’teki yaralıları Şam’a naklettikleri sıhhiye uçaklarının fotoğraf ve detaylarının bulunduğu eserde ayrıca Besim Ömer’in Osmanlı sağlık sistemi için düşündüğü havadan hasta nakli projesine ilişkin fikirleri de yer alıyor.

Titanik Kazasından Kurtulan Türk’ün “Sıhhıye-i Askeriye ve Umumiyede Tayyarelerden Edilecek İstifade” Eseri Bir Asır Sonra Yayımlandı

Londra’da 1907’de gerçekleşen 8. Uluslararası Kızılhaç kongresinde Osmanlı Devleti temsilcisi olarak Kızılay’ın bugünkü ambleminin benimsenmesini kabul ettiren, 1912 yılında ise Washington’da gerçekleşecek konferansa Osmanlı Devleti’ni temsilen katılmak üzere Southampton limanındaki Titanik gemisine doğru yola çıkan, ancak hava muhalefeti nedeniyle bu gemiye binemeyen Dr. Akalın’a ait eseri yeniden okurlarla buluşturan Prof. Dr. Erdöl, çalışmayı şu sözlerle anlattı:

“Eser, bir asır önce Besim Ömer Bey tarafından kaleme alınsa da zaman içerisinde unutulup gitmiş. Fransızların Birinci Dünya Savaşı sırasında Suriye’de havadan hasta ve yaralı taşıdıklarını görünce bundan çok etkilenen Besim Ömer Bey havadan hasta nakli projesinin mutlaka Osmanlı Devleti’nde de hayata geçirilmesi için girişimlere başlıyor. Ancak bir türlü sonuç alınamayınca Cumhuriyet’in ilanından hemen sonra 1924’te bu eseri kaleme alıyor. Bir uçuş hekimi olarak Besim Ömer’in envanterini tararken 100 sayfalık kısa eser dikkatimi çekti. Eserin hemen günümüz Türkçesi ile genç kuşaklara aktarılması gerektiğine inanarak kolları sıvadım. Tıbbiyeli Ömer Besim bundan 100 yıl önce havadan hasta naklinin önemini görmüş bir Türk doktoru. Tarihe iz düşmek adına arşivin tozlu raflarındaki kitabı günümüz Türkçesine kazandırmış olduk. Ömer Besim’in hayaline ancak 100 yıl sonra ulaştığımızı da söylemek isterim.”

Dr. Besim Ömer, Projesinde Sıhhiye Uçakları Hakkındaki Vizyonunu Ortaya Koyuyor

Dr. Besim Ömer eserinde, sıhhiye uçaklarından yararlanılmasının önemine de dikkat çekiyor. Prof. Dr. Cevdet Erdöl açıklamasına şu sözlerle devam ediyor:

“Besim Ömer Bey, kitabında barış ve savaş zamanlarında yaralı ve hastaların naklindeki zorluğa dikkati çekerek, naklin hızlı ve sarsıntısız olması üzerinde duruyor. Ona göre demir ve karayolu ağlarının bile son derece yetersiz olduğu bir dönemde sıhhiye uçaklarından mümkün olduğu kadar yararlanılmasına dikkat çekiyor. Besim Ömer’in kaleme aldığı notlarda, uçakların sadece yaralı ve hasta değil, aynı zamanda tabip, hastabakıcı, alet, edevat ve ilaç da taşıma hizmeti vereceğinden bahsetmesi nasıl bir vizyonu olduğuna ışık tutuyor.”

Titanik kazası 1997 yılında James Cameron tarafından sinemaya uyarlanmış ve dünya çapında  2 milyar 187 milyon dolar gişe elde etmeyi başarmıştı. Film uzun yıllar en çok gişe hasılatı yapan sinema yapımı olarak listelerde ilk sırada yer almıştı.

Dr. Besim Ömer’in çalışması kadar şanslı olamayan isim ise Ömer Hayyam’ın Rubaiyat’ıydı. The Book Wonderful olarak da anılan eser o gece sular altında kalmaktan kurtulamamıştı.

Siz bu gelişme hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: DHA