Furkan Emir Aktaş
A.B.D Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) Amerika’nın Idaho, Montana ve Wyoming kentlerinin altında saklı Yellowstone Kalderası (Süper Yanardağı) hakkında bazı çarpıcı açıklamalarda bulundu. Yellowstone, dünya çapında etki yaratacak patlamalara elverişli olması sebebiyle süper yanardağ ismini almıştı. USGS şu anda bile durmaksızın yanardağın patlamasına yol açacak bir etmen var mı diye verileri kontrol etmekte. Çünkü yapılan araştırmalar gösteriyor ki, bu yanardağ geçmişte üç defa patlamış: 2.1 milyon yıl önce, 1.3 milyon yıl önce ve 640 bin yıl önce.
Geçmişte yaşanmış bu üç patlama da, beklenen asıl büyük patlama kadar şiddetli değilmiş. Uzmanlar geçtiğimiz yıllarda elle tutulabilir bir belge sunmasalar da Yelowstone’un patlamasının dünyanın sonunu getireceğinden, insanlığı evrenden sileceğinden emin olduklarını söylemişlerdi. Ancak bu ay yayınlanan Caldera Chronicles’a, uzun bir süreden sonra Yellowstone’a dair daha farklı iddialar ortaya atıldı.
Yeni iddialar şu yönde: Eğer Yellowstone patlarsa, insanlığın sonu direkt olarak gelmeyecek. Ama kısa bir süre sonra, dolaylı olarak bütün dünya patlamadan etkilenecek. Bu sürecin işleyişi patlama yüzünden gerçekleşecek kül yağışıyla başlayacak. Patlama noktasından yüzlerce kilometre öteye kadar sıçrayacak küllerin yanı sıra, atmosfer patlamayla ortaya çıkan sayısız zararlı gazla dolup taşmaya başlayacak. Sorun insanların bu gazlardan etkilenerek ölecek olması değil. Çünkü USGS’de çalışan bilim insanları, insanların koşullara uyum sağlayabilen varlıklar olduklarını ve bu gazlardan etkilenmeyeceklerini söylüyor.
Yellowstone Patlaması, Dünyanın Sonunu Dolaylı Yollardan Getirebilir
Yanardağlar patladıkları zaman açığa çıkan gaz, sülfür dioksit içerir. Sülfür dioksit, atmosfere doğru süzülerek oradaki suyla karışır ve ortaya sülfürik asidi çıkarır. Sülfür asit yer yüzüne inmeden yine atmosferde yoğunlaşır ve sülfat aerosollerini ortaya çıkarır (Sülfat aerosollerini, atmosfere bir parfüm şişesinden sıkılmış gibi yayılan tanecikler olarak hayal edebilirsiniz). Aerosol tanecikleri yüzünden ise güneş ışınları dünyaya ulaşamadan direkt olarak atmosferden geri uzaya yansır ve bu da yer yüzünün soğumasına yol açar. Bu olay her ne kadar basit gibi görünse de, aslında dünyanın harap olmasına yol açabilir.
Avrupa’nın büyük bir kısmında ve Kuzey Amerika’da 1816 yılı ’yazsız yıl’ olarak adlandırılır; sebebi ise Endonezya’da patlamış Tambora Yanardağı’dır. 1816’daki bu güneşsizlik yüzünden sayısız ekin kullanılamaz hale gelmiştir ve yeniden denenenler asla büyüyememişlerdir. Yellowstone’un patlaması ise Tambora’nın yaklaşık 10 katı büyüklüğünde olacak. Bu da sadece çok daha geniş bir alanın patlamadan etkileneceğini değil, aynı zamanda dünyanın çok daha uzunca bir süre; çok daha az güneş alacağına işaret ediyor. Geçmiş patlamalardan çıkardığı derslerle şimdiden harekete geçmeye başlayan USGS, bu patlamaların doğal olduğunu ve engellemek için herhangi bir yolun olmadığını da söylüyor.
Doğal afetlerin en kötü tarafı, insanlığın elinden durdurmak için hiçbir şeyin gelmemesi ve ne zaman gerçekleşeceğinin bilinememesi. Ancak gerçekleşmesi çok uzak görünen ve insanlığa ciddi maddi, manevi zarar verme potansiyeli olan olaylar için herkesin hazırlıklı olmasında fayda var. Tıpkı İstanbul depreminin ne zaman olacağının bilinmemesi ama kesin olarak beklenmesi gibi, Yellowstone’da aynı oranda bir tehlike içeriyor fakat insanlar bu konuda bilgilendirilmiyor.
Taş Devri’nde atalarımız da bu yanardağ patlaması türevi olaylarla yüzleşiyorlardı; ama günümüz yaşantısında her yönden en büyük sorunu yaratabilecek elektrik kopması gibi olaylar felaketlere yol açabilir. Yine de her şeye rağmen insan, soyu kolay tükenen bir canlı türü değil ve bir koşula kolayca adaptasyon sağlayabilir. Hem USGS’nin, hem de bizim tavsiyemiz ne olursa olsun en olağanüstü zorluktaki şartlarla boy ölçüşebilmeye hazır olmamız. Kısaca Yellowstone’un insanlığın soyunu direkt patlayarak getireceği iddiası yalanlandı; bu patlamanın çevrede büyük değişimler yaratarak dolaylı yoldan dünyadaki yaşamı sonlandırma olasılığı ise onaylanmış oldu.
* NASA, Ay’a Yerleşmek İçin Tarih Verdi
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.