Agatha Christie Eserleri ‘Yeniden Yazılıyor’: Kitaplardaki Irkçı ve Cinsiyetçi İfadeler Düzenleniyor

Agatha Christie’nin eserleri, “duyarlılık okurları” tarafından yeniden düzenleniyor. Ünlü polisiye yazarının bazı kitaplarındaki ırkçı, cinsiyetçi ve ayrıştırıcı kelimeler eserlerden çıkartılıyor.

Hercule Poirot ve Bayan Marple gibi unutulmaz karakterler yaratan Agatha Christie’nin eserleri “duyarlılık” radarına takıldı.

Roald Dahl ve Ian Fleming’e ait eserlerden sonra şimdi de ünlü polisiye yazarı Agatha Christie’nin kitaplarında bazı değişiklikler gerçekleştiriliyor.

Yayıncı HarperCollins tarafından Agatha Christie imzalı bazı eserlerde etnik kökenlere yönelik ima ve aşağılama içeren ifadelerin kaldırıldığı değişikliklerin yapıldığı ortaya çıktı.

1920-1976 yılları arasında yazılan ve HarperCollins tarafından yayınlanan öykülerin yeni baskılarında günümüz okurlarını “rahatsız edebilecek” ifadelerin (özellikle ana karakterlerin Birleşik Krallık dışında karşılaştıkları kişilere dair kullanılan sözcüklerin) değiştirildiği veya kaldırıldığı görülüyor.

Duyarlılık okuyucuları, Miss Marple eserlerinin tamamıyla 2020’den bu yana piyasaya sürülen ve gelecekte çıkacak olan bazı Poirot romanlarının yeni baskılarında -özellikle dijital versiyonlarda göze çarpan- düzenlemeler gerçekleştirdi.

Agatha Christie’nin Eserleri Yıllar Sonra Yeniden “Yazıldı”

Yapılan düzenlemelerden bazıları şöyle sıralanıyor:

Bir karakteri siyah, Yahudi veya Çingene olarak tanımlayan, bir kadın karakterin vücudunu “siyah mermerden yapılma” sözcükleriyle betimleyen ve bir yargıcın “Hintli mizacına sahip” olduğunu belirten bölümler gibi etnik kökene yapılan göndermeler kitaplardan çıkarıldı. Doğulu ve zenci (n-word) gibi ifadeler kitaplardan tasfiye edildi. Yerli (native) sözcüğü ise bölge sakini (local) ifadesiyle değiştirildi.

Yapılan değişikliklerden bir diğeri ise Nil’de Ölüm (Death on the Nile) adlı kitapta Mrs Allerton adlı karakterin bir grup çocuğun kendisini rahatsız etmesinden şikayet ettiği bölümde yer aldı. Karakter, çocuklardan duyduğu rahatsızlığı, “Geri geliyorlar, gözlerini dikip bakıyorlar ve gözleri tek kelimeyle iğrenç, burunları da öyle. Çocukları pek de sevdiğimi sanmıyorum.” şeklinde ifade etmekteyken yapılan düzenlemeyle bu cümle kırpılarak şu hâle getirildi:

“Geri geliyorlar, gözlerini dikip bakıyorlar. Çocukları pek de sevdiğimi sanmıyorum.”

Bir diğer düzenleme de Ölüm Adası (A Caribbean Mystery) adlı kitapta ana karakterin kendisine gülümseyen bir otel çalışanının “çok güzel beyaz dişleri” olduğunu düşündüğü kısmının kaldırılmış olmasıydı.

Duyarlılık okuyuculuğu yayın dünyasında nispeten yeni ve son birkaç yıldır ilgi görmeye başlamış bir fenomen. Gerek yeni yayınları gerekse geçmişte üretilmiş çalışmaları rahatsız edici olması muhtemel ifadeler ve açıklamalar içerip içermediği yönünden inceliyor, yayın dünyasında “farklılıkların” daha geniş bir yer bulmasını sağlamak için çabalıyorlar.

Agatha Christie’nin romanlarının içeriği ilk kez değiştirilmiş olsa da yazarın 1939 yılında On Küçük Zenci (Ten Little Niggers) başlığıyla yayımlanan eseri, 1977 yılında On Kişiydiler (And Then There Were None) ismini almıştı.

Geçen haftalarda Penguin Books bünyesinde yer alan Puffin Yayınevi de Roald Dahl’ın eserlerindeki “şişman”, “adam”, “minicik” gibi kelimelerin değiştirilmesiyle gündeme gelmişti.

Siz yavaş yavaş daha sık rastlanan bu yaklaşıma dair neler düşünüyorsunuz? Fikirlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazla edebiyat içeriği için bizleri Google Haberler’den takip edebilirsiniz.

Kaynak: The Guardian