Burak Mermer
Her geçen gün eski yeni birçok yazarın kitabıyla karşılaşıyoruz raflarda. Gelin görün ki bu edebiyat bolluğu içerisinde çok önemli isimleri de unutuyor, gözden kaçırıyoruz. Danilo Kiš de bu isimlerden birisi.
1935’te Yugoslavya’da doğan Danilo Kiš, aslında Türk okurlara yabancı bir isim değil. 1991’de Remzi Kitabevi‘nin yayınladığı Ölüler Ansiklopedisi ile tanıştığımız yazarın Bahçe, Küller isimli romanını da 1993’te Can Yayınları Türkçeye kazandırmıştı. Ancak aradan geçen bunca yıl içerisinde bu kitapların baskıları haliyle tükendi. Daha geçtiğimiz günlerde Feyyaz Kayacan külliyatını aldığını öğrendiğimiz Kırmızı Kedi Yayınevi, şimdi de Kiš’in Ölüler Ansiklopedisi’ni tekrar Türk okurlarla buluşturuyor.
Yayınlandığı 1983 yılında Nobel ödüllü Yugoslav yazar Ivo Andric adına verilen Andrićeva Nagrada‘yı kazanan Ölüler Ansiklopedisi’nin tanıtım metni şöyle:
Doğu Avrupa’nın dünya edebiyatına kazandırdığı en aykırı ve özgün seslerden biri olan Danilo Kiš’ten dokuz öykü…
Roman ve öykülerin yanı sıra deneme ve çevirileriyle de tanınan Sırp yazar Danilo Kiš, yaşadığı dönemde ülkesinde tartışmalı bir yerde dursa da bugün klasik mertebesine yükselmiş ve hatta pullara bile geçerek ulusal bir simge halini almıştır. Kurmaca ile belgesel arasındaki sınırları sürekli aşındıran delişmen üslubu ve yaratıcı dehâsıyla hikâye anlatıcılığı geleneğine yepyeni bir soluk getiren Kiš, bu yönüyle Susan Sontag’dan Milan Kundera’ya birçok çağdaşı yazarın ilgisini çekmiş ve ününü tüm dünyaya yaymıştır.
Danilo Kiš’in hayatında babasının apayrı bir yeri var. Ruhsal sorunları nedeniyle sık sık psikiyatri hastanesine kaldırılan babasını, son ziyaretlerinden birinde annesinden intihar etmek için makas isterken görmesi kuşkusuz belleğinde derin bir iz bırakmıştır.
2. Dünya Savaşı’yla birlikte travma büyümüş, Macar Yahudisi olan babasının, birçok akrabasıyla birlikte 1944’te Auschwitz toplama kampında can vermesi ise yüreğinde onulmaz bir yara açmıştır.
Yazınında görülen ölüm izleğinin köklerini buralarda aramak mümkün, ancak burada duygusallık yerine çoğu zaman edebi göndermelerle beslenen amansız bir ironi ve dilbazlık göze çarpar. Bunda Belgrad ve Bordeaux üniversitelerinde karşılaştırmalı edebiyat eğitimi ve sonrasında eğitmenliğinin etkisi büyüktür.
Eserlerinde en başından beri hissedilen “edebiyat karşıtı” saldırgan tutumun yanı sıra, daldan dala sıçrayan ve yer yer yamalı bohça etkisi veren pastiş ve alıntılama teknikleri yüzünden eleştirmenlerin çok tepkisini çekmiş ve açıkça intihalle bile suçlanmıştır. Ölüler Ansiklopedisi işte bu olumsuz ortamdan kaçıp sığındığı Paris’te 1983 yılında yayımlanmıştır.
Danilo Kiš, 1989 yılında akciğer kanserinden dolayı hayata veda etti. Öldüğünde 54 yaşındaydı, babası da Auschwitz’e yollandığında o yaştaydı.
İnternet sitelerinden ve kitapçılardan temin edebileceğiniz kitabın çevirmenliği, Remzi Kitabevi baskısında da olduğu gibi, 1994 yılında daha 39 yaşındayken aramızdan ayrılan öykücü, şair ve çevirmen Hür Yumer‘e ait. Umarım Bahçe, Küller’i ve Danilo Kiš’in dilimize çevrilmeyen diğer eserlerini de raflarda görebiliriz.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.