Eda Aydın
İtalya kütüphanesinde Fatih Sultan Mehmet onuruna kaleme alınmış 5 bin mısralık epik bir şiir keşfedildi. Latince yazılan şiir 15. yüzyıldan kalma.
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Filiz Barın Akman ile akademisyen yazar Beyazıt Akman, Rönesans zamanından kalan Fatih Sultan Mehmet’in onuruna yazılmış ve yaklaşık 5 bin mısradan oluşan bir şiir keşfetti.
Orijinal adı Amyris, de vita et gestis Mahometi Turcorum imperatoris olan eserin Türkçe ismi Emir: Türk İmparatoru Mehmet’in Hayatı ve Fetihleri olarak geçiyor. 1475 yılında yazılan şiirin ardında ise şair ve tarihçi Gian Mario Filelfo var.
Dr. Öğr. Üyesi Filiz Barın Akman ve Beyazıt Akman, Türkçe veya İngilizceye bugüne dek kazandırılmayan, şimdiye dek herhangi bir akademik çalışmaya konu olmamış bu önemli keşfin detaylarını Anadolu Ajansı’na anlattı.
Akman, yaptıkları araştırmada daha önce bu esere ve yazara atıflarda bulunulduğunu ancak esere bir türlü ulaşamadıklarını ifade etti. Şiiri başından sonuna dek okuyan ve yorumlayan bir çalışmanın olmadığının altını çizen Akman, eserin İtalya’da basılmış bir tıpkı basımını edindiklerini söylerken orijinal Latince el yazmaları için İsviçre kenti Cenevre’deki Bibliotheque de Geneve kütüphanesine ulaşmaya çalıştıklarını da aktardı.
Fatih Sultan Mehmet Anısına Yazılan Şiir Homeros’un İlyada’sı ile Birlikte Anılacak Nitelikte
Şiirin Türkçe ve İngilizce çevirisinin yolda olduğunu belirten Beyazıt Akman, sözlerine şöyle devam etti:
“Şimdiye kadar, değil Türkçeye, pek çok dile çevrilmiş ve pek çok çalışmaya da konu olmuş olması gerekirdi. Düşünebiliyor musunuz, bir İtalyan 15. asırda Fatih Sultan Mehmet’e 5 bin satırlık eser yazmış, hiçbir dile çevrilmemiş. Adamlar adeta bir sır gibi saklamış. Bu eser, Müslüman Türk bir hükümdar değil de, bir Hristiyan imparator hakkında yazılmış olsaydı, eminim şimdiye kadar Homeros’un İlyada’sı ve Virgil’in Aeneid’ı gibi klasik epikler arasında anılırdı. Bunu kütüphanelerinin arşivlerine hapsetmişler.
“Eserin şimdiye kadar bu derece bilinmemesinde hiç şüphesiz oryantalist tarih yazımının büyük etkisi var. Biz önce bu eseri Türkçe ve İngilizceye kazandırmak, sonrasında ise analiz etmek istiyoruz. Neden 5 asırdır kimsenin ilgisini çekmemiş, gizli kalmış bilemiyorum. Hiç şüphesiz, bu eserin Bellini’nin Fatih portresinden hiçbir farkı yok. Birinin resim sanatıyla yaptığını diğeri edebiyatla yapmış. Eserin güncel çevirileriyle hem kendi insanımıza, hem de diğer kültürlerin erişimine sunulması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmayla bu eksikliği gidermeyi hedefliyoruz.”
Şiir, Fatih Sultan Mehmet’e Teşekkür Etmek Amacı ile Kaleme Alınmış
Dr. Öğr. Üyesi Filiz Barın Akman ise 4 bölümden oluşan eserin yazılma hikayesini şu şekilde aktardı:
“Fatih İstanbul’u fethedince alınan esirler arasında Othman Lillo Ferducci of Ancona isimli Çanakkale’de ikamet eden Venedikli bir tüccarın kayınbiraderi de vardır. Tüccar, Sultan’a mektup göndererek akrabasının salıverilmesini rica eder. Fatih de herhangi bir fidye talep etmeden savaş esirini salıverir. Fatih’in bu centilmen hareketinden etkilenen İtalyan tüccar, Türk devletinin kurucusu olan Osman ismini bu yakınlığın göstergesi olarak ismine eklemiştir. Arkadaşı olan Rönesans şairi, 1426 İstanbul Pera doğumlu Gian Mario Filelfo’dan Fatih Sultan Mehmet ile ilgili, onun başarıları ve fetihlerini anlatan bir epik şiir yazmasını ister. Amacı Sultan’a teşekkür edip, ona olan teşekkürlerini ifade etmektir.”
Eser, “Emir: Fatih’in Beş Asırlık Epiği” başlığı altında önümüzdeki aylarda Latince aslından dilimize Kopernik Yayınları imzası ile kazandırılacak. Bu kitaba şiir hakkında detaylı edebi okumalar ve eserin tarihsel bağlamına dair açıklamalar eşlik edecek.
Siz bu keşfi nasıl değerlendiriyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: AA
Ülkeye getirilebilse çok güzel olurdu.