Osmanlı Döneminde Gece Hayatını Anlatan “Gece Çökerken” Kitabı Okurla Buluşuyor

Avner Wishnitzer imzalı Gece Çökerken: Osmanlı’da Gece Hayatı kitabı okurla buluşuyor. Fol Kitap tarafından yayımlanan çalışmanın tercümesini Can Gümüş İspir üstleniyor.

1976 yılında İsrail’de doğan Avner Wishnitzer, Tel Aviv Üniversitesi’ndeki Ortadoğu ve Afrika Tarihi Bölümü’nde profesör olarak görev alıyor.

Yazarın Türkçede daha önce Alaturka Saatleri Ayarlama (Reading Clocks, Alla Turca) kitabı yayımlanmıştı.

Orijinal adı As Night Falls: Eighteenth-Century Ottoman Cities After Dark olan Gece Çökerken, kendi dilinde ilk defa 2021 yılında yayımlandı. Eser, 18. yüzyıl Osmanlı kentlerinde gece saatlerinin perde arkasını aralamayı hedefliyor.

Kitabın içindekiler kısmında yer alan başlıklar şu şekilde sıralanıyor: Geceye İlişkin Gerçeklikler, Huzursuz Etmek, Görünmeyeni Düzenlemek, Kentsel Bilinçaltı, Müphemlik ve Muğlaklık, Işığı Üretmek), İktidarın Nuru, Gece Muharebeleri ve Sonuç veya Yeni Bir Gecenin Şafağı?

Gece Çökerken: Osmanlı’da Gece Hayatı – Avner Wishnitzer | Arka Kapak Tanıtımı

Osmanlı’nın izbe sokaklarına saptığımızda sokakta kimleri görmeyiz ki? İsyan hazırlığında olan yeniçerileri mi, hırsızları mı, sokak köpeklerini mi, işret âlemlerinin müdavimlerini mi? Gece sokakta yürüyenler karanlığın perdesi altında gözlerden ırak kalabilirdi, peki ya kulaklardan?

Padişahın, deliksiz bir uykunun sadece ihtimaline sahip olabildiği gecede, yapay ışıkların nazarından, kolektif dikizden kaçan başka bir Osmanlı nizamı kurulurdu. Herkesin bilip de sustuğu, sadece karanlıkta kol gezen başka bir âlemdi bu. Gündüzün muktedir ve makbulü, yerini gecenin kendi muvazenesine bırakır, hiyerarşiler değişir, gözlerden uzak olmanın özgürlüğü, görememenin korkusuyla bir araya gelirdi. Deliksiz uykunun imkânını ancak sokaktakiler belirlerdi.

Başta İstanbul olmak üzere, 18. yüzyılın Osmanlı kentlerinde karanlık, gölge ve ışık farklı iktidar ilişkilerini, var olma biçimlerini ve gündelik hayatı belirleyen, görül(e)meyen ama hissedilen sınırlardı. Görülmek veya görülmemek ait olunan sınıfa göre lüks veya tehlike unsuru olabilirdi. Bu kitabın yazarı, bu iki ihtimalin bağlama göre padişahtan sokak serserisine, evinde derin uykusuna dalan mazbut mahallelilerden bekâr odalarının sakinlerine nasıl değiştiğini bizlere gösteriyor. Ayrıca, çeşitli arşiv kaynakları ve zengin edebî metinlerle farklı toplumsal grupların karanlık deneyimlerine bir nevi “ışık tutuyor”.

Toplamda 448 sayfadan oluşan eserin tercümesini Can Gümüş İspir gerçekleştiriyor. Kitap, Ocak 2023 tarihi itibarıyla raflardaki yerini almaya başladı.

Gece Çökerken: Osmanlı’da Gece Hayatı kitabı üzerine görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, en güncel edebiyat haberleri için bizleri Google News üzerinden de takip edebilirsiniz.