Eda Aydın
Dante Alighieri’nin kült eseri İlahi Komedya çeviri intihali iddiaları ile birlikte anılıyor. Kitabı Everest Yayınları için dilimize kazandıran Ayçin Kantoğlu, sosyal medya hesabında Alfa Kitap’tan çıkan diğer baskı hakkındaki soru işaretlerini dile getirdi. Dikkat çekici detay ise her iki yayınevinin de aynı yayın grubu altında bulunmaları.
Türkçede daha önce Rekin Teksoy tarafından dilimize kazandırılan, sonrasında yıllar içinde yeni çevirilere de kavuşan İtalyan edebiyatının en önemli eserlerinden İlahi Komedya; geçen aylarda iki yeni tercüme ile gündeme gelmişti.
İlk defa 1472 yılında yayımlanan ve çevrilmesi güç bir metin olduğu sıklıkla dile getirilen İlahi Komedya’nın Everest Yayınları baskısı Mart 2021 tarihinde okurun karşısına çıktı. Bu baskının çevirmeni Ayçin Kantoğlu, iddiasında Alfa Kitap’ın kendi çevirisini İtalyanca bilmeyen bir editör vasıtasıyla gözden geçirdiğini ve var olduğu şüpheli bir tercümanın imzasıyla yayımladığını savundu. Eserin Alfa baskısında, bandrolün Ocak 2021 tarihinde alınmış olmasına rağmen kitabın künyesinde yayım tarihinin Eylül 2020 olarak düzenlendiği de gözlerden kaçmadı.
İlahi Komedya Çevirisi Hakkında İntihal İddiaları Gündem Oldu
İlahi Komedya’nın intihal çeviri iddiası ile anılan Alfa baskısında, çevirmen koltuğunda Sevinç Elpida Kara ismini görüyoruz. Kara hakkında dijital medyada herhangi bir bilgiye ulaşılamazken bu çevirinin kendisinin ilk kitap tercümesi olduğu da dikkatlerden kaçmıyor.
Bir başka dikkat çekici detay ise Alfa Kitap baskısının editörü Seçkin Erdi’de saklı. Sevinç Elpida Kara isminden bazı harfleri eksilttiğinizde Seçkin Erdi ismine ulaşmak mümkün. Bu da akıllara bir “takma ad” kullanıldığı ihtimalini getiriyor. Everest’in Alfa Kitap’ın tescilli markası olması ise işleri farklı bir boyuta taşıyor.
Ayçin Kantoğlu, Twitter hesabı üzerinden şu ifadeleri kullandı:
“Sayın Sevinç Elfida Kara, çevirim dediğiniz İlahi Komedya eseri benim çevirime İtalyanca bilmeyen bir editörün yapmış olduğu ve benim 2 sene mücadele ederek reddettiğim metindir. Bir mahlas ise de veya bir kişi, üç kişi kaç kişiyseniz ortaya çıkınız.”
Tutarsız Baskı Tarihlerine Dikkat Çekildi
Kantoğlu tutarsız tarihlere ve eserin editöryal sürecine de dikkat çekti:
“2021 yılında basılmasına rağmen bir sene öncenin 2020’nin tarihi atılmış olan eserin çevirisi size ait değildir. Ben de varım diyorsanız sizi tanımak bilmek ve bu işin aslını astarını size sormak benim hakkım. Lütfen davetime icabet ediniz. Sayın çevirmen…?”
“Sayın Sevinç Elpida Kara siz kimsiniz? İhya edilmeye muhtaç İtalyanca seviyeniz ile aynı kurumda aynı eseri aynı anda nasıl çevirmiş olabiliriz? Neden hiç bir bilgi, not, fotoğraf, başka bir çeviri, ’Yaşasın dünyanın en zor metinlerinden birini çevirdim” nidanız yok??’”
“Sayın Kara, vallahi kötü bir niyetim yok.
Size, sizi ihya ettiren bu düzeni sormak istiyorum.
İtalyanca seviyenizi gelin el birliğiyle ihya edilmeyecek seviyeye getirelim. Siz de ekmeğinizi helal ile kazanın, çeviri benim gururuyla ortaya çıkma gayreti içinde olun. Lütfen…”
“Ne editörler var ey okur, dilini bilmediği çeviri hasbelkader ele geçiren, editoryalı çevirmen tarafından reddedilince var olmayan çevirmen üzerinden kendini ihya edici ilan eden…
Ama bu ihyayı komedyada suçun bir kısmı da sen de ey okur, sorgulamadan teslimiyetin de…”
Alfa Kitap’tan ise şu an için herhangi bir açıklama gelmedi.
Güncelleme: Alfa Kitap’tan Açıklama
Alfa Kitap Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Küpüşoğlu, Twitter hesabı üzerinden konuya dair bir açıklama paylaştı:
— Mustafa Küpüşoğlu (@kupusoglumstf) August 25, 2021
KayipRihtim.com (Özel Haber)
Konu hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.
Bu sene nerdeyse ayrı bir ders olacak şekilde İlahi Komedya ve Dante dersi alacağım.Forum isterse i
ilahi Komedya’yı derste %90 İtalyanca inceleyeceğimizden dolayı incelenen kısmı ile Alfa’nın çevirisini yavaş yavaş size karşılaştırabilirim.Çevirmen yalanlar ya da kabul eder önemli değil hatta,Alfa yayınları ve diğer çevirileri de yavaş yavaş inceleyerek forumda sürekli tartışılan İlahi Komedya hangi yayınevinden okunmalı sorusuna biraz da olsa katkı sağlamak isterim ama şunu da belirtmek zorundayım ben bir Çevirmen değilim, sadece akademik olarak öğrendiğim şeyleri kullanarak size bir şeyler sunacağım yani hatam olursa affedin şimdiden.
Flood yapmak istemem ama olayı bilen bir sınıf arkadaşım şunları diyor:
( everestten çıkan çeviri sonrası bu olay patlıyor. Şöyle bir ihtimal var. Şayet elfida kara gerçek bir kişi ise, öyle olmalı, everest baskısı için birlikte çalışıyorlar. ayçin ile anlaşmazlığa düşüyor ve alfaya tek başına giderek çeviriyi bastırıyor. Ayçin de buna içerliyor. Bunların çeviride bir biçim farklılığı var. Yoksa Rekin teksoy un çevirisi varken diğerleri nafile bir edebi çaba. ama bunların iddiaları da daha akademik bir biçimde çeviriyi yapmaları.)
Alfa yayınlarının İlahi Komedya çevirisi ve çevirmeni Sevinç Elfida Kara ile ilgili ilginç bir iddia var. Çevirmeni tanıyan var mıdır?
Böyle bir durum yok. Tam tersine böyle bir kiÅi olmadıÄını ve kendi çevirisinin Alfa tarafından editör düzenlemeleriyle ve uydurma bir isimle basıldıÄını ima ediyor. Zaten bandrolü de çevirmen yerine editörün adıyla almıÅlardı ki editör Ä°talyanca bilmiyor. Altından kurum içi çeviri intihali çıkabilecek skandal bir durum söz konusu, üstüne gidilmeli.
Edebiyat alanında verilmiÅ herhangi bir çaba neden nafile olsun ki? Gayet de güzel ve önemli bir çaba Ayçin KantoÄlu’nun çevirisi. Rekin Teksoy’un çevirisi ödüllü ve iyi bir çeviridir ancak yazarın kullandıÄı ölçüyü birebir kullanmaz, farklı bir ölçü ile kurar cümleleri keza Ayçin kantoÄlu da öyle. Hal böyleyken Åu an bile geliÅtirilmeye açık bir durumda Ä°lahi Komedya’nın Türkçe çeviri denemeleri.
Ayçin Kantoğlu’da sanki kendi çevirisinden memnun değilmiş gibi geldi bana. Yani en azından söylediklerinden ben onu anladım. Durum şöyle sanki: Everest için tercümeyi yapmış ama çok da tatmin olmamış. Bu haliyle basılmış. Editörler de mahlas uydurarak Ayçin Kantoğlu’nun Everest çevirisini revize ederek Alfa’da kullanmışlar. Benim bütün olanlardan anladığım bu.