Devrim Beyaz
Fransız filozof ve müzikolog Vladimir Jankelevitch’in İroni adlı yapıtı Türkçedeki yerini aldı. Eser, Metis Yayınları etiketiyle okurun karşısına çıkıyor.
1903 yılında dünyaya gelen Jankelevitch 82 yıllık verimli bir ömür sürdü. Felsefe bölümünde eğitim gördü, öğretmenlik yaptı. Üniversitelerde çalıştı. Jacques Derrida’ya Fransa’da felsefe eğitiminin reformu için yardımcı oldu.
Du Mensonge (Yalan Üstüne, 1942), Traité des vertus (Erdemler Üzerine İnceleme, 1949), L’Aventure, l’Ennui, le Sérieux (Macera, Can Sıkıntısı, Ciddiyet), La Mort (Ölüm, 1976), L’Irréversible et la nostalgie (Tersinmez Olan ve Nostalji, 1974) gibi eserler verdi.
Özgün adı L’ironie olan İroni yurt dışında ilk olarak 1936 yılında yayımlandı.
Jankelevitch’in ironinin felsefede, sanatta, retorikte nasıl kullanıldığını incelediği eseri; felsefe, edebiyat ve düşünce tarihi açısından önemli bir boşluğu kapatmayı hedefliyor.
İroni: Vladimir Jankelevitch | Arka Kapak Tanıtımı
İroni nedir? Sadece bir söz, yani retorik olgusu mu? Peki Batı felsefesiyle kuruluşundan beri nasıl bir ilişkisi vardır? Sokrates’te ironinin işlevi nedir? Edebiyatta, sanatta nasıl kullanılmıştır? İroni yalan mıdır? Hakikatle ne tür bir bağı vardır? Riyakârlıkla, sinizmle, skandalla nasıl ilişkilenir? Tuzakları nelerdir? Yanılsamaların can düşmanı ironiye muhatap olan, karşısındakinin söylemek istediğini anlamakla ne yapmış olur?
“Uçucu”, ele avuca sığmaz şeylerin filozofu Vladimir Jankélévitch, bu sorulara cevap aradığı kitapta, bilincin bilinci ya da farkındalık olarak kavradığı ironiyi müziğe özel göndermeler eşliğinde bütün yönleriyle ele alıyor. İroniden nasipsiz de olmayan üslubunun akıcılığıyla birlikte düşüncesinin hareketini takip etmek bir zevk haline geliyor.
Felsefe, edebiyat ve düşünce tarihiyle ilgilenen okurlarımızın zevkle okuyacağına inanıyoruz.
İronik Bilincin Hareketi, İronik Yalancılık ve -Miş Gibi Yapmak Üzerine ve İroninin Tuzakları üst başlıklarından oluşan kitap toplamda 192 sayfadan oluşuyor. Eserin çevirmenliğini Yunus Çetin üstleniyor.
Vladimir Jankelevitch’in İroni Kitabından Tadımlık
Bilgiyle karıştırılan ve –tıpkı sanat gibi– boş zamanın kızı olan temel bir ironi vardır. Hiç kuşku yok ki ironi, sahiden komik olamayacak kadar acımasız olduğu gibi, gerçekten sanatsal olamayacak kadar da ahlakidir. Yine de bunları birbirine yaklaştıran şöyle bir nitelikten söz edilebilir: Sanat, komik olan ve ironi, bu üçü yaşamsal aciliyet’in tavsadığı noktada mümkün hale gelir. Fakat ironi meraklısı kahkaha atandan bile daha dizginsizdir: Zira kahkaha atan, tıpkı cesaretini toplamak için gecenin karanlığında bağıra çağıra seslenen korkaklar gibi, çoğu kez sırf ağlamamak için alelacele güler; bu kişiler tehlikeyi sadece ismini zikrederek defedebileceklerine inanır, onun önüne geçebilmek umuduyla zekiymiş gibi davranırlar. Beklenmedik olaylardan artık çekinmeyen ironi ise tehlikeyle oynar. Tehlike, bu kez bir kafese kapatılmıştır; ironi tehlikenin karşısına geçip onu taklit eder, kışkırtır, sarakaya alır, sırf eğlendiriyor diye tutar onu; eğlence olabildiğince tehlikeli olsun, eksiksiz bir hakikat yanılsaması elde edilsin diye, parmaklıklar arasından canını bile riske atar; sahte korkusunu kullanır ve sürekli ölmekte olan bu enfes tehlikeyi alt etmekten bıkıp usanmaz.
Esere dair düşüncelerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşmayı unutmayın.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.