Devrim Beyaz
1929 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi Alman yazar Thomas Mann’in oğlu Klaus Mann aramızdan ayrılalı bu sene 70 yıl oluyor. 1906 Münih doğumlu yazar, her ne kadar babasının gölgesinde kalmış gibi görünse de edebiyat dünyasına Mephisto – Bir Kariyerin Romanı gibi büyük bir eseri armağan etti.
Dönemin tabu konularında kalem oynatan yazar, 1933 senesinde Almanya’dan ayrılmak durumunda kaldı. Nasyonal sosyalizm karşıtı metinler yazan Mann, 1943 yılında Amerikan vatandaşı oldu. Tam adı Klaus Heinrich Thomas Mann olan yazarın eserleri Almanya’da ölümünden çok sonra keşfedildi.
Yazarın ilk eseri Yaşam Öncesi 1925 yılında yayımlanıyor. Aynı sene homoseksüelliğini ilan eden yazar, Alman edebiyatının ilk homoseksüel romanı olarak gösterilen Kutsal Dans (Der fromme Tanz) adlı eseri yayımlıyor. 1925 yılı bitmeden, Klaus’un babası Thomas Mann, homoseksüelliğin lanetli olarak nitelendirildiği Evlilik Üzerine (Über die Ehe) başlığını taşıyan denemeyi yayımlıyor.
Mephisto, Çağının Çocuğu ve Sonsuzda Buluşma gibi kitaplarını Türkçede de okuma fırsatı bulduğumuz Klaus Mann, 2020 yılı itibarıyla telifi serbest kalan yazarlar arasına katılıyor.
Telifin Serbest Kalması Ne Anlama Geliyor?
Son yıllarda rüzgârının daha şiddetli hissedildiği telif meselesini biraz daha açalım. 5846 Numaralı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre yazarın mirasçıları, yazar öldükten 70 sene sonra eser üzerindeki haklarını kaybediyor. Anlayacağınız, yazarın hayatını kaybettikten sonra geçen 70 yıl sonunda; yazara ait tüm kitaplar, dileyenin dilediği şekilde basabileceği bir özgürlüğe erişiyor.
Telifin serbest kalması meselesini son yıllarda en çok Antoine de Saint-Exupéry’nin Küçük Prens kitabıyla yaşadık. Neredeyse her yayınevinin farklı bir edisyonla bizlere sunduğu Küçük Prens’ler rafları uzun süre işgal etti.
2012 yılında Stefan Zweig’ın telifinin serbest kalmasıyla ise Zweig bir anda Türkiye’nin en çok okunan yazarlarından birisi oldu. İşin yerli boyutu ise bu sene Sabahattin Ali’nin telif haklarının serbest kalmasıyla öne çıktı.
1984 ve Hayvan Çiftliği gibi eserleriyle ülkemizde de çokça okunan George Orwell’ın telifleri ise 2021 yılında düşecek.
Klaus Mann elbette gerek kaleme aldığı konuların hassaslığıyla gerekse keskin görüşleriyle yukarıda bahsi geçen yazarlar kadar popüler olması zor bir isim. Yine de eserlerine pek de kolay ulaşamadığımız bir yazarın, yeni çevirilerle tekrar raflara çıkması okurlara güzel bir alternatif alan yaratabilir.
Bakalım 2020 yılında hangi yayınevleri bizleri yeni Klaus Mann çevirileriyle buluşturacak.
Konuya dair görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşmayı unutmayın.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.