Niteliksiz Adam Dörtlemesi Tüm Ciltleriyle Bizlerle

Kurmaca dünyasında anlatılan kadar anlatımın kendisi de kafaları meşgul etmiştir. Maksat ister evrensel geçerlilikte kullanılacak bir üslup bulmak olsun, isterse de özel bir hikâye için tasarlanmış özel bir anlatım tekniği, ideal anlatım biçimleri her zaman edebiyatın gündemindeki yerlerini korumayı sürdürüyor. Bazı yazarlar ve romanlarıysa, bu iki özelliği birden bünyelerinde barındırarak isimlerini edebiyat tarihine yazdırmaya hak kazanmışlardır.

Avusturyalı yazar Robert Musil’in, her tarihi arka planı ve “nitelik kazanmaya çabalayan” insanlık halini büyük bir titizlikle yazınına nakşetme için bir ömür geçirdiği dört ciltlik eseri Der Mann ohne Eigenschaften, yani Türkçe adıyla Niteliksiz Adam, amaç ve aracın edebi kavuşmasının kendini edebiyat  tarihe yazdıran o örneklerinden.

Eserin ilk iki cildi daha önce Yapı Kredi Yayınları aracılığıyla dilimizde yayınlanmıştı. Çevirisi bir hayli güç olan eserin tercümesi de Ahmet Cemal’e emanet edilmişti. Ne yazık ki, geçirdiği sağlık sorunlarına rağmen sürdürdüğü çeviri süreci Cemal’in vefatı sonrasında yarım kalmıştı.

Seneler sonraysa Niteliksiz Adam tekrar gündemimize oturdu. Hem de dört cilt birden, yani tam metin haliyle. Eserin yayıncı ve çevirmen köşelerindeyse bu kez farklı isimler yer alıyor. Niteliksiz Adam, bu sefer Aylak Adam Yayınları’ndan M. Sami Türk çevirisiyle karşımızda.

Eser, tanıtım bülteninde şu ifadelerle takdim edilmekte:
Kayıp Zamanın İzinde ve Ulysses’le birlikte modernist roman türünün ve aynı zamanda Dünya Edebiyatı’nın başyapıtlarından olan Niteliksiz Adam tam metniyle 4 cilt halinde, M. Sami Türk’ün çevirisiyle Türkçede! Musil’in 1920’lerin başından 1942’de ölümüne güne değin üzerinde çalıştığı ancak tamamlamayı başaramadığı Niteliksiz Adam, görünürde ana karakter Ulrich’in nitelik kazanma çabalarını ve bir grup Avusturyalı entelektüelin Paralel Faaliyet adını verdikleri bir oluşum içerisinde “önemli bir şeyler” yapma teşebbüsünü anlatırken, özünde “hiçbir şey yapamamanın” romanıdır; herkes eyleme geçmek ister ama geçemez, herkes çok ciddidir ama bu ciddiyet zamanla trajikomik bir hal alır, kitapta aslında çok şey anlatılır ancak bir yandan da hiçbir şey anlatılmaz; Niteliksiz Adam, her şeyin ve hiçbir şeyin romanıdır. Hem kesinlik hem de belirsizliklerle doludur. Fikirsizlik üzerine yazılmış, fikirlerle dolu devasa bir eserdir.

Bu kitap bir hiciv değil pozitif bir konstrüksiyondur.

Bu, bir psikoloğun kitabı değildir.

Bir düşünürün kitabı değildir (çünkü düşünce unsurlarını öyle bir düzene sokmaktadır ki o düzen)

… bir şarkıcının kitabı değildir.

Başarılı olan, başarılı olmayan bir yazarın kitabı değildir.

Kolay da zor da bir kitap değildir, çünkü bu tamamen okura bağlıdır.

Böyle devam etmek zorunda kalmadan, bu kitabın ne olduğunu bilmek isteyen herkesin onu bizzat okumasının (benim veya başkalarının hükmüne güvenmeyip bizzat okumasının) en iyisi olacağını söyleyebileceğimi zannederim.

– ROBERT MUSIL
Dört ciltlik eser sanal ve fiziksel mağazalarda satışa sunulmuş durumda. Tüm meraklılarına şimdiden keyifli okumalar dileriz.