M. Yusuf Kaba
Milattan önce 5. yüzyıldan beri yanıtı bilinmeyen bir dil problemi, cevaba kavuştu. 27 yaşındaki Rishi Rajpopat; kadim Sanskrit dilinin üstadı Panini tarafından öğretilmiş bir kuralın nasıl uygulanması gerektiğini açıklığa kavuşturdu.
Astadhyayi olarak da bilinen Panini’nin dil bilgisi sistemi, aslında algoritmaya benzer bir biçimde; bir kelimenin kökü ve son ekini dil bilgisi açısından doğru cümlelere ve ifadelere dönüştürülmesiyle işleniyor.
Bununla birlikte Panini’nin iki veya daha fazla kuralı birlikte uygulandığı biliniyor ve bu durum da kural çakışmalarına neden oluyor.
Panini, böyle durumlar için uzmanlar tarafından bugüne dek iki eşit dereceli kural arasında bir çakışma olduğunda daha yeni olanın uygulanacağı şeklinde yorumlanan bir üst kural belirlemişti. Ancak bu kural dil bilgisi bakımından her zaman isabetli sonuçlar doğurmuyordu.
Kadim Sanskrit Dil Problemi Asırlar Sonra Aydınlatıldı
Rishi Rajpopat, bu üst kurala geleneksel pencereden bakmak yerine yeni bir yaklaşım getirmekte ısrarcı oldu ve Panini’nin aslında bir kelimenin sağına ve soluna uygulanabilecek kurallar arasında bir çakışma meydana geldiğinde sağ tarafa uygulanacak kuralın tercih edilmesini istediğini ileri sürdü.
Bu yaklaşımını takiben Rajpopat, Panini’nin “dil makinesinin” neredeyse hiçbir istisnası olmaksızın dil bilgisi bakımından doğru sözcükler ortaya koyduğunu keşfetti.
Rajpopat, yaptığı açıklamada bu süreci şu sözlerle açıklıyor:
“Cambridge’de bir, ‘Evreka!’ anı yaşadım. Bu sorunu çözmek için çabaladığım dokuz ayın ardından pes etmeye hazırdım, hiçbir yere varamıyordum. Ben de kitapları bir aylığına kapatıp yazın tadını çıkardım; yüzdüm, bisiklete bindim, yemek pişirdim, dua ettim ve meditasyon yaptım.
“Sonra, gönülsüzce işe döndüm ve dakikalar içerisinde, sayfaları çevirdim ve bu model belirmeye başladı ve her şey mantıklı geliyordu. Daha yapılacak çok şey vardı ama bulmacanın en önemli kısmını çözmüştüm. Sonraki birkaç hafta boyunca o kadar heyecanlıydım ki uyuyamadım, bulduklarımı kontrol etmek ve sorunları çözmek için gecenin bir yarısı da dahil olmak üzere kütüphanede saatler geçirdim. Bu çalışma iki buçuk yıl daha sürdü.”
Eski Hint Bilgeliklerini Saklayan Dil
Rajpopat, Sanskrit dilinin öneminden ve bu buluşun kendisi için ne anlama geldiğinden bahsederek açıklamasını tamamladı:
“Hindistan’ın en eski bilgeliklerinden bazıları Sanskrit dilinde üretildi ve hâlâ atalarımızın neler başardığını tam olarak anlamış değiliz. Çoğu zaman önemli olmadığımıza, gerekeni yapamadığımıza inandırıldık. Umarım bu keşif, Hindistan’daki öğrencilere güven, gurur ve onların da harika şeyler başarabilecekleri umudunu aşılar.”
Asırlar sonra getirilen bu çözüm, sizce nasıl kapıları aralayacak? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, bizleri Google Haberler üzerinden de takip edebilirsiniz.
Kaynak: India Times
İşte bir doktora öğrencisinden beklenen performans. Tebrik ederim.
