Mümin Can
Tarihin acımasız girdabında yitip gitmiş eserler özverili yayıncıların çabalarıyla yeniden okuyucuyla buluşmaya devam ediyor. Bu kapsamda “Tefrika Dizisi” isimli bir çalışma yapan Koç Üniversitesi Yayınları, 1831 ile 1928 yılları arasında yayımlanıp arka planda kalan romanları bugüne taşımayı planlıyor.
Öncelikle Halide Edip Adıvar’ın kardeşi Belkıs Sami Boyar’ın kaleme aldığı “Aşkımı Öldürdüm” ve Selahattin Enis imzalı “Orta Malı” romanları okuyucunun beğenisine sunulacak. Bu yazarlardan Selahattin Enis edebiyat çevrelerinde Türk Emile Zola’sı olarak bilinmekte. Belkıs Sami Boyar ise daha çok çeviri çalışmaları ile tanınan bir isim. Boyar’ın romanı Aşkımı Öldürdüm 1926 yılında Son Saat adlı bir gazetede tefrika edilmiş ve ne yazık ki bugüne kadar unutulup bir köşede kalmış.
Yayımlanacak olan Tefrika Dizisi aslında Özyeğin Üniversitesi’nde yapılan “Türk Edebiyatında Tefrika Roman Tarihi” projesine dayanıyor. Bu araştırmada 300 civarında süreli yayın üzerinde çalışılarak o dönemde yazılmış yüzlerce romanın tespiti yapıldı. Projede çalışılan orijinal nüshaların internet ortamına yüklenmiş hallerine şu linkten ulaşılabiliyor:
Bu proje, birçok az bilinen edebiyatçının yanında Ahmet Mithat ve Peyami Safa gibi dönemin büyük yazarlarının gazetelerde ve dergilerde kalmış eserlerinin de ortaya çıkarılmasını sağladı. Bu bakımdan edebiyat tarihi üzerine çalışanlar yahut bu konuda okumalar yapmayı planlayanlar için önemli bir çalışma olduğunu söyleyebiliriz.
Peki çalışmanın konu aldığı “tefrika” konsepti ne anlam ifade ediyor? Ayrışmak anlamı taşıyan bir kökten gelen tefrika kelimesi, genellikle gazete gibi bir mecrada bölüm bölüm yayımlanan romanları ifade etmek için kullanılır. Bugünlerde artık popülaritesini yitirse de bir zamanlar tefrika romanlar çok yaygındı. Hatta bu şekilde parça parça yayımlanan eserleri insanlar dört gözle beklerdi. Örneğin Charles Dickens’ın meşhur Oliver Twist romanı bir aylık arayla tefrika edilmiştir. Tabii tefrikaların bu projeye konu olanlar gibi gözden uzakta kalıp zamanla unutulanları da mevcuttu.
Edebiyat tarihini aydınlatan, rafların tozunu alan çalışmalar yazılı kültürümüz açısından büyük önem taşıyor. Dolayısıyla benzeri projelerin ve yayınların artarak devam etmesini umuyoruz.
