Beyza Taşdelen
Bir grup Hollandalı bilim insanı ve akademisyen tarafından yürütülen heyecan verici bir araştırma sayesinde, başka kitapları ciltlemek için kullanılmış, gözle deşifre edilemeyecek durumdaki değerli Orta Çağ el yazmaları keşfedildi ve x-ray taramaları sonrasında okunacak duruma getirildi. Böylece belki de bizlere Orta Çağ dünyasıyla ilgili pek çok yeni bilgi getirecek, neredeyse 1300 yaşındaki “saklı kütüphaneler” ortaya çıkarıldı.
15. yüzyıldan itibaren Avrupa’da kullanılmaya başlanan yeni matbaa tekniği, eski el yazmalarını “modası geçmiş” duruma düşürdüğünden, o devirde yazmaları değerlendirmek için bulunan çözüm onları kitap ciltlemek için kullanmak olmuş. Bu uygulama o kadar yaygınmış ki 15. ve 18. yüzyıllar arasında basılan ciltli kitapların beşte birinde cildi güçlendirmek için “geri dönüştürülen” bu el yazmaları parçalarından bulunuyor. Fakat bugüne dek teknik yetersizlikler sebebiyle gün yüzüne çıkarılamayan bu el yazmaları, bazı orta çağ eserlerinden arta kalan tek parçalar olabilirler.
X-ray ışınlarının kullanımıyla başarıya ulaşan bu araştırmada, el yazmalarının ciltten ayırmaya gerek kalmadan okunabilmesi sağlanıyor. Böylece araştırmacılar bir araya yapıştırılmış farklı yazmaları, onlara zarar vermek zorunda kalmadan deşifre edebiliyorlar. Hatta bazı durumlarda araştırmacılar aynı yazmanın farklı kitapları ciltlemekte kullanılan sayfalarını birleştirerek bütün eseri okunabilir hale bile getirebiliyorlar.
X-Ray Taramaları “İngiliz Tarihinin Babası”nı da Gözler Önüne Serdi
Araştırmacıların buldukları en çarpıcı örneklerden biri ise 8. yüzyılda yaşamış ve “İngiliz tarihinin babası” unvanıyla anılan bir keşiş ve öğretmen olan Bede’in yazılarından bazı parçalarmış.
Normalde X-ray tekniği ilk olarak, ciltlere gizlenmiş orta çağ el yazmaları araştırmasının da bir parçası olan Profesör Joris Dik (Delft University of Technology) ve ekibi tarafından eski usta ressamların resimlerini taramak ve gizli katmanları açığı çıkarmak için 2011 yılında geliştirilmiş. Joris ve ekibi bu tekniği kullanarak Rembrandt’ın, başka bir eserinin alt katmanında gizli olan tamamlanmamış bir oto portresini açığa çıkarmışlar.
Araştırmada öne çıkan isimlerden olan Profesör Dik, karşılarına onlara geçmişle ilgili ipuçları sunacak materyallerin çıkma olasılığını “devasa” olarak niteliyor. Leiden Universitesi’nde Orta Çağ kitapları tarihçisi olan Dr. Erik Kwakke ise Observer’a verdiği röportajda bunun “tıpkı bir define bulmaya” benzediğini söylüyor ve devam ediyor:
“Bulduklarımızın çoğu 14. ya da 15. yüzyıllara ait yazmalar, ama Karolenj dönemine, yani 9. yüzyıla ya da daha eskiye ait materyaller bulabilseydik bu çok iyi olurdu. Çok eski bir İncil’den, yani Orta Çağda’ki en önemli yapıttan bir parça bulmak da muhteşem olabilirdi. Her kütüphanede, özellikle de geniş koleksiyonlarda bu ciltlerden binlerce var. Eğer British Library ya da Bodleian’a giderseniz de bu ciltlerden binlerce olduğunu göreceksiniz. Yani toplamda ne kadar büyük bir potansiyelin ortaya çıktığını görebilirsiniz.”
Tarih ile ilgili pek çok karanlık köşeye ışık tutması beklenen bu araştırmalarda tek sıkıntı kullanılan yöntemin oldukça yavaş işliyor oluşu. Bazı taramaların 24 saatten fazla sürmesinin süreci yavaşlattığı yadsınamaz bir gerçek. Fakat Profesör Dik bunun sorun olmadığını düşünüyor ve “Şu anda, bunun işe yarıyor olduğunu gösteriyoruz,” diyor.
Kaynak: The Guardian
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.