Ozan Ercan
Nereye giderseniz gidin insanlara Mona Lisa’yı sorduğunuzda tanıyacaklardır. Dünyanın en ünlü tablolarından birinin yaratıcısı Leonardo da Vinci zamanının ötesinde bir dâhiydi. Sadece resimle kalmamış, anatomi üzerine çalışmış, modern dünyamızın pek çok buluşunun temeline katkı sağlamıştır. Bu sene, onun ölümünün 500. yıldönümü ve biz hâlâ da Vinci hakkında yeni gizemler keşfetmeyi sürdürüyoruz!
Bir ustanın değişimine, gözden geçirmelerine ve düzenlemelerine göz atalım.
Leonardo da Vinci, yaptıklarının oldukça kolay şekilde başarılmış görünmesini sağladı. İcatları, tabloları ve sakalı için durmaksızın çalıştı. Yarattığı eserlere ufak tefek eklemeler yaparak kendisini tatmin edecek seviyeye ulaştırdı. Basitçe söylemek gerekirse da Vinci, yarattığı eserlere harcanmış eforu gizlemeyi çok iyi başardı.
Yeni bir bilimsel araştırmaya göre, şu anda Londra’da bir galeride sergilenen, asıl olarak Milan’da bir kilise için yapılmış The Virgin of the Rocks (Kayalıklar Bakiresi) adlı altar panosunun (kiliselerde kutsal kişilerin ya da dinsel konuların betimlendiği resim, kabartma ya da bezemeli pano) altında bulunan eskizler Rönesans’ın ustası da Vinci’nin tablolarının aşamalarını gözler önüne seriyor. Teknoloji, çalışmalarını bitmiş ve mükemmel haldeki bir üründen daha fazlası olarak ortaya koyuyor: Deneme yanılma, yeniden tasavvur ve düzenlenen canlı bir belge. 1490 ve 1508’li yıllar civarında tamamlanmış tablo ve bu tablonun ortaya yeni çıkmış temelleri, 2019 sonu, Leonardo: Experience a Masterpiece adlı serginin odak noktası olacak. Sergi, 9 Kasım 2019’da açılacak ve 12 Ocak 2020’ye kadar ziyaret edilebilecek.
“Eskizleri ortaya çıkartmak bir Rönesans erkeğine yakışan bilimsel tekniklere dayanıyordu”
2005’te tamamlanmış daha eski bir araştırma, bitmiş tablonun altında bulunan eskizlerin küçük ama önemli bir kısmını ortaya çıkarmıştı. Bu eskizler Meryem Ana’nın Mesih çocuğun önünde diz çöktüğü, Leonardo’nun daha geleneksel bir hayranlık sahnesi yarattığını öne sürüyor. Bununla birlikte, tamamlanmış tabloda Meryem Ana’nın aslında tam tersine karşı tarafa baktığını ve kolunu bir çocuk meleğe doladığını görüyoruz. Tablonun altındaki eskizin yeni açığa çıkan kısımlarında Mesih’in tam üzerinde süzülen ve gözlerine bakan bir melek tasvir ediliyor. Bitmiş tabloda ise bebek çok daha aşağı, yerde, Meryem’in dizlerinde tasvir edilmiş. Melek yanında diz çöküyor ve Mesih yerine çocuk meleğe gözünü dikiyor gibi gözüküyor.
Bu eskizleri ortaya çıkarmak Leonardo gibi bir Rönesans erkeğine yakışan bilimsel tekniklere dayanıyordu. Çizimler çinko içerdiğinden araştırmacılar bunları büyük oranda X ışını yayan floresan haritalar üzerinde tanımlayabildiler ve bu izleri kızılötesi ve hiperspektral görüntüleme teknikleri ile görselleştirdiler. Bu analiz ayrıca Meryem’in gözü ve yanağında silik avuç içi izleri tespit etti. Londra’da bulunan National Gallery bir basın bülteninde, boyanın kalınlığını eşit bir şekilde dağıtmaya çalışırken uygulanan baskıdan dolayı bu izin kaldığını açıkladı. Fakat bu avuç içi izinin Leonardo’nun mu yoksa asistanının mı bilmiyoruz.
Ek olarak Leonardo’nun bu değişiklikleri neden yaptığını da bilmiyoruz. Fakat bildiğimiz bir şey var ise o, sanatçının bizim görmemizi hiç planlamadığı şeyleri keşfetmemizin ne kadar heyecan verici olduğudur.
Siz Leonardo da Vinci ve eserleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşabilirsiniz.
* Leonardo da Vinci’nin Meşhur “Codex Atlanticus” Koleksiyonu Artık Çevrimiçi
* Leonardo da Vinci’nin Kayıp Portresi Sanatçının Ölümünden 500 Yıl Sonra Sergilenecek
Kaynak: Atlas Obscura
Buna benzer başka bir eskiz daha bulunmuştu. Renklendirme aşamasında büyük ihtimal büyük usta değişikliğe gidiyor yada bizdeki gibi eser sansüre uğruyor ve değiştirmek zorunda kalıyor.