İsmet İnönü’nün 1936 Tarihli Notu Yıllar Sonra Gün Yüzüne Çıktı

İsmet İnönü imzasını taşıyan 1936 yılından kalma bir not, Gazi Üniversitesi’nin Merkez Kütüphanesi’nde bulunan Nadir Eserler koleksiyonundaki bir kitapla yeniden gündeme geldi. Notta İnönü’nün yazar ve iş insanı Hüseyin Orak’ın çocuklarına hitap ettiği görülüyor.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Başbakanı ve ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye ait bir not 86 yıl sonra tekrar hatırlandı. Gazi Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’ndeki 18, 19 ve 20’nci yüzyıldan kalma kitap ve yazma gibi nadir eserlerden oluşan koleksiyondaki arşiv çalışmaları devam ediyor.

Gazi Eğitim Fakültesi Kütüphanesi’nden Gazi Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’ne devredilen nadir eserler koleksiyonu tarihe ışık tutmayı hedefliyor. İçerisinde 1926 senesinden günümüze dek bir araya getirilmiş 5.698 kitap, dergi, belge ve eserin yer aldığı koleksiyon 96 yıldır özenli bir şekilde korunuyor.

Araştırmacılar tarafından gizli hazine yakıştırması yapılan koleksiyondaki birçok eserin içeriği hâlâ aydınlatılmış değil. Ancak 1895 tarihli Servet-i Fünun Dergisi’nden, Binbir Gece Masalları’nın ilk İngilizce çevirisine, Kitab-ı Mukaddes’in 1886 İstanbul baskısından, Osmanlıca Nutuk’a, Osmanlı dönemine ait belge niteliği taşıyan eser ve ders kitapları da koleksiyonda yer aldığı biliniyor.

İsmet İnönü Yazdığı Notta Hüseyin Orak’ın Çocuklarına Hitap Ediyor

İsmet İnönü tarafından 12 Eylül 1936 tarihinde el yazısıyla kaleme alınan not da işte bu koleksiyonda bir kez daha gün yüzüne çıkartıldı.

İsmet İnönü’nün, yurt gezisi esnasında Heybeliada’da kendisini ziyaret eden Hüseyin Orak’ın, çocuklarına yazdığı notta şu ifadeler yer alıyor:

“Küçük seyyahları tebrik ettim. Seyahat sevmek bir memleket için çok eyi bir şeyi teşvik alınacak bir arzudur.”

İnönü’nün notu, yazar Hüseyin Orak’ın Türkiye Kılavuzu isimli gezi rehberi kitabının baskısında yer alıyor. Notun kenarında ise yazar Orak’ın şu ifadeleri yer alıyor:

“1936 yılında yurt gezisine gönderdiğim çocuklarım Heybeliada’da Milli Şefi’mizi ziyaretleri sırasında ellerindeki not defterlerine lütfen yazdıkları çok kıymetli bir hatıraları.”

Nadir Eserler Koleksiyonu Dijitale Aktarılacak

Arapça, Osmanlıca, İngilizce, Fransızca ve Türkçe kaynaklardan oluşan nadir eserler koleksiyonunun dijitalleştirilerek kullanıma açılması bekleniyor. Özellikle 1935-1987 yılları arasını kapsayan fotoğraflı, resimli, çizimli, el işlemeli el yazmalı tezlerin bulunduğu kısmın kültürel mirasa önemli bir katkı sunacağı öngörülüyor.

Gazi Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Öğretim Görevlisi Nur Uzun, eserlerin gün yüzüne çıkması gerektiğine dikkat çekerek şu sözleri kaydetti:

“Bu koleksiyon bize Gazi Eğitim Fakültesi’nden devredildi. 1926 yılından beri gelen eserler var. Osmanlı Türkiye’sine ait kültürel eserler var. Oldukça zengin, saklı koleksiyon mevcut burada. Örneğin Serveti Fünun Dergisi var, Osmanlıca yazılmış Nutuk var, İsmet İnönü’nün el yazısıyla yazdığı notu var. Binbir Gece Masalları’nın ilk İngilizce çeviri baskıları var, Kitab-ı Mukaddes’in 1886 İstanbul baskısı Osmanlıca var. 1929’da İstanbul’da basılmış Osmanlıca Hayat Bilgisi 1’inci sınıf ders notları var. Kültürel mirasa, tarihe eşlik eden bir koleksiyon. Amacımız buradaki kaynakları gün yüzüne çıkartarak, ‘zamana yolculuk’ adı altında kültürel mirasa katkı sunmak istiyoruz.”

Arşiv Bir Tür ’Zaman Yolculuğu’ Olarak Tanımlanıyor

Uzun, eserlerin içeriklerinin ortaya çıkması için uzmanlar tarafından inceleme başlatıldığını belirtirken sözlerine şöyle devam etti:

“Eserlerin detayları çok fazla bilinmiyor. Bu yaptığımız çalışma ile belki çok değerli bilgileri gün yüzüne çıkarmış olacağız. Buradaki eserler aslında bir müze değerinde. ‘Zamana yolculuk kültürel mirasa katkı’ anlayışı ile eserleri dijital ortama aktararak okuyucuya açmak, okuyucu ile kaynakları buluşturmak istiyoruz. Buradaki her bir kaynak müzede yer alabilecek değerde bir kaynak olabilir. Bizim de amacımız Gazi Üniversitesi olarak bunu gün yüzüne çıkarmak. Herkesin dijital ortamda bu eserlerden faydalanmasını istiyoruz. Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Musa Yıldız’ın destekleriyle nadir eserler koleksiyonunun listelenmesi yapıldı. Uzmanlar tarafından inceleme yapılarak her bir eser gün yüzüne çıkmış olacak.”

Uzun ayrıca koleksiyonun özel bir havalandırma sistemine sahip kapalı bir alanda muhafaza edildiğini ve eserlerin bakımlarının düzenli olarak gerçekleştirildiğini belirtti.

İsmet İnönü’nün Not Yazdığı Hüseyin Orak Kimdir?

Hüseyin Hilmi Orak 1897 yılında şimdilerde Romanya sınırlarında kalan Dobruca Bölgesi’ndeki Babadağ kasabasında dünyaya geldi. 1910 yılında bazı üyeleriyle birlikte önce İstanbul’a, ardından da Eskişehir’e göçtü. 1917’de Kara Harp Okulu’na kaydoldu.

Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’na genç bir subay olarak katılan, İstiklal madalyasına layık görülen Orak’ın en ünlü eseri ise Türkiye Kılavuzu. Savaştan sonra iş insanı, girişimci ve sanayici kimlikleriyle görev alan Orak, 1936 yılında çocuklarıyla çıkacağı yurt gezisi sırasında ihtiyaç duyduğu bir ülke kılavuzunu bulamayışı ile Türkiye Kılavuzu’nu yazmaya karar vermişti. 1946 yılında basılan kitap Türkiye’nin şehirlerine dair bilgiler veriyor.

86 yıl sonra yeniden hatırlanan İsmet İnönü imzalı bu not için sizin görüşleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: DHA