Devrim Beyaz
Mustafa Kemal Atatürk ile 1923 yılında gerçekleştirilmiş bir röportaj, İngiliz arşivlerinde bulundu. AKP milletvekili Halil Özşavlı, Atatürk’ün bugüne dek hiç gün yüzüne çıkmamış bir söyleşisini tespit ettiğini duyurdu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile 98 sene önce gerçekleştirilmiş bir röportaj ilk defa gün yüzüne çıktı. Yıllarca İngiliz arşivlerinde bekleyen belge, AKP Şanlıurfa Milletvekili ve tarihçi Doç. Dr. Halil Özşavlı tarafından ortaya çıkartıldı.
Ulu Önder’in 12 Şubat 1923 tarihinde Fransa’nın Le Temps adlı gazetesinden muhabir Paul Gentizon’a verdiği söyleşi 98 sene sonra tesadüfen ortaya çıktı.
Halik Özşavlı, İngiliz Milli Arşivi’nde araştırma yaparken şans eseri bulduğu bir belgenin önemini sonradan fark ettiğini kaydetti.
Mustafa Kemal Atatürk ile Yapılan ve Hiç Yayımlanmayan Röportaj Şans Eseri Ortaya Çıktı
Büyük İzmir yangını ile ilgili araştırma yaparken İzmir Limanı’nda demirleyen İngiliz savaş gemisi Curacoa’nın seyir defterinde Atatürk ile yapılan bir röportajı bulduğunu aktaran Özşavlı şu ifadeleri kullandı:
“Röportaj, daha önce hiç yayımlanmamış olması ve Mustafa Kemal’in verdiği mesajlar açısından çok kıymetli.”
Atatürk ile yüz yüze görüşen Paul Gentizon, sonrasında röportajı Curacoa adını taşıyan İngiliz savaş gemisinin kaptanına rapor ediyor. Geminin kaptanı da söyleşiyi seyir defterine işliyor. Ancak söyleşi, gazetede yayımlanmıyor.
Özşavlı konu hakkında şöyle konuşuyor:
“Kaptan da bunu alıp seyir defterine işliyor. Sonra bu röportaj acaba Le Temps gazetesinde yayımlanmış mı diye baktım. Dönemin Le Temps gazetesini buldum. Orada hiçbir şekilde çıkmamış. Atatürk Araştırma Merkezi’ne sordum, kendim araştırdım, Mustafa Kemal’in bu röportajı kesinlikle bilinmiyor. Dolayısıyla bu röportajın ilk kez ortaya çıktığı ve daha önce yayımlanmamış olduğunu tespit ettim.”
Atatürk Röportajında “Yeni Türkiye” İfadesinin Altını Çiziyor
Atatürk’ün 1,5 sayfalık röportajında üç kez “yeni Türkiye” ifadesini kullandığına dikkati çeken Özşavlı, açıklamalarına şu sözlerle devam ediyor:
“Atatürk, ’Kapitülasyonları hiçbir koşul altında kabul etmeyeceğimizi, bağımsızlığımız için savaştığımız 4 yıl boyunca her zaman ifade ettim’ diyor. Mustafa Kemal, ’Fransızların bu konuda diğer herkesten daha uzlaşmaz olması beni şaşırttı. Şahsımın ve ülkemin Fransa’ya karşı hissettiği duygular dostanedir. Fransız hükümeti, bağımsızlığımızı tehlike altına sokacak koşulları kabul etmemiz konusunda ısrarcı olursa biz bu ısrarın dostane olduğunu kabul edemeyiz. Yeni Türkiye, diğer milletler gibi yaşamak istiyor. Biz yeni Türkiye’nin, ikinci bir Çin veya koloni addedilmesine karşıyız. Biz köle olmayacağız. Eylemlerimizi harekete geçiren tek şey, tam bağımsızlığa olan talebimizdir ve Fransız halkı, tutumumuzun başka bir motivasyondan kaynaklandığını düşünmemelidir. Fransa ile iyi ilişkiler kurmak istiyoruz çünkü iki ülkenin birçok müşterek çıkarı var. Bunlar karşılıklı ilişkiye dönüşürse bu, en yararlısı olacaktır. Eğer olmazsa sonsuz güçlükler var olacaktır’ ifadelerini kullanıyor. Röportaj, Mustafa Kemal Atatürk’ün, 98 yıl önce yeni Türkiye’ye ve tam bağımsızlığa vurgu yapması bakımından çok kıymetli.”
Siz bu keşif hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: AA
O günün en uzak yerlerini bile ilgiyle takip ettiği şu cümlesinden anlaşılıyor.
1911’de gerçekleşen devrim ile hanedanlığı yııkıp Cumhuriyet’i kuranların en fazla yapabildiklerinin sömürgeden yarı sömürgeye geçiş olduğunu daha 1923 yılında tespit ediyor Atatürk.
Ve acıdır ki Türkiye de bu kaderi Atatürk’ün ölümüyle yaşıyor. Şunarov Yeni Türkiye için çok daha geriye çeksede bu tarihi onunla aynı fikirde değillim.
Aynı fikirdeyim. Sadece İnönü’yü de o devre dâhil ediyorum. En azından savaş sırasında denge siyasetine özen göstermiş ama yanan yine biz olmuşuz.
Atatürk o coğrafyayı yakından takip ediyor. O bölgedeki Türk toplulukları ile yakından ilgileniyor. Sonraki tarihlerde öğrenci kabul ediyor, bizden öğrenci gönderiyor o bölgedeki Türk devletlerine (gerçi o zaman devlet değiller, ama biz öyle diyelim). Türkiye’nin oradaki Türk toplulukları ile sürekli bağlantı halinde kalması gerektiğini ifade ediyor. Hatta bir gün Rusya’nın dağılacağını ve bizim o Türklerle kültürel ilişkilerimizin sürekli canlı kalmasını istiyor.
Hatta bir röportajında Japon büyükelçisine “bir gün mutlaka Çin Seddi önünde buluşacağız” demiş. Hem Türk dünyası ile hem de dış dünya ile çok ilgili yani.
Yalnız Emre Kongar ve Sinan Meydan bu röportajın ilk kez yayınlanmadığını, hatta bunu kapsayan bir de kitap olduğunu iddia ediyorlar. Dün Twitter’da rastladım.
Bununla ilgili kaynak var mı?
Genelde Türk toplulukları hakkında olan sözleri de biraz baÄlamından koparılarak baÅı sonu yok sayılarak alıntılanıyor, hatta turancı ilan edenler bile var.
Acaba hangi baÄlam içerisinde bunu söylemiÅti.