Şevval Gülteki
Black Mirror yılbaşına özel interaktif bir filmle geri geldi. Ben de haberi verildiğinden beri heyecanla beklemeye koyulmuştum ve Netflix’te yayımlandığı gibi ekranın başına geçtim. Her bir senaryo için farklı farklı çekimlerin yapıldığı filmin toplam süresi beş saati geçmekteydi. Beş saatlik upuzun bir farklı deneyim… Yayımlanan fragmanla birlikte giderek heyecanım arttı. Beklentilerimi karşıladı mı? Bu yazıda hem spoiler’lı hem de spoiler’sız olmak üzere iki ayrı kısımda filmi sizler için inceledim.
Senaryosunun Charlie Brooker tarafından yazıldığı, yönetmen koltuğundaysa David Slade‘in oturduğu Black Mirror‘ın yılbaşına özel olarak Netflix’te yayımlanan filmi “Bandersnatch” nasıl olmuş hep birlikte bakalım.
Black Mirror: Bandersnatch İncelemesi – Kısaca Konudan Bahsetmek Gerekirse
Stefan Butler isminde oyun tasarlamakla uğraşan bir genç bir karakterimiz var. “Kendi maceranı seç” tarzında bir kitap olan Bandersnatch’tan hareketle bir oyun tasarlıyor. İnsanların seçimlerine göre farklı farklı yollar ve sonları içeren bir oyun bu. Biz de filmi izlerken yaptığımız seçimlerle birlikte, Stefan’ın bu oyunu tasarlayış sürecinde yapacaklarını belirlemesine yardımcı oluyoruz.
Beklediğimize Değdi mi?
Black Mirror dizisini oldukça fazla seven ve gündelik hayatında da her fırsatta öven bir insan olarak bu filmin haberini okuduğumda gerçekten heyecanlanmıştım. Konusunu okuduğumda aklımda Playtest bölümüne benzer bir şeyler canlanmıştı. Benzer bir tekrarlı senaryoda fragmandan da anladığımız kadarıyla biraz korku filmi tadında bir hikâyede seçimler yaparak ilerleyecektik. Seçimlerine göre şekillenen yeni yollar oyun dünyasından aşina olduğumuz bir şey olmasına rağmen filmler için yeni bir şeydi. Aklıma ileride bunu sanal gerçeklik gözlükleri ile de deneyebileceğimiz gelince gerçekten atılan bu ilk adımı merakla izledim ve elimden geldiği kadarıyla farklı bütün sonlara ulaşmaya çalıştım.
Bir Black Mirror bölümü olarak pek tatmin edici olmasa da, senaryo olarak bundan daha güzel pek çok bölümünü izlemiştim, yapılmaya çalışılan şey heyecan vericiydi. Black Mirror dizisini şu an olduğu konuma getiren şey, her bölümde kaçındığımız gerçekleri bir tokat etkisiyle suratımıza çarpmasıydı. Bu bölümde de bir kilit sahne ve uzunca her şeyin izleyiciye aktarılma anı vardı, ama bende pek beklenilen etkiyi oluşturamadı. Bilemiyorum, belki fazla didaktik geldi, belki biraz daha fikirsel olarak altının desteklenmesini bekledim. İnteraktif bir film olması ve farklı farklı senaryoların eline yüzüne bulaştırılmadan yazılmasının zor olduğunu biliyordum ama bu yazılan senaryolar bir de klasik Black Mirror bölümü kalitesi tadında olsa gerçekten müthiş bir seyir zevki olabilirdi. Şu hâliyle ilk izlenildiğinde, özellikle de bütün seçenekler arka arkaya denenip biraz da beyin zorlanmışsa, insanda bir coşku uyandıran ama sonrasında üzerinde düşünmek istediğinde çok da fazla kafa yoracak bir şey bulamadığın bir bölüm olmuş.
Yazının bundan sonraki kısmı farklı sonlara dair spoiler barındırmaktadır.
Belki bu izledikten bir süre sonra etkisinin uçup gitmesinin sebebi, konunun daha önceden çok fazla işlenmesi ve izleyicinin bunun çok iyi örneklerini tecrübe etmiş olmasıdır. Malum aslan-canavar sahnesinde Donnie Darko’yu, Colin’in evindeki sahnede Doctor Strange’i, pek çok kaderle ilgili komplo teorisi üretme sahnesinde The Matrix’i, Truman Show’u ve diğer yapımları düşündük. Film bunlardan farklı olabilecek, üstüne bir şeyler eklenebilecek bir sahne vermedi bize. Colin’in konuşma sahnesinin etkileyici olması gerekirdi ama o sahnede bunların hiçbiri yeni duyulan şeyler olmadığı ve söylenilenler bir komplo teorisi sığlığında bırakılıp daha da devam ettirilmediği için film boyunca gözlerimiz başka bir etkileyici sahne aradı durdu.
Bana kalırsa filmin en tokat etkisi verebilecek kısımları, biri seni gözetliyor kısmında Netflix logosunun çıktığı ve “İzleyiciler senin kaderine yön veriyor, sen özgür değilsin.” repliğinin işlendiği bölümdü. Bölümün amacı etkileyicilik oranını artırmak için izleyiciye seçimleriyle bu işe dâhil olduğunu hissettirmekti. Bu sahnelerde özellikle de psikologla arasında geçen diyalogtaki sıradan olma vurgusu, bir film olduğunun farkında olma ve ona göre davranma sonrasında gerçeklikle senaryonun birbirine karışma kısımları güzeldi. Gerçekten amaçlanan etkiyi veriyordu. Keşke diğer yollar da bu tatta şekillenseydi veya kitaba bağlı göndermeler daha fazla olsaydı diye düşündüm. Colin, Huxley’den bahsederken distopik anlatıma girseler, biraz daha edebiyat göndermeleri üzerinden ilerleyen dakikalar izlesem de aldığım keyif katlansa diye hayaller kurdum.
Bunun haricinde yaptığımız seçimlerin, birkaç kere oynadıktan sonra anladığımız üzere aslında pek de önemli olmadığını, belirli şeylerin sabit nokta olduğunu ve değişmediğini anlamak güzeldi.
İlk ulaştığım finalde, bunun günümüze uyarlanması fikri ve Netflix üzerinden olmasıyla ilgili konuşma gerçekten Black Mirror izliyormuşum hissi verdi. Aynanın bana dönüp yüzümü gösterdiğini, sadece bir izleyici olarak köşeden izlemekle yetinmeyip bu işe dâhil olduğumu hissettirdi.
Birtakım eksikliklerine rağmen, böylesi cesur bir hareket için, şimdiye kadar olan konseptin belirli noktalarda bir tık dışına çıkıp denenmeyeni denediği için Black Mirror ekibini ve Netflix’i kutluyorum. İleride çok daha güzel yazılmış bölümler izleyeceğimizi düşünüyorum.
Black Mirror, her ne olursa olsun izlediğim en kaliteli işlerden biri olmaya devam edecek. Bu kalitede yapımların artması ve güzel şeyleri daha çok izleyebilmek dileğiyle.
Hepinize iyi seyirler dilerim.
Seçimleri biz yapıyor olmamıza rağmen olaylar nereye varacaksa yine oraya varıyor, bölümün vermek istediği mesajı bizim üzerimizden göstermeleriyle yaratıcı bir senaryo olmuş ben sevdim.
En etkileyici sonlarından biri eğer geldiyseniz, günümüzde yaşayan aynı kitapla ilgilenen bir kadının aynı yolda delirdiğini ve onu da seçimimizle kontrol edebileceğimizi görmek çok etkileyiciydi.
Biraz önce bitirdim diziyi. Fikir olarak güzel uygulama biraz basit. Ya da özgür iradeyi sorgulama açısından başarılı. Tam karar veremedim bu yönden.
Sanırım gelecekte dizilerin yapılacağı konsept olarak düşünülmüş. Sonuçta tüm diziler böyle yapılmaya başlanırsa korsan dizi sitelerinin sonu gelmiş olur.
Bilgisayar aleminde hiç bir şeyin sonu gelmez yani hiç bir şey güvende değildir. İki aya kalmaz aynı algoritmayı kuracaklarına eminim korsan dizi sitelerinde. Sonuçta mantık aynı.
O değilde ben hala izleyemedim ya Netflix hesabı olup paylaşabilecek birisi var mı?
Bu dizi için algoritma basit ama seçenekler çoğalmaya başladığında korsan sitelerinin elinden bir şey gelmez. Tek yapabilecekleri, bu dizi için yaptıkları gibi her seçenek için farklı bölüm çıkarmak olur.
Bir frp oyununu dizi haline getirmek kadar düşüncesi saçma olur.
Stanley Parable, Doki Doki gibi oyunların Philip K. Dick kafasıyla oluşan bir temayla bir filme aktarımı da diyebileceğimiz bir deneme. Oyunlarda denen bu interaktif hikaye anlatıcılığının bir filme düzgün bir şekilde ne zaman yansıtılacak diye bekliyordum ve sonunda oldu diyebilirim. Umarım bu film bu tipte birçok filmin çıktığını görürüz.