Jonathan Strange & Bay Norrell: Toplanın, İngiliz Büyüsünü Yeşertecek Eleman Aranıyor

“İngiltere’ye iki büyücü gelecek..

İlki benden korkacak, ikincisi beni görme özlemiyle yanacak, İlkini hırsızlar ve katiller yönetecek, ikincisi kendi yıkımında suç ortağı olacak, İlki kalbini karanlık bir ormanda karlar altına gömecek ama yine de sızladığını hissedecek, İkincisi en değerli varlığını düşmanının elinde görecek..

İlki hayatını yalnız geçirecek, kendi kedisinin gardiyanı olacak, İkinci ıssız yollarda yürüyecek, başında fırtına, yüksek bir tepede karanlık bir kule arayacak..”

Yukarıda yazılanlar Jonathan Strange & Bay Norrell adlı kitaptan ufak bir kesit. Nedir kardeşim öyle gökten düşer gibi diye sorarsanız eğer; kitap Neil Gaiman‘ın “İngiliz fantastik romanının son yetmiş yılda yazılmış en mükemmel örneği,” olarak tanımladığı, 2004 yılı çıkışlı tarihinden hemen bir yıl sonra 2005 yılında Hugo ve World Fantasy “En İyi Roman” ödüllerini toplayan Susanna Clarke’ın buram buram büyü kokan bir eseri. Edebiyatın büyüyle buluşması bir nevi.

Size romanı daha çok tanıtmayı hakkında methiyeler düzmeyi çok isterdim. Zira yurt dışında ilgiyle karşılanan bu eser Türkiye’de belli bir kesimin dışında pek yankı uyandırmadı. Aynı şey dizi uyarlaması için de geçerli. Aslında dizinin çıkışının üzerinden neredeyse 2 yılı aşkın bir zaman geçti, ama gerek hikâye gerek oyunculuklar gerekse de yapımda harcanan emek bizi bu kaliteli yapıtın sesini daha gür bir şekilde duyurmaya itti.

Bilirsiniz bir kitabın diziye ya da filme uyarlanması her zaman düzgün sonuçlar doğurmayabiliyor. Buna olan örnekler gayet fazla. Lakin alışılagelmiş ejderha, kılıç, kalkan fantazyalarından farklı olarak, fantastik türünün dönem ögeleriyle süslenmiş kaliteli bir örneği olan kitabın hikâyesini, benzer türdeki tekdüze Amerikan dizilerinden sıyrılarak eserin atmosferini bozmadan mükemmel bir şekilde ekrana yansıtmayı başarmış yapımcılar. Böylece bizlere 7 saatte derdini anlatan, sürükleyici bir mini dizi halini almış Jonathan Strange & Bay Norrell.

Nedir Peki Bu Dizinin Konusu?

Dönem 1806 İngiltere’si, 19. yüzyılın başlarındayız; ancak karşımızda alternatif bir tarih var. Politikacılar, Napolyon Savaşları, çoğunlukla hikâye aynı tarihsel akışa sahip. Büyünün varlığının kabul edildiği ama büyü yapabilen kimsenin kalmadığı bir dönemdeyiz. Kuzey İngiltere yüzyıllarca büyücü bir kral tarafından yönetilmiş olsa da dönemin büyücüleri artık büyü yapamayan, büyü tarihi okuyup yazan büyücü entelektüellere dönüşmüştür. Büyücü locaları sadece yemek toplantıları düzenleyen, işlevselliğini yitirmiş yerler haline gelmiş, kısaca İngiltere’de büyü ölmüştür.

Ve bu sırada hikâyeye kitaba ismini vermiş iki büyücü dâhil olur. Sadece kendi çıkarını düşünen ve İngiltere’nin tek büyücüsü olmayı düşleyen “Bay Norrell” ile büyücülük yeteneğinin sınırlarını bilmeyen genç ve cesur “Jonathan Strange.” Ve bu iki karakterin etrafında dallanıp budaklanan muazzam bir hikaye.

Sadece buraya kadar anlatıyorum zira hikâyenin geri kalanının büyülü atmosferini siz kendiniz soluyun istiyorum.

7 Saat İçin Harcanan Muazzam Emek!

Dizinin yönetmeni Toby Haynes bütçe kısıtlamalarından dolayı daha yaratıcı olmaya çalıştıklarını, tüm alternatifleri kullanıp elindekilerinin en iyisini yapmak için uğraş vererek diziyi tamamladıklarını söylüyor.

Öte yandan dizinin yapımcısı Nick Hirschkorn yapım aşamasındaki zorlukları şöyle dile getirmiş:

Diziyi ekrana taşımak gerçekten zorlu bir süreçti. Hikâyenin geçtiği dönemi ve kitabın havasını izleyiciye olduğu gibi aksettirebilmeyi istiyorduk ve zorundaydık da. Çok fedakârlık yaptık. Dizinin efektleri için ayrı bir uğraş sergiledik. Mesela bir sahnede aynı anda 18 efekt birden kullandık. Görsel açıdan muazzam bir sahneydi ama epey pahalıydı doğal olarak. Aklımızda bulunan bazı sahneler için milyon dolarlar gerekiyordu, bu yüzden izlerken belli olmayan bazı tavizler verdik. Özellikle bir televizyon kanalı için yapıldığında bütçeler çoğu zaman yetmeyebiliyor ve parayı çok dikkatli harcamak gerekiyor.

Uyarlamanın başarılı olmasının sebebini dizinin senaristi Peter Harness şöyle tanımlıyor:

Kitabı onurlandırmak ve onu okurken alınan tadın diziyi izlerken de alınabilmesini sağlamak istedim. Dizide, kitapta olduğu gibi her detayı ayrıntılı olarak işlememizin mümkünatı yoktu. Her bir sahnenin mecburen izleyiciyi olabildiğince etkilemesi gerekiyordu.

Kitapta ise böyle bir zorunluluk yok. Karakterlerin kim olduklarını, ne düşündüklerini veya nasıl hissettiklerini arzu ettiğiniz biçimde uzun uzadıya anlatabilirsiniz ama dizide görsel bir şey var ve bunu izleyiciye yansıtabilmek epey bir zor.

Susanna Clarke çektiğimiz birkaç sahneyi izleyince çok mutlu oldu ve dolayısıyla ben de mutlu oldum. Onun memnun olması benim için çok önemliydi, çünkü bu kitabın hakkını verebildiğimizi gösteriyordu.

Bu arada dizinin başarılı olmasında sadece ekibin değil oyunculukların da büyük payı olduğunu söylemeden geçmek istemiyorum. Zira oyunculuklar göz dolduracak kadar başarılı. Jonathan Strange rolünde Babylon ve Hidden’dan hatırlayacağımız Bertie Carvel var ve müthiş bir oyunculuk çıkartıyor. Bay Norrell rolünde Ray Donovan adlı diziden de tanıdığımız Eddie Marsan’ı görmekteyiz ki döktüren bir diğer oyuncu da kendisi.

Yukarda yazdığım kadarıyla zaten benim dizi hakkında görüşlerimi anlamışsınızdır. Ama yine de bana soracak olursanız ilk önce kitabı tüketip sonrada diziyi izlemenizi şiddetle tavsiye ederim. Evet, ana hikâyede bir değişiklik yok lakin romanın kendine özgü havasını soluduktan sonra diziyi izlemek daha keyif verici.

Diziyi izleyip bitirdikten sonra tadı damağında kalanlar için güzel bir haber vereyim sizlere.

Jonathan Strange & Bay Norrell bir mini dizi olarak çekilmesine rağmen, çok beğenildiği için BBC devam serisinin çekilmesini istemiş. Bunun üzerine senarist Peter Harness romanın yazarı Susanna Clarke’a gidip romanın devamını yazmasını rica etmiş. Susanna Clarke da bunu kabul etmiş! Ancak devam kitabı ne zaman çıkar, ne zaman çekimlere başlanır orası meçhul. Bize yine gözümüz yollarda beklemek düşüyor.