Spider-Man: Düşmanca Devralma – Düşman Ağlarına Karşılık Örümcek Adam

Çeşitli izlenme verilerine baktığımızda (televizyon, film, dizi, reklamlar vb.) bilgisayar oyunlarının tüm izlenme türlerinin önüne geçtiğini biliyoruz artık. Bundan mütevellit bilgisayar oyunları neredeyse her yıl özelliklerine yenilerini ekleyerek oyunseverleri cezbetmeye ve piyasasını genişletmeye devam ediyor. Günlük hayatın rutininden kurtulmak isteyenler için geliştirilen; insanların “Oynarken Dinleniyorum” dediği bilgisayar oyunları flow (akış) olarak tanımlanan psikolojik rahatlamanın günümüzdeki en etkili yolu.

İthaki Yayınları tarafından yayınlanarak geçtiğimiz hafta raflardaki yerini alan David Liss’in kaleme aldığı Spider-Man: Düşmanca Devralma macera kitabı yukarıda bahsetmek istediğim ‘kendi dünyanda akışa geçmek’ için biçilmiş bir kaftan.

2018 yılında adından en çok söz ettiren bilgisayar oyunları içerisinde Insomniac tarafından geliştirilen Marvel’s Spider-Man yer alıyor. İşte bu oyunun öncesini anlatan Spider-Man: Düşmanca Devralma kitabının heyecanını yaşamaktayız ki, en az oyunun kendisi kadar bizleri flow (akış) evreninin içine sokmakta. Stan Lee ve Steve Ditko tarafından 1962 yılında hamur kağıt üzerinde hayata geçirilen Spider-Man’in insan psikolojisini rahatlatıcı etkisi bilgisayar oyunlarının da öncesine tekamül eder ki, bu özelliğiyle bile Spider Man, en abartılı güçlere sahip olan kahraman olması açısından da diğer kahramanlarla karşılaştırıldığında ayrıcalıklı bir yerinin olmasını hak eder.

Edebiyat Olarak Spider-Man

Çizgi kahraman olarak yaratılması, bilgisayar oyunları, sinema ve edebiyat uyarlamaları ile karşımıza çıkması… Spider-Man bizi her haliyle macera dünyasına çekebilmeyi başarıyor. Konumuza edebiyat üzerinden devam edeceğimizden Spider-Man: Düşmanca Devralma kitabına geçiş yapabiliriz. Kahramanımız Peter Parker New York’ta yaşayan, bilgisayarını acil durum kanallarını -yangınlar, soygunlar, iki de bir ortaya çıkıp süper kötü şeyler yapan kötü adamlar- izlemeye ayarlamış ve bazen eğlenceli olabilecek bir şeyler yakalamak için de bilgisayarda kodlamalar yapmaktan geri durmamış süper iyi bir insan. Aslında bir bilim insanı. Bir cumartesi gecesi New York tarzına dört dörtlük uyan Steve’in Yılan Deposu’nda yeni macerasına atılacak olan Örümcek Adam’ı neler beklemektedir sorusunun merakıyla başlarız kitaba.

Bu kitapta da diğer bütün Spider-Man türevlerinde olduğu gibi anti-kahramanlar (Rhino, Scorpion,
Lizard, Shocker, Electro… bu liste uzayıp gider) söz konusu olmalıdır ki heyecanın ve maceranın tadına varalım. Kitabımızda Spider-Man’in karşısındaki kötü adamımız Wilson Fisk’tir. New York’a dönmüş, kendini halka hayırsever bir girişimci gibi tanıtıp aynı zamanda Spider-Man kostümüyle sokaklarda terör estirerek Spider-Man’in namına leke düşürmeye çalışmaktadır.

Kitabın Spider-Man maceralarına aşina olduğumuz şekli böyleyken, gündelik yaşam dediğimiz Peter Parker cephesi var ki, burası da en az bizi heyecanlandıran maceralar kadar önemli. Spider-Man’in en önemli meselesi olan; madalyonun iki yüzü unsuru (iyi-kötü; macera-günlük yaşam, kahraman-anti kahraman) Düşmanca Devralma kitabında da orantılı bir şekilde kullanılmakta. Peter Parker kirasını ödemekte güçlük çeken, günlük hayatta herkesin yaşadığı güçlükleri bir bilim insanı olarak yaşarken, kimliğine yapılan saldırıları ve suçlamaları bertaraf eden bir kahramana da -Spider-Man’a de- dönüşebilmekte. Bu ironik geçişler Spider-Man olgusunun temelinin oluşmasında en önemli unsurlarken David Liss’in bunu yaparken keskin davranması belki de bir macera kitabı için gerekliyken okuyucunun biraz afallamasına, bir şeyi kaçırmış olabilir miyim duygusuna kapılmasına sebep oluyor. Yazar (kitabın konusu ve özü itibarıyla) okuyucunun da hızlı ve atak olmasını bekliyor. Fakat edebiyat söz konusu olduğunda kendi hayal dünyamız da devreye girdiği için burada da bir dengenin sağlanıyor olması gerektiği gerçeği ortaya çıkıyor hiç şüphesiz.

Bir Macera Olarak Kaos, İroni ve Mizah

Gündelik hayatta herkes gibi yaşayan Peter Parker’ın sıkıntıları ile dönüştüğü Spider Man’ın bir
kahraman olmasına ve iyi olan tüm özelliklerine rağmen yaşadığı kaos, maceraların mücadele etme
gerçeğinden geldiğini bize hatırlatıyor. Tüm bu karşıtlıklar yukarıda bahsettiğim ironilerle paralellik gösterir derecede (meydana gelen olayların doğası gereği) mizah unsurlarını da beraberinde getirmekte. Peter’ın kirasını ödeyememesi, patronuyla olan diyalogları, sevgilisi Mary Jane ile olan iniş çıkışları veya Spider-Man’in ezeli düşmanı Wilson Fisk ile mücadelesi, düştüğü durumlar, atlatması gereken bin bir türlü aksilik kaos unsurunu karşımıza çıkarırken ters köşe durumların hiç beklemediğimiz anlarda mizahı da beraberinde getiriyor. Bu gerçek kitap boyunca beklemediğiniz yerlerde gülmenize sebep olabilir!

Yalnız tüm bunları David Liss’in anlatı özelliğine bağlamamız olası değil. Çünkü Spider-Man’in 57 yıldır zirveye oynayan maceralarının olmazsa olmaz niteliği tüm bunlar. David Liss bundan önce macera türü diyebileceğimiz bir çok roman yazmış olmasına rağmen (Kahve Tüccarı, Yalnızlık Gösterisi, Kağıt Komploları, Gizli Belgeler) ilk defa Spider-Man ile maceranın tam göbeğine giriş yapıyor. Fakat yine de David Liss’in, Spider-Man hikâyesindeki varlığı akıcı dilini-üslubunu romana yansıtabilmesinden ve hikâyeyi kendi ritmine bırakmasında ortaya çıkmakta. Bu durum da ancak tecrübeli bir yazar tarafından kotarılabilir bir özellik olsa gerek.

Editörlük, Çeviri ve Kapak Tasarımı

İthaki Yayınları önemli bir macera klasiğini özenli bir çalışmayla bizlere sunmuş. Kitabın düzeltisini ve yayına hazırlığını Emirhan Burak Aydın ve Alican Saygı Ortanca yapıyor. Çevirmen Cihan Karamancı maceranın hızına uygun olarak son derece akıcı ilerleyen romanın ritmini yakalayarak çevirisini başarılı bir şekilde gerçekleştirmiş.

Kapak tasarımı çizgi roman dergilerinden aşina olduğumuz şekliyle gayet renkli ve albenili. Kapak görseli Alexander Lozano’ya; kapak uygulaması ise Hamdi Akçay’a ait.

Insomniac tarafından geliştirilen Marvel’s Spider-Man oyununa iyi bir hazırlık kitabı olan Spider-Man: Düşmanca Devralma kitabını tüm macera tutkunlarına tavsiye ederim.
Aynur Kulak