Konuk Yazar
Tevfik Uyar, 2022’nin başında raflara gelen, öykü olarak başlayıp, senaryo olarak hayata gelen ve daha sonra romana evrilen Çözülme adlı eserinin ortaya çıkış sürecini anlattı.
Yazarken acıdan boğazımın düğümlendiği bir öykü yazıyorum, bitiremeyeceğim galiba.
— Tevfik Uyar (@tevfik_uyar) March 30, 2019
- Reklam -
Yukarıdaki Twitter gönderisini 30 Mart 2019’da atmışım. Bundan hemen hemen 3 yıl önce. Henüz baba olma fikrine çok uzaktım. Hatta bunun toplumsal kabulü için gereken resmi koşullar (bkz: evlilik) bile oluşmamıştı.
Bahse konu öykünün adını “yas” olarak koymuştum. Bu isim, Çözülme’nin ana karakterlerinden biri olan Besim’in yaşadığı onca şeyin yasını tutacak fırsat bulamamasına atıfta bulunuyordu. Yas’ı bir web sitesinde ya da dergide yayımlatmadım ve bir kenarda öylece durdu. Bu ara ara yaptığım bir şeydir: Bir öyküyü bitirir, şarap gibi yıllanmaya bırakırım. Bir gün geri dönüp, aradan geçen yılların kazandırdığı yeni bakış açılarıyla yeniden ele alıp, biraz daha ince işledikten sonra değerlendirmek için. Bunu daha çok “iterasyon” dediğim bir mühendislik süreci olarak tanımlıyorum ben çünkü zaten yazma sürecimin kendisi de öyle: Bir öyküyü çalakalem, kısa sürede bitirip; ertesi gün birkaç defa tekrar üstünden geçmek, sonra ertesi hafta iki defa daha, ertesi ay ve nihayet 1-2 yıl sonra yeniden… Her seferinde bir kenarından tutup değiştirerek ya da geliştirerek, olgunlaştırarak… Öyle ki, kitaplarımda yayımlanan öykülerden küçük bir kısmı bu iteratif süreci tam yıllanamadan yayımlanmıştı ve dikkatli okurlardan bazıları bunu hemen tespit edebilmişlerdi. Velhasıl “Yas”, artık son bir tadım yapılarak, lezzetinin ayarlanması için bekleyen öyküler arasında duruyordu.
2021’in ortalarına geldiğimde, bir süredir sinema sektöründe çeşitli pozisyonlarda üretimde bulunuyor veya üretim süreçlerine katkıda bulunuyordum. Yas bir kenarda ikinci yılını doldurmuşken, değerli bir dost ve ağabey olan, bilimkurguya derinden ve hakkıyla ilgi duyan, yerli bilimkurgunun gelişmesi için yanıp tutuşan ve kafa yapılarımızı son derece benzer bulduğum bir başka mühendis olan yapımcı Ali Bayraktar bana sinemaya uyarlanabilecek öykülerimi gözden geçirmemi söylemişti. Üstelik artık baba olmuştum ki bu çok büyük bir çoğunluk için hayatta yaşanabilecek, hayat görüşünü şekillendirebilecek ve yaşam amacını baştan aşağıya değiştirebilecek en büyük olaylardan biridir kanımca. Neredeyse varlığını bile unuttuğum (bu iterasyonun son adımı için gerçekten de önemli ve yararlı bir durum) bu öyküyü tekrar okuyunca “işte bu” dedim.
Açık Bilim podcast takipçileri Ömer Cansızoğlu ile çocukluk arkadaşı olduğumuzu ve ne kadar sıkı fıkı olduğumuzu bilirler… 12-13 yaşlarındayken birlikte radyo programı yapmayı hayal edip, yirmili yaşlarının ortasında bunu gerçekleştiren pek az arkadaş vardır herhalde… O yaşlardayken kurduğumuz hayallerden biri de birlikte dizi ve film senaryoları yazmaktı ki ortaokulda Türkçe derslerinde ya da tiyatro kolunda kendi yazdığımız tiyatro oyunlarını oynardık. Kısacası, kültürüne ve fikrine güvendiğim kadim dostumdur ve ukdelerimiz aynıdır. Herhalde bu bir dostluk için bulunmaz bir nimettir.
Özetle Yas’ı bir film senaryosuna dönüştürme sürecinde kendisinin bana fikir yoldaşlığı yapmasını istedim. Çok iyi de oldu. Onunla olan tartışmalarımız tek boyutlu bir dünya olan Yas’ı çok katmanlı bir yapı olan Çözülme’ye dönüştürdü. Eserin ana karakterlerinden bir diğeri olan gazeteci Metin öyküde yoktu. Metin, yozlaşmış, çökmüş bir sistem içerisinde varlığını mumla aradığımız cesur insanlardan biri… Ve yine öyküde KRAYONİK şirketinin adından ve özelliklerinden de hiç bahsetmiyordum. Çözülme’de olayların merkezinde yer alıyor. Selma da yoktu. Selma’nın bendeki yeri çok ayrı. Yapay zekâ ve zihin felsefesi alanında yaptığım araştırmaların, okumaların bir ürünü; romandaki rolü gereği kendini çok ortaya koyamamış olabilir ama benim roman dışındaki dünyamda da yaşayan çok derin bir karakter Selma. Çözülme’yi iyi ki yazmışım ki Selma var olabildi diyebileceğim kadar. Hatta belki de bir film senaryosuyken bunu bir romana çevirmemin arkasında Selma’yı bir an evvel herkese anlatma isteğim vardır.
Ben küçük bir kesit sundum ama bu kurgunun en zorlu kısımlarından birisi krayonik teknolojisinin mümkün hale gelmesinin nasıl bir toplumsal dönüşüm yaratacağını düşünmekti. Bu teknoloji henüz mümkün değil ama “en azından bir gün yeniden diriltmek mümkün olduğunda uyandırmak üzere” öldükten sonra sizi donduran şirketler hizmete başladı bile. Düşündüğünüzde bu insanın en eski arzusu zaten: Ölümsüzlük… Ama tamamen, sonsuz, sürekli, “bedavadan” bir ölümsüzlük arzusu biraz abartılı. Benim ele aldığım şekliyle krayonik, biraz daha pazarlığa tabi bir ölümsüzlük sunuyor: Ölümsüzmüşçesine geleceğe erişebilirsin veya yaşamını tıbbın sana dermanını sağlayacağı tarihe erteleyebilirsin ama bunun için mevcut yıllarından, sevdiklerinden vazgeçmen, belirsizliği de göğüslemen gerekir. Daha adil bir alışveriş bu. Ama tabii bir de Besim ve Kadriye’ye sormak lazım: Bu kararı aldıklarında evladını görmemeyi göze alıyorlar. Sırf ona bir gelecek sunabilmek için… Bunu ikna edici bir şekilde anlatmak pek kolay değildi; ama okuyanların tepkilerinden çıkarsadığım kadarıyla, bunu becerebildiğimi sanıyorum. Umarım yanılmıyorumdur.
Hasılıkelam, Çözülme öykü olarak başlayıp, senaryo olarak hayata gelen ve daha sonra romana evrilen bir eserdir. Okuyanlardan gelen olumlu ilk tepkiler Çözülme’nin son derece sürükleyici olduğu yönünde. Olumsuz tepkiler de edebi tasvirlerden ziyada olayların ve diyalogların ön planda olması. Sanırım bu tepkiler Çözülme’nin hayata geliş öyküsündeki senaryo-roman dönüşümünün sonuçları. Nihayet Çözülme bir roman olarak tamamlandığında son 3 kitabımın yayıncısı Destek Yayınları’na sundum. Yayınevinin görüşünü almak için teslim ettiği okurlar ve editörler eseri çok beğendikleri için yayına hazırlanma ve yayımlanma süreci de çok hızlı oldu. Bana ve eserime güvenen yayınevime ve tüm yayınevi emekçilerine tekrar teşekkür etmek isterim.
Tevfik Uyar
Çözülme hakkındaki yorumlarınızı bizimle Kayıp Rıhtım Forum üzerinden paylaşabilirsiniz. Sitemizdeki diğer yazar maceralarına ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.