Amerikan edebiyatının önde gelen yazarlarından John Steinbeck’in Fareler ve İnsanlar adlı kült eseri hakkında pek çok mit dolaşıyor. Yazarın ilk olarak 1937 yılında yayımlanan eserine dair hâlâ bilinmeyen kimi detayları sizlerle buluşturuyoruz.
Nobel Ödüllü Steinbeck’in, George Milton ve Lennie Small adlı iki karakterin Büyük Buhran sırasında yaşadığı trajik olayları anlattığı kitap, günümüzde hâlâ en çok okunan eserler arasında.
İşte John Steinbeck İmzalı Fareler ve İnsanlar Hakkında Az Bilinen Detaylar
1. Steinbeck Yarattığı Karakterleri Lennie ve George ile Aynı Yollardan Geçti
Stanford Üniversitesi’nden mezun olup Fareler ve İnsanlar’ı yazdığı sırada 5 kitabı daha yayımlayan Steinbeck, eserinde yarattığı serseri ve derbeder karakterleriyle, okuyucularının sandığından daha çok ortak noktaya sahipti. Yazar 1937’de New York Times dergisinde bir makale yazmıştı. Metinde yer alan şu ifade dikkat çekici:
“Uzunca bir süre ben de başıboş gezen avarenin tekiydim. Hikâyenin geçtiği şehirde çalışıyordum.”
Steinbeck, Fareler ve İnsanlar ile üst kültürde ve edebiyatta pek sözü edilmemiş toplumun hikâyesini anlatmak istiyordu.
2. Lennie, Gerçek Bir Karaktere Dayanıyordu
Steinbeck aynı makalede Lennie Small karakterini dayandırdığı bir işçi arkadaşından da bahsediyor:
“Lennie gerçek bir karakterdi. O şuanda Kalifornya’da bir akıl hastanesinde. Haftalarca onun yanında çalıştım. O bir kızı öldürmedi. Sadece çiftlik ustabaşını öldürdü. Patronu onun ahbabını yakıp midesine de bir dirgen geçirdiği için canı acıyordu. Onu kaç kez bunu yaparken gördüğümüzü ve her seferinde durdurana kadar çok geç kalmış olduğumuzu size anlatamam.”
3. Fareler ve İnsanlar İlk “Oyun-Roman”dı
Oyunlar Steinbeck’i düz yazı kadar heyecanlandırıyordu bu yüzden de kitap her iki türden de ortak özellikler taşıyor. Tiyatral olarak bakıldığında Fareler ve İnsanlar üç perdeden oluşuyor. Anlatımı, karakterleri sahne düzenine taşıyor ve diyaloglar esere sanki bir oyun metni havası katıyor.
4. Steinbeck, Oyun Uyarlaması ile New York Drama Eleştirmenleri Birliği Ödülünü Aldı
Eserinin yayınlanmasından yaklaşık 8 ay sonra Kasım 1937’de kitap aynı zamanda oyuna uyarlanarak sahnelendi. Ondan bir sonraki sene Steinbeck New York Drama Eleştirmenleri’nden En İyi Oyun ödülünü aldı.
5. Eserin Asıl Adı Çok Daha Gerçekçiydi
Yazar kitabının adını İskoç şair Robert Burns’ün 1785 tarihli şiiri “To a Mouse, on Turning Her Up in Her Nest with the Plough” (“Bir fareye, onunla yuvasında bir saban aracılığıyla tanışmam üzerine”) [kısa adıyla “To a Mouse”]’a atıfta bulunmak istediği için tercih etmişti. Eğer bu kararını uygulamasaydı, eserin adı daha gerçekçi olacaktı: “Olan Bir Şey”
6. Eserin İsmini Aldığı Şiir Aslında Çoğu Kişinin Onu Hatırladığı Gibi Değildi
Herhangi bir Amerikalı okura Steinbeck’in ilham aldığı mısrayı sorsanız muhtemelen duyacağınız yanıt “The best laid plans of mice and men often go away” yani; farelerin ve insanların en iyi planları genelde ters gider. Elbette bu sadece şiirin dilimize yorumlanışı. Orijinal dilinde şiirde şöyle geçiyor:
“The best-laid schemes o’ mice an’ men gang aft agley.”
7. Steinbeck’in Köpeği Fareler ve İnsanlar’ın Taslağını Yemişti
Belki de kimse Fareler ve İnsanlar kitabında geçen köpeklerin nihai kaderinden çok memnun değildir. Steinbeck’in köpeği Toby, yazarın el yazısıyla kâğıda yazdığı hikâyenin ilk taslağını yemişti. Kuşkusuz bu tatsız olay eserde bir şekilde karşılık bulmuştu.
8. Kitap Daha Yayınlanmadan Önce “Ayın Kitap Kulübü” İçin Seçildi
1926 yılında kurulan ve hâlâ faaliyette olan Ayın Kitabı Kulübü (the Book of the Month Club) Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren ilk posta yoluyla sipariş hizmetini veriyordu. Fareler ve İnsanlar kitabı daha resmi olarak yayımlanmadan önce kulüp tarafından dağıtım için seçilmişti.
9. Fareler ve İnsanlar Amerikan Okullarının En Çok Okunan Kitabı
1990’larda, Edebiyat Öğrenme ve Öğretme Merkezi Steinbeck’in romanını devlet okullarında, Katolik okullarında ve bağımsız liselerde en çok okutulan 10 kitap arasında göstermişti.
10. Aynı Zamanda En Çok Yasaklanan Kitaplardan Birisi Oldu
Fareler ve İnsanlar kitabı bu kadar çok yayılınca bir geri dönütü de oldu. Kitap Amerikan Kütüphane Derneği’nin 2000 ve 2009 yılları arasında en çok yasaklanan 100 kitap listesinde 50. sırada yer aldı.
11. Steinbeck’in Vatanseverliği Kitabın İçeriği Nedeniyle Sorgulandı
Kitaba Chattanooga Tenn’deki bir dernek tarafından hikâyenin güçlü dili, erotik sahneleri ve şiddet içerikli bölümleri nedeniyle karşı gelindi. Derneğin kurucusu, Steinbeck’in vatanseverliğinin sorgulanması gerektiğini iddia etti.
12. Fareler ve İnsanlar, Looney Tunes Çizgi Filmlerinde Büyük Rol Aldı
1939’da kitabın filme uyarlanmasından sonra Lennie karakteri pop kültüründe parodi ve saygı kazandı. Özellikle de Warner Bros.’un Looney Tunes çizgi filmlerinde. Lennie çeşitli Amerikan çizgi filmlerinde farklı karakterlere büründü. 1940’ta Tilki ve Avcı Köpeğinde (Of Fox and Hounds) ve 1946’da Yalnız Lenny’de (Lonesome Lenny) avcının köpeği olarak, Sylvester ve Maceraları’nda (Hoppy Go Lucky) ve Bugs Bunny’de (Cat-Tails for Two) büyük kedi olarak ve diğer Amerikan çizgi filmlerinde farklı karakterlerde yer edindi.
13. Steinbeck’in Kitabı Yazdığı Ev Bir Dönüm Noktasıydı
1936 ve 1938 yılları arasında Steinbeck ve eşi Carol Kalif, Monte Sereno’da yaşadı. Steinbeck’in çocukluğunun geçtiği Salinas yakınlarındaki evi ile karıştırılmaması gereken bu hanede Steinbeck Fareler ve İnsanları ve Gazap Üzümlerini yazdı.
14. Aynı Semt 20. Yüzyıl Sanatçılarına da İlham Verdi
Monte Soreno, Steinbeck’in şehirden ayrılışından sonra tanınmaya başlandı fakat aynı zamanda bu semt yazar Neal Cassady ve sanatçı Thomas Kinkade’in memleketiydi.
15. Aktivist Bir Öğreti Grubu Fareler ve İnsanları Müfredatlarının Bir Parçası Yaptı
Kökleri Londra’ya dayanan Zorbalık Karşıtı İttifakı (Anti-Bullying Alliance) gençleri zorbalık problemi ve caydırıcılığın potansiyel yöntemlerine karşı eğitmeyi amaçlayarak okuttuğu Harper Lee’nin Bülbülü Öldürmek ve Rosa Parks’ın My Story gibi kitaplarının da yer aldığı listede Fareler ve İnsanlar’a da yer verdi.
Peki siz John Steinbeck’in meşhur kitabı Fareler ve İnsanlarhakkında neler biliyorsunuz? Eklemek istediğiniz detaylar ve yorumlar var mı? Düşüncelerinizi bizimle Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilirsiniz.
Kaynak: Mental Floss
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!