Mitler ve Sembollerle İlgili Okumanız Gereken 9 Kitap

Mitler ve semboller hakkında meraklı okurlarımızın ilgisini çekebilecek bir kitap önerisi listesi ile karşınızdayız.

Kayıp Rıhtım ailesi olarak farklı kategorilerden eserlerle bol bol listeler paylaşıyoruz sizlerle. Bugünse içinde Carl G. Jung’dan Mircea Eliade’ye oradan Joseph Campbell’a kadar uzanan geniş yelpazede, semboller ve bu sembollerin dayandığı mitlerle ilgili kitaplar paylaşacağız.

Bu kaynaklarda doğa ana mitleri, kozmoloji tasvirleri, tufan ile yaratılış sahneleri gibi tüm kültürlerde var olan en eski sembollerle karşılaşacaksınız. Hatta gördüğümüz rüyaların bile aslında en eski motiflerle alakalı olduğunu da göreceksiniz. Şimdi gelin birlikte kadim simgelerin peşine düşelim!

Mitler ve Semboller Hakkında Kitap Önerileri

1. İmgeler ve Simgeler – Mircea Eliade

Alanın en büyük üstadı sayılabilecek Marcea Eliade’nin başucu kaynaklarından biri ile listemize başlıyoruz. Dinler tarihçisi olan Romanyalı yazar, kutsallığın tezahürleri hakkında yazdıklarıyla ünlü, Sonsuz Dönüş teorisi ile nam saldığını da ekleyelim.

Doğu Batı Yayınları’ndan çıkan eser, mitlerin işlevlerine, psikanaliz ve sembollerin önemine değinerek başlıyor. Bereket, zaman, büyü, paradoks gibi alt başlıklar da bizi ilerleyen sayfalarda karşılıyor.

Yine alanında değerli bir araştırmacı olan Iréne Melıkoff’un Eliade’ye saygı duruşu niteliğindeki makalesi “Mircea Eliade ve Türkler’in Dinlerini Araştırmadaki Önemi”ni önermeden geçmeyelim.

2. Doğal Semboller, Kozmoloji Keşifleri – Mary Douglas

İngiliz antropolog Mary Douglas’ın İthaki Yayınları tarafından Türkçeye kazandırılan eseri, sembolleri anlatmada daha farklı bir yol izliyor. Öyle ki kitapta sekülerizme, sanayi devrimine, kitlelere dair çok güzel atıflar var, sembolleri açıklamada daha ayağı yere basan, tarihe sırtı dayayan bir yaklaşım var.

Kitaptaki başlıklardan Kafes ve Grup adlı kısmı şiddetle önerirken bir de yazarın yine aynı yayınevinden çıkan başka bir eseri Kurumlar Nasıl Düşünür? adlı kaynağa da göz atmanızı tavsiye ediyoruz.

3. Rüyalar Masallar Mitler, Sembol Dilinin Çözümlenmesi – Erich Fromm

Ülkemizde hatta dünyada daha çok Sevme Sanatı adlı değerli eseriyle tanınan Erich; Columbia, Yale, New York gibi önemli üniversitelerde ders veren yazar, bu kitabında da rüyaların kadim sembollerle bağlantısı üzerine çalışıyor. Masallar ve mitlerin rüyaların başat öğesi olduğunu, insanların bunlarla düşlerini oluşturduğunu anlatıyor.

Fromm’a göre bu simgeleri anlamak bir bakıma insanın kendisini anlamak için bir yöntem, yalnız eser bunla da kalmayıp Jung ve Freud’un da rüya yorumculuğuna değiniyor. Oldukça dikkat çekici alt başlıkları olan Say Yayınları etiketli Rüyalar Masallar Mitler’i hem rüyaları hem sembolleri merak edenler için değerli bir kaynak olacağını düşünüyoruz.

4. İnsan ve Sembolleri – Carl G. Jung

Kabalcı Yayınlarından çıkan eser, dış kapak itibarıyla yalnız Jung’a ait gibi görünse de 6 değerli araştırmacının önemli makalelerinin toplamı aslında. Eserin girişinde de John Freeman’ın da bahsettiği üzere, tüm insanlık için ortak sembolleri kullanan ama onları her durumda sadece tümüyle bireysel bir “anahtarla” yorumlanabilen bir iletişim biçimi rüyalar.

Kitaptaki Herderson’dan Kadim Mitler ve Modern İnsan, Jaffe’den Görsel Sanatlarda Sembolizm adlı başlıkları ayrıca öneriyor ve Jung olmadan rüyaları anlamanın pek de mümkün durmadığını hatırlatmak istiyoruz.

5. Kültür Mitleri, Tanrıları Yaratmak Ulusları İcat Etmek – William F. McCants

İthaki Yayınları, mitlerle ilgili kitaplarında daha çok tarih ve sosyoloji alanını temel alan yaklaşımlardan besleniyor. Hem besleyici hem de arka planı dolu dolu olan eserler bunlar. Bu kaynakta da mitolojide medeniyet kökenlerinden, Kur’an’da kültürel tarihe kadar pek çok farklı başlık var.

6. Ural-Altay Mitolojisinde Arketipler ve Semboller – Andrey Markoviç Sagalayev

Eh, semboller deyince mitolojiyi, mitoloji deyince de Altay Dağlarını atlamak olmaz. Bu yüzden hemen araya bir Türk mitolojisi sembolleri eseri alalım dedik. Sibirya halklarının kültüründe uzman olan Sagalayev’in Bilge Kültür Sanat’tan çıkan eserinde Umay’a, yıldızlara, yaratılış mitlerine değiniliyor. Bu tür çeviri kaynaklar aslında dipnotlar anlamında da değerli, bilimsel çalışmalar bir diğer makalelere atıf yaparken biz mit meraklılarını da oradan oraya sürüklüyor. Hazır yerindeyken Türk Mitolojisi Kaynakları listemize göz atmış mıydınız?

7. Tanrıçalar ve Tanrıça’nın Dönüşümleri – Joseph Campbell

İthaki Yayınları’ndan çıkan bu Tanrıçalar ve Tanrıça’nın Dönüşümleri, tanrıçaların ve kadınların eski çağlardan itibaren hangi sembollerle öne çıkarıldığını çok detaylı biçimde inceliyor. Mit ve destanların evrensel yönüne ışık tutan eserde Sümer, Yunan, Mısır tanrıçalarına yer verilmesinin yanında, kadınla bağdaştırılan döngü, yılan, evren tasarımları da eserde önemli yer teşkil ediyor. Yontma taş devrinden itibaren kadınları merkeze alan çalışmada Sümerler dilinde rahmin etimolojisinden Kibelelere kadar pek çok ayrı alana rastlıyoruz. Altını çizmeyeceğiniz ya da çizimlerine âşık olmayacağınız sayfa sayısının çok az olduğuna sizi temin ederiz.

8. Ebedi Dönüş Miti – Mircea Eliade

Eliade’nin bir eserini daha almadan listenin sonuna doğru gelmeyelim dedik. Dergâh Yayınları etiketli eser, yukarıda da bahsettiğimiz ünlü Sonsuz Dönüş teorisini ele alıyor. Ayinlerin modellerini, yaratılışın dönemselliğini, bilhassa yinelemeyi ele alıyor. Bu eser aslında genel bir tarih anlatısını sunuyor bize, eseri okumayı bitirip biraz üzerine düşünürseniz mitleri anlayınca insanlığın tarihine de vakıf olduğunuzu anlıyorsunuz aslında. Mitoloji ve semboller bu yüzden çok değerli belki de.

9. Şamanlar ve Semboller, Kaya Resmi ve Göstergebilim – Mihály Hoppál

Folklor alanında uzman isim Mihály Hoppál, yayınları dışında belgeselleri ile de önemli bir araştırmacı. Halk bilimi alanlarında yöneticilikleri bulunan yazarın Şamanlar ve Semboller eseri, Yapı Kredi Yayınları etiketiyle karşımıza çıkıyor. Eserde bol bol kaya resimleri mevcut, detaylı çizimler sembollerle uğraşan yeni araştırmacılar için kitap, büyük önem arz ediyor.

Kitap petroglif çalışmalarıyla başlayıp Şamanizm’e kadar ilerliyor; resimlerde anlamın nasıl oluşturulduğuna, ayinlere, erginleme törenlerine kadar birçok konuda başlıklara sahip. Yine primitif sanatlarda sembollerin işlenişini merak edenler için yeri doldurulmaz değerli bir kaynak Şamanlar ve Sembolizm.

Evet, semboller ve mitler ile ilgili listemizin sonuna geldik. Sizin en sevdiğiniz mitolojik karakter kim? Peki ya en etkilendiğiniz ikon hangisi? Kayıp Rıhtım Forum’a uğrayıp görüşlerinizi ve ilgili konular hakkındaki kitap önerilerinizi paylaşmayı unutmayın.