M. İhsan Tatari
Peter Jackson’ın 2000’li yılların başında filme aldığı Yüzüklerin Efendi üçlemesi bu seriye gönül vermiş okurların kalbinde önemli bir yere sahiptir. Evet, kitaptan saptığı sahneler yok değildir. Mesela Tom Bombadil ve Arwen gibi… Yine de Gandalf, Aragorn, Sauron, Gollum, Gimli, Frodo ve Legolas gibi karakterleri kanlı canlı ekranda görmek, Lorien ve Moira gibi mekânları ziyaret etmek bizler için inanılmaz bir deneyimdi.
Öte yandan bir de Hobbit üçlemesi var. Gişedeki başarısına rağmen kitabın hayranlarının bir türlü sevemediği, boşu boşuna üçlemeye çevrilen, normalde olmayan pek çok karakterle ve aralarındaki anlamsız aşk ilişkileriyle şişirilen filmler… Üçlemenin son filmi olan Beş Ordunun Savaşı eleştirmenlerden bilhassa kötü not almıştı.
Beş Ordunun Savaşı’nın DVD versiyonunda Peter Jackson’ın bu konuyla ilgili yaptığı yorumlarsa bir hayli ilginç. Jackson, Hobbit’i çekerken yeteri kadar hazırlık süresi bulamadığından ve projeye bir anda dâhil edilmesinden dert yanıyor. Yüzüklerin Efendisi’ni çekerken bir buçuk yıllık bir hazırlık süresine sahip olduğunun altını çizen ünlü yönetmen, aynı şeyin Hobbit’te geçerli olmadığını, Guillermo del Toro’nun ayrılması üzerine filmin başına getirildiğini ve kendini çok kısıtlı bir sürede filmi çekmesi gerekirken bulduğunu anlatıyor.
“Guillermo del Toro ayrılmak zorunda kaldığından projeye balıklama daldım ve işleri devraldım. Filmi tasarlamam için gereken süreyi elde edebilmem için zamanı bir buçuk yıl geri almadık. İmkânsızdı ve bu nedenden dolayı filmin büyük bir bölümünü hazırlıksız olarak çekmeye başladım.”
Hobbit üçlemesini çekerken elinde hiçbir senaryo taslağı bulunmadığını belirten Jackson, bu nedenle çekimler boyunca kendini asla rahat hissedemediğini, senaryoyu istediği gibi düzenleyemediğini ve çoğu sahneyi orada, doğaçlama bir şekilde uydurmak zorunda kaldığını söylüyor. Ardından tarihe geçecek şu cümleyi sarf ediyor:
“Filmleri çekerken ne halt ettiğimi bilmiyordum.”
Eh, bu bazı şeyleri gayet iyi açıklıyor. Özellikle de büyük stüdyoların büyük filmlerde yönetenlerine ekstra süre vermekte ne kadar cimri olduğu düşünülürse… Ne dersiniz? Bu bir tür özür sayılır mı?
Jackson çaresizliğini güzelce özetlemiş. Normalde bu türden büyük projeler, bahsi geçtiği gibi, uzun hazırlık aşaması gerektirir. Buna ek olarak, çekim süreci de bir takım aksiliklerden dolayı sekteye uğrayarak, çekim takvimi uzayabilir. Buna, Jackson’a tanınmayan, yaratıcı süreci de ekleyince, süreç normalinde biraz daha uzayabilir.
İlk üçleme vesilesiyle çocuğu gibi gördüğü projeyi sahipleneyim derken, sonuç haliyle istemediği biçimde şekillenmiş. Tatsız olsa da, bu da kariyeri için bir deneyimdir. Amazon’un dizi projesine doğrudan dahil olmamasını bu tecrübesinden geliyor olabilir. Tabii işin o kısmında, kendisinin televizyoncu değil sinemacı olmasının da payı büyük, olsa gerek.
Şükür ki, kariyerini bitirecek bir noktaya taşınmadı. Yani, öyle olduğunu umuyorum.
Özür sayılmaz. Ben takip ediyordum, yanlış hatırlamıyorsam bu herif projeye katıldığında daha üçleme olmamıştı, iki filmdi seri. Hiç mi bir etkisi mi olmadı bu adamın? Boş yere uzat babam uzat mantığıyla eklenti yaptılar da yaptılar. Hobbit kitabında kadın karakter olmaması Tolkien’in yaptığı bir yanlışlık. Senin uyarlama yaparken bunu kurguyu bozmayacak şekilde düzeltmen gerekiyor, imkansız zorlama bir aşk hikayesi için sallama karakter eklemek değil.
Bunu yanlıÅlık olarak deÄerlendiremem. Zira hikayenin ekseriyeti kibirli ve agresif cüceler, orklar, bir kısım yaratıklar, bir hobbit ve bir büyücünün; daÄlar, ovalar, maÄaralarda baÅlarından geçen mücadele ve savaÅlarla ÅekillendiÄi için olay örgüsünde kadın karakterin olmaması bana normal geliyor. Hikayenin içeriÄi buna elveriÅli deÄil. Ha cücelerden biri kadın olabilir miydi? EÄer “erkek gibi kadın” arketipinde olsa belki, o da yine içeriÄe uygun olacaÄından. Ama mevcut hikayede, yani bir grup erkek çocuÄunun baÅından geçenlerin anlatıldıÄı bir hikayede, kadın karakterin olmaması eksiklik olarak deÄerlendirilmemeli kanaatindeyim.
Şimdi direkt Tolkien’e yapılmış bir eleştiriyi göğüslemek için mi atıldınız emin olamadım ama sizden o havayı aldım.
Kitapta hiç kadın karakter yok. Bakın ben macera yaşayan grupta falan demiyorum. Hiç yok. HİÇ. Herhangi bir maceranın da yaşanmadığı Elf mekanları da dahildir buna, Ayrıkvadi’de Elrond’u ziyaret ediyordu mesela grup haritanın gizemini çözmek için.
Bakın yazdığım şeyi daha önce ayrıntılı görmüştüm bir yerde, şimdi hafızamı tazeledim. Kaynak sıkıntılı olabilir, yanlışsam üyeler düzeltsin.
Hobbitteki dişi karakterler ne kadar mı eksik?
Sen normal görüyorsan bir şey diyemem, ben normal görmüyorum. Hiç ama hiç kadın karakter olmaması Tolkien’in eksikliğidir bence.
Sizin de yaptıÄınız gibi Åahsi görüÅümü beyan etmek için “atıldım”. Neticede bunun yeri burası, siz “neden hiç kadın karaktere yer verilmemiÅ” dediniz, ben de Tolkien holiganı olmaksızın “eksikliÄini hissetmedim” dedim. Bundan ibaret.