Barış Manço: Bir Nesli Peşinden Sürükleyen Efsane Müzisyen

Söze nasıl başlanır ki eğer kalemim Barış Manço hakkında yazacaksa? Hele ki Kol Düğmeleri çalıyorsa yanı başımda… Acaba diyorum, onun aşk şarkılarında neler vardı? Hüzünlü aşk öyküleri mi yoksa severek ayrılmalar mı? Peki insana dair, yaşama dair şarkılarında neler vardı? Anadolu insanının samimiyeti mi yoksa çocukların neşesi mi? Belki sadece Barış’tı şarkıları. Adı gibi Barış dolu şarkılar ya da barışa açılan kucak.

Sahiden de kırk yılda bir gelir Barış Manço gibisi. O zaman hesap edelim 1943 senesinden bu yana kaç tane daha gelmiştir? Dünyanın en karışık olduğu bir hengâmenin içinde, öylesine, delicesine tıpkı Kara Sevda gibi belirmiştir Üsküdar’da.

Anadolu Rock müziğinin ilk temsilcilerinden biri olan Barış Mançu’yu nasıl anlatsam bilemiyorum, içim içime sığmıyor, tepetaklak oldum inanın ki… Biliyorum çocukça bir aşk değildi onun müziğine, sanatına, insanlığına, yaşama tutkusuna olan büyük alakam.

Boşuna mı diyorum sanıyorsunuz, belki de sadece Barış’tı diye? O Türkiye’de Barış isminin verildiği ilk kişi. Adının gücünden geldi belki de Barış’ın diğerlerinden çok farklı kaderi. Çocukken sürekli değiştirdiği okullar her ne kadar o dönemin bit salgınından dolayı olsa da onun gezgin ruhunun da mimarı oldu.

Barış Manço: Kafadarlar ile Başlayan Müzik Yolculuğu

Barış Manço’nun son dinlediği türkü neydi ya da en son hangi türküyü söylemişti hep merak etmişimdir. Ne zaman bunu merak etsem işte o an dilimden “Dudağımda son bir türkü Gülpembe” dökülür. Bu şarkıyı 1957 senesinde vefat eden babaannesi için yazdığı da çok erken gözlerini yuman bir bebek için yazdığı da söyleniyor. Ailede olan müzik yeteneği ve uğraşından dolayı küçük yaşta ilgisi başlamıştır müziğe. İlk grubunu 14 yaşındayken Kafadarlar adını vererek kurdu. İkinci grubu ise Haramiler adıyla ortaya çıktı ve lise döneminin popüler şarkılarını yorumladı.

Hepimiz nasıl unuturuz ki Barış’ımızı can bedenden çıkmayınca? Veren Allah alıyor canı, Barış doğru söylüyor da bir Barış Manço daha verir mi ki bize? Bizden biri, sevgi dolu, çalışkan ve güçlü, pozitif enerjili, doğaya sevdalı, Mustafa Kemal Atatürk’e bağlı, çocukların Barış abisini ben unutamadım… 1958’de çıktığı ilk sahnesini, çocuklar için söylediği şarkıları, 1962’deki ilk 45’liği ile doğan Kızılcıklar Oldu Mu türküsünü, Türk Sanat müziklerinden oluşan cover’larını, her şarkısındaki ayrı yaşanmışlıkları, Asya Türkleri’ni anımsatan aykırı giyim tarzını, halk için verdiği ücretsiz konserleri, onun sağlam kültürü ve yaşam felsefesini hangimiz unutabiliriz ki?

Hayati olarak yaşadığı ilk üzücü an 1967’de Hollanda’da geçirdiği trafik kazasıdır. İşte bıyığının hemen altındaki kesik izi o günün hüzünlü hatırasıdır. Bu kazanın ardından saçlarını ve bıyığını uzatmaya karar verir Barış.

Ve 1967’nin sonunda Kaygısızlar parlamaya başladı. Sonradan yolları ayrılsa da o dönem Mazhar Alanson ve Fuat Güner de Barış Manço ile aynı gruptaydılar. Kol Düğmeleri, Unutamadım şarkılarını bu dönemlerde yazmıştır Barış Manço.

Yaz Yeşim, bir dünya ki haklı haksız karışmış. Fakat Sarı Çizmeli Mehmet Ağa’nın bile hesabı ödemeden kaçacağından eminim…

Barış Manço ve Dağlar Dağlar

Zordur 4 ayrı ülke insanının bir araya gelip, ekip ruhu ile sanatı birleştirmesi ama Barış Manço bunu da başarmıştır. Müzisyen dostlarından çok şey öğrenmiş ve bu birikimin ardından yanık yanık bir Dağlar Dağlar geldi. Altın Plak alan Dağlar Dağlar, Barış’ı artık Barış Manço yaptı tam anlamıyla. Nasıl Moğollar, Cem Karaca, Erkin Koray varsa artık Barış Manço da vardı!

Aynı tarzda olduğu Moğollar grubuyla 1971’de, Fransa’da çalışmaya başlar. Bir süre sonra yurduna geri dönmek ister ve ayrılır Moğollar’dan. Döndükten sonra da Kurtalan Ekspres grubunu kurarak başarılarını yükseltmeye devam eder.

Lambaya Püf De / Kalk Gidelim Küheylan bu dönemde müzik severler ile buluştu. 1975’e geldiğimizde ise Türkiye’nin sayılı senfonik Rock albümlerinden biri olan 2023’ü çıkardı.

İlk evliliğini tezgâhtar Maria ile Belçika da yaptı. Çok geçmedi, 6 ay gibi bir süre sonrasında ayrılma kararı aldılar. Maria Barış’ın hayatında güzel bir hatıra olarak kaldı. Hayat ışığı, yaşama sevinci ise Lale Manço oldu. 1978 senesinde düğünlerini yaparlarken, misafirleri şaşırtarak şeker değil birlikte doldurdukları plakları dağıttılar.

1988’de TRT’ye bir teklif götürmeye karar verdi ve böylece 7’den 77’ye programı ortaya çıktı. Hem çocuklara hem de ailelere göre eğitirken eğlendiren faydalı bir program diliyordu. Hakkını vererek yaptı halk için bu değerli işi.

Her zaman dile getirirdi; “Bu dünyaya şarkıcı olmak için değil, düşüncelerimi paylaşmak için geldim” diye. “Bu bazen şarkılarla oldu, bazen ağarmaya başlayan saçlarımla küçücük çocukları gülümsetirken, kimi zaman siyasi olarak, kimi zaman ise hayvanlarla muhabbet ederek…”

Sebzelerden Şarkı Yapabilen Adam

Siyaset ile ilgilenmeye başladığı senelerde geçirdiği kalp rahatsızlığı onu siyasetten uzaklaştırdı. İçindeki derin insan sevgisi ve yaşama tutkusu ülkemizin sınırlarını aştı ve Japonya’nın bile Türkleri tanımasını sağladı. Japonya halkı tarafından sebzelerden şarkı yapabilen adam lakabını aldı. Benim çocukken en sevdiğim şarkıydı Domates Biber Patlıcan.

31 Ocak 1999’da onu ikinci defa zorlayan kalbi bu sefer dayanamadı ve Barış’ı, Barış Abi’yi, Barış Manço’yu bizden alıp götürdü. Derinden sarsıldığımız 1999 gecesinden sonra Barış Manço artık ölümsüzdü. Ülkemize getirdiği stüdyo yenilikleri, felsefesi, yaşama dair her ne varsa saygısı ve sevgisi ve bize aşıladığı bu değerler, her dinleyişte ilki yaşadığımız sıcaklığını koruyan şarkıları ile Barış Manço’yu, 2020 gibi zor bir yılı geride bırakırken dünya barışı umuduyla anıyorum.

“Sözüm meclisten dışarı dostlar, bugünlerde kendimi hıyar gibi hissediyorum. Hani dilim dilim doğrasalar beni, Marmara, Ege, Karadeniz ve hatta Akdeniz cacık olur diyorum.”
Peki ya Barış Manço ismi sizler için ne ifade ediyor? Yorumlarınızı, favori şarkılarınızı, hatıralarınızı Kayıp Rıhtım Forum üzerinden bizlerle paylaşabilirsiniz.