“Doktor Jivago”nun Yazarı Boris Pasternak’ın Torunu, Telif Hakkı Davasını Kaybetti

Doktor Jivago adlı kült romanın yazarı Boris Pasternak’ın torunu Anna Pasternak, Lara Prescott’a karşı verdiği telif savaşını kazanamadı.

Anna Pasternak, Lara Prescott’un tarihî kurgu türündeki yapıtı The Secrets We Kept’te yer alan 7 bölümün kendi kitabı Lara: The Untold Love Story and the Inspiration for Doctor Zhivago’dan (Boris Pasternak’ın sevgilisi Olga Ivinskaya’nın biyografi kitabı) kopyalandığını iddia etti.

Pasternak, bunun “hem ailesinin edebi mirasını savunmak hem de kurgu dışı yazarlara giderek daha popüler hâle gelen tarihî kurgu türüne karşı koruma sağlamak için ortaya atma zorunluluğu duyduğu” bir iddia olduğunu söyledi.

Olga Ivinskaya, 1965 yılında çekilen Doktor Jivago uyarlamasında Julie Christie tarafından canlandırılan Lara karakterine ilham veren kişiydi.

Prescott’un CIA’in Doktor Jivago filmini propaganda amaçlı kullanmayı nasıl planladığını kurgusal olarak ele alan kitabı, 2019 yılında 2.5 milyon dolarlık bir anlaşma sonucunda Penguin Random House tarafından yayımlanmıştı. Eserin film hakları da anlaşmaya dahil edilmişti.

Doktor Jivago Kitabı Yazarına Nobel Kazandırmıştı

Rus edebiyatının önemli isimlerinden Boris Pasternak’ın tek romanı olan Doktor Jivago, 1956’da Sovyetler Birliği tarafından yayımlanmaya uygun bulunmamıştı. Yazar, kitabı 1957’de ancak İtalya’da yayımlayabilmiş ve 1958’de de Nobel’e uzanmıştı.

Anna Pasternak’ın iddialarına göre Prescott eserde, Lara’yı yazarken kullandığı olay ve gerçeklerin seçim, yapı ve sıralamasının önemli bir bölümünü kopyalamıştı. Ancak Londra’daki yüksek mahkemenin kararı aksi yönde oldu.

“Davalının TSWK’in ilgili bölümlerinde yer alan olayların seçiminde Lara’yı kopyalamadığı bariz bir şekilde ortadadır. Bunun en önemli gerekçesi Lara ve TSWK’nin esasları itibariyle farklı çalışmalar olmalarıdır.

“Lara, kurgu dışı bir tarihî çalışma. Davacı iddiasına kanıt olarak kitabını okunaklı ve etkileyici bir biçimde, kurgusal bir tarzla yazmayı amaçlamışsa da yapıtın kurgu olmadığı ve gerçek olayları anlattığını vurguladı. TSWK tarihî kurgu türünde bir kitap. Gerçek olaylara dayanıyor fakat bu gerçek olaylar davalı tarafından yeniden tasarlanarak hikayeye uyacak bir biçimde esere dahil edilmiştir.”

Lara Prescott Temize Çıktı

Davanın hakimi Edwin Johnson, iki eserin de ilgili bölümlerinin Boris ve Ivinskaya’nın yaşamlarından aynı olayları konu edindiğini ve iki yazarın da aynı ana kaynaktan yararlandığını ifade etti:

“Bu şartlar altında her ne kadar kronolojik benzerliği vurguluyorsam da iki eserde olaylar ve sıralanışlarındaki farklılıklar göz önünde bulundurulduğunda iki eserin ilgili bölümlerinde aynı kronolojiyi takip ediyor olması şaşırtıcı değildir.

“Aynı şekilde, iki eserde aynı detayların bulunuyor olması da şaşırtıcı değildir. Bu benzerlik ve örtüşmelerin bulunduğu kısımların hiçbiri davalının ilgili bölümlerdeki olay seçimlerini kopyaladığını kanıtlamaya yakın görünmüyor.

Johnson ayrıca Pasternak’ın Prescott’un kitabını okumadan telif hakkı talebinde bulunabilmesinin “alışılmamış” olduğunu söyledi.

ABD’nin New Hampshire eyaletinde yaşayan Prescott, “temize çıkmaktan çok memnun olduğunu” aktardı:

“Her şeyden öte bu karar, romanımı araştırmak, yazmak ve düzenlemek için harcadığım yıllar boyu süren sanatsal çabalarımı doğruluyor.”

Siz bu telif davası hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: The Guardian